7 اسفند 1400
سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران
کتاب «سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران» اثر احمد آل یاسین (پژوهشگر توسعه، متولد ۱۳۱۴) در سال ۱۳۹۹ ودر ۳۹۹ صفحه توسط انتشارات پژواک کیهان و با مقدمه‌ای از دکتر محمود سریع‌القلم (استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم سیاسی زاده‌ی تهران، متولد ۱۳۳۸) منتشر شده است.
دکتر محمود سریع القلم در مقدمه این کتاب اینگونه می‌نویسد:
کتاب حاضر برای فهم موضوعات توسعه یافتگی و توسعه نیافتگی به خوبی طراحی شده است و روانی متن، تسلسل منطقی فصول، ادله ی قابل اتکا و شفافیت مباحث آن برای هر فرد تحصیل کرده ای در هر رشته ای مناسب است. خواندن این کتاب، خواننده را از پرده های مختلف تاریخی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی عبور می دهد و با اعداد و ارقام و جملات کوتاه با معنا، سلسله مباحث مفیدی را عرضه می کند.
محتوای کتاب سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران
در بخش اول کتاب سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران، نویسنده در ابتدا به تعریف مفهوم کیفیت زندگی، توسعه، توسعه‌یافتگی و توسعه‌ی پایدار پرداخته و در ادامه به اهمیت علوم انسانی در امر توسعه و تاثیر ویژه‌ی آن در ایجاد جامعه‌ای توسعه‌طلب می‌پردازد. وی همچنین حقوق شهروندی و شاخص‌های زندگی مطلوب در یک کشور توسعه‌یافته را نیز معرفی میکند.
در بخش دوم کتاب، نویسنده به دلایل ناکامی در توسعه‌پذیری ایران پرداخته و در ادامه مطالعه‌ای تطبیقی در رابطه با وضعیت ایران از بُعد شاخص‌هایی نظیر شکاف جنسیتی، فضای کسب‌وکار، فساد، پیشرفت اجتماعی، توسعه‌ی انسانی، آزادی فردی و غیره انجام داده و شرایط کشور را با کشورهای مشابه مقایسه میکند.
بخش سوم کتاب سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران به موضوع فیزیوگرافی و منابع طبیعی ایران اختصای دارد. در این بخش نویسنده با بررسی فیزیوگرافی ایران، وضعیت کشور از لحاظ منابع آبی و شرایط کشاورزی را تحلیل کرده و به نقش ویژه‌ی ایلات و عشایر در این رابطه و تاثیر تاریخی آن‌ها بر شرایط موجود می‌پردازد. وی با بررسی پیشینه‌ی کشاورزی و نظام بهره‌برداری از آب در ایران در ادوار مختلف تاریخی موانع تاریخی و اجرای توسعه‌ی کشاورزی را برمی‌شمارد.
در بخش چهارم، کتاب به موضوع تحولات و سوانح تاریخی ایران از عهد هخامنشیان تا امروز پرداخته و با معرفی تاری به عنوان گل سرسبد علوم انسانی، به اهمیت موضوه هویت ملی و مراحل بازسازی آن در طی بیش از ۲۵۰۰ سال گذشته می‌پردازد. در این بخش سوال مهمی از نظر نویسنده مطرح می‌شود و آن این است که «چرا در کشور ما با این شرایط تاریخی، توسعه به اندازه‌ی غرب صورت نگرفته است؟».
در ادامه وی با بررسی دوره‌های مختلف تاریخی ایران و دیوان‌سالاری هر یک از این دوره‌ها، مهم‌ترین مشکلات بروکراسی کشورهای در حال توسعه را معرفی میکند.
بخش پنجم کتاب « سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران» روند تاریخی سیر فرهنگ و تولید فکر در ایران را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. در این بخش ضمن معرفی اندیشه‌های مهری زُروانی در جهان‌بینی زرتشت، اندیشه‌های رواقی و نوافلاطونی حاصل از ترکیب جهان‌بینی ایرانی و اندیشه‌های فلاسفه‌ی یونان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در ادامه، سرخط‌های مهم فرهنگی تاریخ ایران از عصر هخامنشیان بدین سو و مواردی مانند نقش‌برجسته‌های طاق بستان و نقش رستم، گردآوری و تدوین اوستا، ورود کلیله و دمنه به ایران توسط برزویه حکیم، فعالیت‌های علمی چشمگیر و گسترده در قرن‌های دوم تا پنجم هجری قمری، شروع رکود علم در ایران همزمان با یورش مغول‌ها و رخدادها و ماوقع قرون اخیر مانند نهضت مشروطه و انقلاب فرهنگی بررسی می‌شوند.
در بخش ششم کتاب سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران، موضوع منش و خلقیات ایرانی مطرح می‌شود. در این بخش نویسنده ضمن برشمردن سجایای اخلاقی در ایران و اعتراف مورخان به این امر، برخی از رذایل اخلاقی جامعه‌ی ایرانی و تاثیر آن‌ها بر عدم توسعه‌یافتگی را معرفی میکند.
در این راستا، وی به دلایل بروز چنین پدیده‌ای در جامعه‌ی ایرانی و عوامل تاثیرگذار بر آن می‌پردازد. در انتها و در بخش هفتم، نویسنده راه‌کاری برای ایجاد تغییر و خودپالایی تحت عنوان پارادایم شیفت ارائه کرده و توصیه‌هایی برای رهایی از این معضلات معرفی میکند.
مطالعه‌ی کتاب «سبب‌شناسی توسعه‌نیافتگی ایران» را به همه‌ی دوستداران کتاب و علاقمندان به فرهنگ پیشنهاد می‌کنم. به امید فردایی بهتر برای ایران و ایرانی.
لازم به ذکر است که از طریق بخش کتاب‌های جامعه‌شناسی در این وب‌سایت می‌توانید کتاب‌های دیگری در این زمینه را بیابید. همچنین می‌توانید با مراجعه به بخش معرفی بهترین کتاب‌های اقتصادی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر نمونه‌های این کتاب‌ها نیز آشنا شوید.
عالی♥️♥️♥️
ای کاش ایران پیشرفت فرهنگی کنه