«خلقیات ما ایرانیان» کتابی به قلم سیدمحمدعلی جمالزاده (نویسنده‌ی اهل اصفهان، از ۱۲۷۰ تا ۱۳۷۰) شامل چندین مقاله است که در قالب یک کتاب در سال ۱۳۴۵ در ۱۸۸ صفحه به وسیله‌ی انتشارات مجله‌ی مسائل ایران به چاپ رسیده است.
نویسنده در کتاب «خلقیات ما ایرانیان» در پی شناخت درد جامعه‌ی ایران است، دردی که مانع ترقی و علت‌العلل عقب ماندگی ما بوده است. از نظر وی، درد یا همان عامل بیماری، فسادی است به نام خلقیات ما ایرانیان؛ یعنی ما به دلیل برخی خلقیات و روحیاتمان است که پیشرفت نمی‌کنیم و اولین قدم در راه ترقی و سعادت، تغییر خلق‌وخوی‌مان است.
جمالزاده در این کتاب ضمن برشمردن صفات پسندیده‌ی ایرانیان (مانند داشتن استعداد، خونگرمی، تیزهوشی، مهمان‌نوازی، داشتن طبع شاعرانه، شجاعت، فداکاری و غیره) به بررسی تفاوت‌های اخلاقی ما ایرانیان با دیگر مردم جهان پرداخته و دلایل تغییر احوال و روحیات ایرانیان در طی تاریخ را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
در ادامه، وی به بررسی برخی از مهمترین رذایل اخلاقی در بین ایرانیان مانند دروغ، خودپسندی، تقلب، حرص، تملق، نفاق و دورویی، لاف زنی و خودخواهی می‌پردازد و در کل اعتقاد دارد صفات بد اخلاقی در بین ایرانیان به صفات خوب می‌چربد و فزونی دارد.
بیشتر مقالات کتاب خلقیات ما ایرانیان طنز هستند؛ طنزی تلخ با درون‌مایه‌های اجتماعی و رویکردی انتقادی نسبت به شرایط حاکم برجامعه. در مجموع، کتاب «خلقیات ما ایرانیان» را می‌توان یکی از بهترین آثار طنز اجتماعی دانست در نوع خود کم‌نظیر است. این کتاب در وب‌سایت معتبر goodreads دارای امتیاز ۳.۶ با بیش از ۳۰۰ رای و ۵۰ نقد و نظر است.
بخش‌هایی از کتاب خلقیات ما ایرانیان
سوء اخلاق حکم سیر و پیاز را دارد، چه بسا خوردنش گوارا و دلپذیر است ولی بعدا بوی ناخوش و ناهنجار آن دنیا را می‌گیرد و محیط را بدبو می‌سازد و جمعی را ناراحت می‌کند و تنها کسانی از این کیفیت ناگوار بی خبر و غافل می‌مانند که خودشان آن سیر و پیاز را خورده باشند.
تعقل یعنی از روی فکر و اندیشه کار کردن، در مذهب ما آمده است که عقل راه خدایی است و راهی است که ببهشت راهنمایی می‌کند (العقل ماعبدبه الرحمن واکتسب به الجنان).
خرد به ما می‌گوید که شنوای حقیقت و قدرت شنیدن حقیقت و راستی و پذیرفتن آن هم مانند راست گفتن و صادق بودن و طرفداری از حقیقت و راستی از وظایف مقدس انسانی است و کسی که جرات و قدرت شنیدن حرف راست و پذیرفتن حق و حقگویی و راستی را (ولو از جانب بیگانه و دشمن هم باشد ) نداشته باشد آدم کاملی نیست. خرد به ما می‌گوید کسی که گوش شنوا و ذهن منصف برای شنیدن مرض و معایب خود نداشته باشد هرگز بدرجه کمال نخواهد رسید.
شاهزاده روسی الکسی سولتیکوف که صد سال پیش در ایران مسافرتی داشته در کتاب سیاحت نامه خود چنین می‌گوید : درستی صفتی است که در ایران وجود ندارد و همین خود کافی ست که این مملکت را در نظر خارجیان نفرت انگیز بیابد. دروغ به طوری در عادات و رسوم این طبقه از مردم ریشه دوانده است که اگر احیاناً یک نفر از آنها رفتاری به درستی نماید و یا به قول و وعده خود وفا کند چنان است که گویی مشکل‌ترین کار دنیا را انجام داده است و رسماً از شما جایزه و پاداش و انعام توقع دارد.
دانشمند معروف انگلیسی ژ.راولینسون در کتاب معروف خود «سلطنتهای پنچ گانه بزرگ عالم مشرق زمین» گفته است :ایرانیان از آغاز تا پایان سلطنت و عظمتشان ابداً التفاتی به تحصیلات علمی نداشتند و تصور می‌نمودند که برای ثبوت اقتدار معنوی خود همانا نشان دادن کاخ شوش وقصرهای تخت جمشید و دستگاه عظیم سلطنت و جهانداری آنها کافی خواهد بود!!
گوبینو دیپلمات و دانشمند مشهور فرانسوی در کتاب خود «سه سال در ایران» می‌گوید: ایرانی‌ها تمام آنچه را عرب‌ها از فهم آن عاجزند می‌فهمند و هوش آنان هر معنایی را در می‌یابد .چیزی که هست فهم و شعور ایرانی‌ها استوار نیست و قوه‌ی تعقلشان اندکست ولی آن‌چیزی که بیشتر از همه ایرانیان فاقد آن هستند وجدان می‌باشد.
اگر به سایر کتاب‌های نویسنده‌ی «خلقیات ما ایرانیان» علاقه دارید، می‌توانید از طریق لینک کتاب‌های سیدمحمدعلی جمالزاده در وب‌سایت هر روز یک کتاب با برخی دیگر از آنها آشنا شوید. هم‌چنین از طریق بخش کتاب‌های جامعه‌شناسی در این وب‌سایت می‌توانید کتاب‌های دیگری در این زمینه را بیابید.
24 فروردین 1401
خلقیات ما ایرانیان
«خلقیات ما ایرانیان» کتابی به قلم سیدمحمدعلی جمالزاده (نویسنده‌ی اهل اصفهان، از ۱۲۷۰ تا ۱۳۷۰) شامل چندین مقاله است که در قالب یک کتاب در سال ۱۳۴۵ در ۱۸۸ صفحه به وسیله‌ی انتشارات مجله‌ی مسائل ایران به چاپ رسیده است.
نویسنده در کتاب «خلقیات ما ایرانیان» در پی شناخت درد جامعه‌ی ایران است، دردی که مانع ترقی و علت‌العلل عقب ماندگی ما بوده است. از نظر وی، درد یا همان عامل بیماری، فسادی است به نام خلقیات ما ایرانیان؛ یعنی ما به دلیل برخی خلقیات و روحیاتمان است که پیشرفت نمی‌کنیم و اولین قدم در راه ترقی و سعادت، تغییر خلق‌وخوی‌مان است.
جمالزاده در این کتاب ضمن برشمردن صفات پسندیده‌ی ایرانیان (مانند داشتن استعداد، خونگرمی، تیزهوشی، مهمان‌نوازی، داشتن طبع شاعرانه، شجاعت، فداکاری و غیره) به بررسی تفاوت‌های اخلاقی ما ایرانیان با دیگر مردم جهان پرداخته و دلایل تغییر احوال و روحیات ایرانیان در طی تاریخ را نیز مورد بررسی قرار می‌دهد.
در ادامه، وی به بررسی برخی از مهمترین رذایل اخلاقی در بین ایرانیان مانند دروغ، خودپسندی، تقلب، حرص، تملق، نفاق و دورویی، لاف زنی و خودخواهی می‌پردازد و در کل اعتقاد دارد صفات بد اخلاقی در بین ایرانیان به صفات خوب می‌چربد و فزونی دارد.
بیشتر مقالات کتاب خلقیات ما ایرانیان طنز هستند؛ طنزی تلخ با درون‌مایه‌های اجتماعی و رویکردی انتقادی نسبت به شرایط حاکم برجامعه. در مجموع، کتاب «خلقیات ما ایرانیان» را می‌توان یکی از بهترین آثار طنز اجتماعی دانست در نوع خود کم‌نظیر است. این کتاب در وب‌سایت معتبر goodreads دارای امتیاز ۳.۶ با بیش از ۳۰۰ رای و ۵۰ نقد و نظر است.
بخش‌هایی از کتاب خلقیات ما ایرانیان
سوء اخلاق حکم سیر و پیاز را دارد، چه بسا خوردنش گوارا و دلپذیر است ولی بعدا بوی ناخوش و ناهنجار آن دنیا را می‌گیرد و محیط را بدبو می‌سازد و جمعی را ناراحت می‌کند و تنها کسانی از این کیفیت ناگوار بی خبر و غافل می‌مانند که خودشان آن سیر و پیاز را خورده باشند.
تعقل یعنی از روی فکر و اندیشه کار کردن، در مذهب ما آمده است که عقل راه خدایی است و راهی است که ببهشت راهنمایی می‌کند (العقل ماعبدبه الرحمن واکتسب به الجنان).
خرد به ما می‌گوید که شنوای حقیقت و قدرت شنیدن حقیقت و راستی و پذیرفتن آن هم مانند راست گفتن و صادق بودن و طرفداری از حقیقت و راستی از وظایف مقدس انسانی است و کسی که جرات و قدرت شنیدن حرف راست و پذیرفتن حق و حقگویی و راستی را (ولو از جانب بیگانه و دشمن هم باشد ) نداشته باشد آدم کاملی نیست. خرد به ما می‌گوید کسی که گوش شنوا و ذهن منصف برای شنیدن مرض و معایب خود نداشته باشد هرگز بدرجه کمال نخواهد رسید.
شاهزاده روسی الکسی سولتیکوف که صد سال پیش در ایران مسافرتی داشته در کتاب سیاحت نامه خود چنین می‌گوید : درستی صفتی است که در ایران وجود ندارد و همین خود کافی ست که این مملکت را در نظر خارجیان نفرت انگیز بیابد. دروغ به طوری در عادات و رسوم این طبقه از مردم ریشه دوانده است که اگر احیاناً یک نفر از آنها رفتاری به درستی نماید و یا به قول و وعده خود وفا کند چنان است که گویی مشکل‌ترین کار دنیا را انجام داده است و رسماً از شما جایزه و پاداش و انعام توقع دارد.
دانشمند معروف انگلیسی ژ.راولینسون در کتاب معروف خود «سلطنتهای پنچ گانه بزرگ عالم مشرق زمین» گفته است :ایرانیان از آغاز تا پایان سلطنت و عظمتشان ابداً التفاتی به تحصیلات علمی نداشتند و تصور می‌نمودند که برای ثبوت اقتدار معنوی خود همانا نشان دادن کاخ شوش وقصرهای تخت جمشید و دستگاه عظیم سلطنت و جهانداری آنها کافی خواهد بود!!
گوبینو دیپلمات و دانشمند مشهور فرانسوی در کتاب خود «سه سال در ایران» می‌گوید: ایرانی‌ها تمام آنچه را عرب‌ها از فهم آن عاجزند می‌فهمند و هوش آنان هر معنایی را در می‌یابد .چیزی که هست فهم و شعور ایرانی‌ها استوار نیست و قوه‌ی تعقلشان اندکست ولی آن‌چیزی که بیشتر از همه ایرانیان فاقد آن هستند وجدان می‌باشد.
اگر به سایر کتاب‌های نویسنده‌ی «خلقیات ما ایرانیان» علاقه دارید، می‌توانید از طریق لینک کتاب‌های سیدمحمدعلی جمالزاده در وب‌سایت هر روز یک کتاب با برخی دیگر از آنها آشنا شوید. هم‌چنین از طریق بخش کتاب‌های جامعه‌شناسی در این وب‌سایت می‌توانید کتاب‌های دیگری در این زمینه را بیابید.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات ایران، جامعه‌شناسی
۰ برچسب‌ها: ادبیات ایران، سیدمحمدعلی جمالزاده، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب