ثروت ملل

«ثروت ملل» اثری است از آدام اسمیت (فیلسوف و اقتصاددان اسکاتلندی، از ۱۷۲۳ تا ۱۷۹۰) که در سال ۱۷۷۶ منتشر شده است. این کتاب به ماهیت و علل افزایش ثروت ملل پرداخته شده است.

درباره‌ی ثروت ملل

ثروت ملل یا «تحقیقی پیرامون ماهیت و اسباب ثروت ملل» عنوان مهم‌ترین اثر آدام اسمیت اقتصاددان و فیلسوف اسکاتلندی است که در سال ۱۷۷۶ چاپ گردید.

آدم اسمیت در سفری به فرانسه با روح نظریات فیزیوکرات‌ها آشنا شد و در بازگشت به کشور خود کتاب ثروت ملل را که در آن به ماهیت و علل افزایش ثروت ملل پرداخته بود تدوین کرد.

کلاسیک‌ها قوانین اقتصادی را تابع نظم و قوانین حاکم بر طبیعت محسوب داشته چنانچه اعتقاد بر این بود که هیچ گونه دخالتی از سوی دولت در امور اقتصادی جامعه مجاز نیست زیرا انسان به‌طور غریزی به دنبال نفع شخصی است، به عبارتی اگر انسان در فعالیت‌های اقتصادی خود آزاد گذارده شود خواهد توانست از مجموع فعالیت‌های فردی خود نفع اجتماع و سعادت آن را تأمین کند دقیق‌تر اینکه نظام حاکم بر بازار آزاد و عملکرد قیمت‌ها قادر خواهد بود تعادل عمومی اقتصاد را ایجاد کند.

بعدها با وقوع جنگ بین فرانسه و بریتانیا در سال ۱۸۱۵ میلادی و بحران اقتصادی مرتبط با آن شامل وضع بد کارگران به تدریج تأملی را در خصوص این مکتب به وجود آورد.

 کتاب ثروت ملل یکی از نخستین کتبی است که به بررسی جامع ماهیت ثروتمندی یک ملت می‌پردازد و موضوعاتی چو «تقسیم کار»، «تولید» و «بازار آزاد» را مورد پژوهش قرار می‌دهد.

ایده‌ی اصلی کتاب ثروت ملل، خودکار بودن اقتصاد است؛ بدین معنی که اگر اقتصاد، آزاد گذاشته شود، خود را متعادل و تنظیم می‌کند و خودخواهی هر شخص در نهایت منجر به پیشرفت کل جامعه می‌شود. این مفهوم معمولاً با نام «دست نامرئی» شناخته می‌شود. البته آزاد بودن اقتصاد می‌تواند تحت تأثیر عوامل بیرونی متعددی قرار گرفته و محدود شود. تاجران ممکن است با یکدیگر تبانی نمایند و قیمت‌ها را بالاتر از حد معمول نگه دارند. اسمیت معتقد است که جامعه باید همواره نسبت به این خطرات آگاه باشد.

کتاب ثروت ملل تحت تأثیر انقلاب صنعتی و متعاقباً تغییرات زیاد اقتصاد کشورهای مختلف شکل گرفته‌است و نگارش آن توسط اسمیت ۱۰ سال به طول انجامید. تئوری‌های مطرح شده در این کتاب به عنوان جانشینی برای نظام‌های مرکانتیلی و فیزیوکراسی ارائه شده‌اند. آدام اسمیت توسط بسیاری از اقتصاددانان به عنوان پدر علم اقتصاد شناخته می‌شود.

چاپ مجدد نسخه‌ی قطعی « ثروت ملل » در سال ۱۹۰۴ توسط ادوین کانان شامل مقدمه ، یادداشت ها و فهرست کاملی از مشهور کنان و همچنین مقدمه جدیدی است که به ویژه اقتصاددان برجسته جورج جی استیگلر برای این نسخه نوشته شده است. مقدمه آقای استیگلر برای هرکسی که مایل به مشاهده ارتباط معاصر اندیشه‌ی «آدام اسمیت» باشد ارزشمند خواهد بود.

ثروت ملل» «آدام اسمیت» واقعا یک کلاسیک حماسی در زمان حال است. برخی از ایده‌ها ایده‌هایی است که ما در زندگی مدرن با آن‌ها بسیار آشنا شده‌ایم ، نه تنها در زمینه‌ی اقتصاد‌، بلکه در سیاست‌، دین ، قانون و دارایی. «آدام اسمیت» در این کتاب بارها و بارها به خوانندگان خود می گوید که پول نمی‌تواند تنها معیار ارزش باشد و وقتی پول به تنها معیار ارزش تبدیل می‌شود، نتایج غیراخلاقی و شر است. و در آخراگر می‌خواهید یاد بگیرید که چگونه تجارت و بازار در سراسر جهان کار می‌کند، این همان چیزی است که شما دنبال آن می‌گردید.

این کتاب در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۹۱ با بیش از ۱۱۰۰ رای و ۹۰ نقد و نظر است.

فهرست مطالب ثروت ملل

کتاب یکم – علل بهبود نیروی مولد کارگر

• بخش یکم – درباره‌ی تقسیم کار
• بخش دوم – اصولی که موجب تقسیم کار می‌شود
• بخش سوم – در اینکه تقسیم کار محدود است به وسعت بازار
• بخش چهارم – راجع به مبدأ پول و کاربرد آن
• بخش پنجم – راجع به قیمت اسمی و قیمت حقیقی کالاها
• بخش ششم – راجع به عناصر متشکله‌ی قیمت کالاها
• بخش هفتم – راجع به قیمت طبیعی و قیمت بازار کالاها
• بخش هشتم – درباره‌ی مزد کارگران درباره‌ی
• بخش نهم – درباره‌ی سود سرمایه
• بخش دهم – درباره‌ی مزد و سود کار و سرمایه
• بخش یازدهم – درباره‌ی اجاره‌ی زمین یا بهره‌ی مالکان

کتاب دوم – درباره‌ی ماهیت سرمایه، نحوه‌ی انباشته شدن و کاربرد آن

• بخش یکم – درباره‌ی تقسیم سرمایه
• بخش دوم – هزینه‌ی نگهداری سرمایه‌ی ملی
• بخش سوم – درباره‌ی انباشتگی سرمایه، یا کار مولد و غیر مولد
• بخش چهارم – درباره‌ی سرمایه‌ای که با بهره به وام داده می‌شود
• بخش پنجم – راجع به کاربرد مختلف سرمایه

کتاب سوم – درباره‌ی سیر مختلف توانگری در میان ملت‌های مختلف

• بخش یکم – درباره‌ی سیر طبیعی توانگری
• بخش دوم – تضعیفی که پس از سقوط امپراطوری رم در امر کشاورزی کشورهای قدیمی اروپا پدید آمد
• بخش سوم – درباره‌ی ظهور و پیشرفت شهرهای بزرگ و کوچک پس از سقوط امپراطوری رم
• بخش چهارم – چگونه تجارت شهرها به آبادانی روستاها و دهات کمک کرد.

کتاب چهارم – درباره‌ی نظام‌های اقتصادِ سیاسی

• بخش یکم – درباره‌ی اصول تجارت و نظام‌های مرکانتیلی
• بخش دوم – درباره‌ی محدودیت واردات کالاها از کشورهای خارجی که در داخل قابل تولید هستند
• بخش سوم – درباره‌ی محدودیت‌های عجیب در واردات کالاها از کشورهایی که ترازشان زیان‌آور است
• بخش چهارم – درباره‌ی اشکالات
• بخش پنجم – درباره‌ی مزایا
• بخش ششم – درباره‌ی معاهدات تجاری
• بخش هفتم – درباره‌ی مستعمرات
• بخش هشتم – نتیجه‌گیری درباره‌ی نظام مرکانتیلی
• بخش نهم – درباره‌ی نظام‌های کشاورزی

کتاب پنجم – درباره‌ی درآمد فرمانروا یا دولت

• بخش یکم – درباره‌ی مخارج فرمانروا یا دولت
• بخش دوم – درباره‌ی منابع درآمد عمومی جامعه
• بخش سوم – درباره‌ی وام‌های عمومی

بخشی از ثروت ملل

سه عنصر مزد، سود و اجاره در هر زمان و مکان خاصی، به طور عرفی یک نرخ متوسط دارند که «نرخ طبیعی» نامیده می‌شود. اگر قیمت هر کالایی براساس نرخ طبیعیِ این سه مؤلفه تعیین شده باشد، می‌توان قیمت آن کالا را«قیمت طبیعی» نامید. در چنین حالتی، کالا دقیقاً به قیمتی فروش می‌رود که می‌ارزد (یا به عبارتی، به قیمتی عرضه می‌شود که برای کسی که آن را به بازار آورده تمام شده).

در مقابل، قیمتی که یک کالا در بازار به فروش می‌رسد، «قیمت واقعی» نامیده می‌شود. این قیمت، با نسبت میان مقدار کالایی که واقعاً به بازار عرضه شده به تعداد کسانی که حاضرند کالا را به قیمت طبیعی آن بخرند تعیین می‌شود. این خریداران را می‌توان «تقاضاکنندگان مؤثر» نامید.

اگر میزان عرضه‌ی یک کالا کمتر از میزان تقاضای مؤثر باشد، میان خریداران برای خرید آن کالا رقابت ایجاد می‌شود و درنتیجه قیمت بازار کمی بیشتر از قیمت طبیعی می‌گردد. به عکس، اگر میزان عرضه بیشتر از میزان تقاضای مؤثر یک کالا بشود، میان فروشندگان برای فروش کالا رقابت ایجاد می‌شود و درنتیجه قیمت بازار کمی پایین‌تر از قیمت طبیعی می‌شود. رقابت فروشندگان در کالاهای فاسدشدنی (مثل میوه‌جات) بیشتر است زیرا این کالاها اگر دیر فروش روند، ارزش خود را از دست می‌دهند.

قیمت طبیعی مانند یک مرکز ثقل عمل می‌کند. اگر قیمت واقعی یک کالا بیشتر از قیمت طبیعی باشد (میزان تقاضا بیشتر از عرضه باشد)، بقیه‌ی سرمایه‌داران تمایل پیدا می‌کنند تا سرمایه‌ی خود را در راه تولید این کالا به کار گیرند؛ درنتیجه، به سرعت میزان عرضه افزایش یافته و با میزان تقاضا برابر می‌شود. به عکس، اگر قیمت واقعی یک کالا کمتر از قیمت طبیعی باشد (میزان تقاضا کمتر از عرضه باشد)، برای سرمایه‌گذاران صرف نمی‌کند که چنین کالایی را عرضه کنند و ترجیح می‌دهند که سرمایه‌ی خود را برای تولید کالای دیگری به کار گیرند؛ در نتیجه، میزان عرضه کاهش یافته و با میزان تقاضا برابر می‌شود.

اگر به کتاب ثروت ملل علاقه دارید، می‌توانید با مراجعه به بخش معرفی برترین کتاب‌های اقتصادی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر نمونه‌های این آثار آشنا شوید.

کتاب‌های پیشنهادی:

چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ سه‌ شنبه‌ها با موری ژاک قضا قدری و اربابش کسانی که از خیر اُمِلاس گذشتند کافکا در کرانه جنس دوم