تنگسیر

رمان جذاب «تنگسیر» نخستین رمان صادق چوبک (نویسنده‌ی بوشهری، از ۱۲۹۵ تا ۱۳۷۷) است. صادق چوبک را به همراه صادق هدایت و بزرگ علوی پدر داستان‌نویسی نوین فارسی می‌دانند. رمان «تنگسیر» برای اولین بار در سال ۱۳۴۲ در ۲۳۲ صفحه توسط انتشارت نگاه منتشر شد.

داستان این کتاب به روایت زندگی «زائر محمد» یکی از اهالی روستایی به نام «دواس» در نزدیکی بوشهر می‌پردازد. جالب است بدانید که این رمان بر اساس واقعیت نگاشته شده و تمام شخصیت‌ها و حتی اسامی آن‌ها حقیقی هستند.

داستان رمان تنگسیر

تنگسیر به روایت زندگی زائر محمد می‌پردازد.زائر محمد (یا طبق لهجه‌ی محلی زار ممد) روستایی ساده‌دل و خداترسی است که به همراه همسرش «شهرو» و فرزندانش درروستایی به نام «دواس» در نزدیکی بوشهر زندگی می‌کند. او هر روز صبح از دواس به بوشهر رفته و مغازه‌ی جو فروشی خود را می‌گرداند و شب‌هنگام پیاده به دواس برمی‌گردد. او که سابقه‌ی همراهی با «رییس علی دلواری» در جنگ با انگلیس‌ها را نیز دارد، در جوانی به عنوان آهنگر در راه‌آهن کار و سپس در خانه‌ی یک فرد انگلیسی کار می‌کرده است و از این راه پس‌اندازی برای خود جمع‌آوری کرده بود.

او که فرد تنومندی است، دل‌سوز همه‌ی اهالی روستا است و در دل دشمنی خاصی نسبت به استعمارگران انگلیسی دارد. به همین دلیل از کار با آنان سر باز زده و سعی کرده بود با پس‌اندازش کاری برای خود انجام دهد. با این حال، چند نفر به بهانه‌ی شراکت پول وی را گرفته و دیگر به او پس نداده بودند. زائرمحمد که این ماجرا سخت عصبانی است، سعی می‌کند به هر طریق قانونی پول خود را پس بگیرد ولی موفق نمی‌شود و بدهکاران که پشتوانه‌ی چندین نفر، هر بار او را به طریقی از رسیدن به حقش بازمی‌دارند.

سرانجام زائر محمد تصمیم مهم و جدیدی می‌گیرد و آن را با دایی خود که پدر همسرش نیز هست در میان می‌گذارد …

برای این که بدانید زائر محمد چه تصمیمی گرفته و سرانجام او چه خواهد شد، حتماً باید کتاب تنگسیر را مطالعه کنید.

جالب است بدانید که رمان تنگسیر در وب‌سایت معتبر goodreads دارای امتیاز ۳.۸۲ با بیش از ۱۶۰۰ رای و حدود ۲۰۰ نقد و نظر است. هم‌چنین لازم است اشاره شود که بر مبنای داستان این کتاب، فیلمی سینمایی نیز به کارگرانی امیر نادری (کارگردان آبادانی، متولد ۱۳۲۴) با بازی بهروز وثوقی (متولد ۱۳۱۶) در سال ۱۳۵۲ ساخته شده است.

در پشت جلد این کتاب آمده است:

تنگسیر را بسیاری شاهکار صادق چوبک می‌دانند.
بی‌تردید تنگسیر واقع‌گرایانه‌ترین داستان این نویسنده جنوبی می‌باشد. داستانی برمبنای عدالت‌خواهی و سر به شورش برداشتن مردی در تنگنای رذالت‌های معتمدین یک شهر، حاصل عمری زحمتش برباد رفته می‌بیند و چون هیچ مرجعی را برای دادخواهی نمی‌یابد تحمل این ننگ را نمی‌کند، سلاح برمی‌گیرد و همه آنان که سال‌ها تحقیرش کرده و نیش زبانش زده‌اند مجازات می‌کند.

زائر محمد بر خلاف کاراکترهای دیگر چوبک نمایانگر بهترین و درخشانترین ویژگی‌های سلحشوری و جوانمردی است و از نادر آدمهای نوشته‌های چوبک است که آگاهانه و به رغم ایمان دینی استوار خود برای انتقام آماده می‌شود و آن را به خداوند واگذار نمی‌کند.

بخش‌های از کتاب تنگسیر

چقده آدم زیر این خاکا خوابیده؟ بُوایِ بوای بوام و ننیه ننیه ننیه ننم همشون زیر این خاکند. یه زندگی این جوری، چرا باید مثل گرگ و کفتار به جون هم بیفتیم؟ چرا آخه اینا بایس پولای من را بخورن؟ مگه خیال می‌کُنن که جای دیگه هم غیر از اینجا هس که بخوابن؟

او پول را بعد از شوهرش برای چه می‌خواست؟ یک چنان شوهر و یک مرد خوبی چون محمد که بُتِ دهکده بود و از زن و مرد همه او را ستایش می‌کردند را از دست بدهد و عوضش به یک کیسه پول چرکین دلش را خوش کند؟ تمام دنیا فدای یک تار موی محمد. سکسکه و اشکش تنش را به لرز درآورد. تو نافش پیچ افتاده بود. بلند گریه می‌کرد.