کودک چهارشنبه

«کودک چهارشنبه» اثری است از یی‌یون لی (نویسنده‌ی چینی – آمریکایی، متولد ۱۹۷۲) که در سال ۲۰۲۳ منتشر شده است. این کتاب مجموعه‌ای از یازده داستان‌ کوتاه درباره‌ی غم، فقدان، تنهایی و تلاش انسان‌ها برای کنار آمدن با زخم‌های عاطفی و معنوی است.

درباره‌ی کودک چهارشنبه

یی‌یون لی از آن نویسندگانی است که با زبانی آرام و بی‌صدا، بزرگ‌ترین ضربه‌ها را به قلب خواننده وارد می‌کند. در مجموعه داستان کودک چهارشنبه (Wednesday’s Child)، او بار دیگر نشان می‌دهد چگونه می‌توان از دل سکوت، روایتی خیره‌کننده و به‌یادماندنی آفرید. این کتاب نمونه‌ای درخشان از قدرت داستان کوتاه در به تصویر کشیدن عواطف انسانی است.

یی‌یون لی در این مجموعه، داستان‌هایی درباره‌ی تنهایی، فقدان، گسست و بازسازی رابطه‌ها روایت می‌کند. شخصیت‌های او اغلب در جستجوی معنایی تازه برای زندگی‌اند، معنایی که در پسِ فقدان، مرگ یا دوری از عزیزان شکل می‌گیرد. دغدغه‌ی اصلی لی در این داستان‌ها، نه ماجراهای بزرگ، که زخم‌های کوچک و درونی انسان‌هاست.

داستان‌های کودک چهارشنبه درون‌گراتر و فشرده‌تر از آثار قبلی او به نظر می‌رسند. لی در این مجموعه، بیشتر بر جزئیات احساسی تمرکز کرده و از هرگونه اغراق یا هیجان‌زدگی پرهیز کرده است. روایت‌هایش با طمأنینه‌ای خاص پیش می‌روند و با این حال، بار عاطفی سنگینی به دوش می‌کشند.

یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی این مجموعه، زبان ساده اما بسیار دقیق آن است. جملات یی‌یون لی، کوتاه، روشن و عاری از زواید هستند؛ اما هر کلمه چنان با وسواس انتخاب شده که بار احساسی خود را چند برابر می‌کند. همین سبک نگارش باعث می‌شود که داستان‌ها، هرچند آرام پیش می‌روند، اما در ذهن خواننده ماندگار شوند.

در داستان‌های این کتاب، با مادرانی روبه‌رو می‌شویم که فرزندانشان را از دست داده‌اند، با زوج‌هایی که در فقدان هم غرق شده‌اند و با کودکانی که در دنیایی بی‌رحم، به دنبال نجاتی خاموش می‌گردند. هر داستان، انگار پنجره‌ای است به سوی دنیایی خصوصی و شکننده، دنیایی که با کوچک‌ترین نسیمی می‌تواند فروبپاشد.

عنوان مجموعه یعنی کودک چهارشنبه، اشاره‌ای است به شعری کودکانه که در آن روزهای هفته به ویژگی‌های کودکان نسبت داده شده‌اند. کودک متولد چهارشنبه در این شعر «پر از اندوه» توصیف می‌شود؛ انتخابی بسیار هوشمندانه از سوی لی، زیرا داستان‌های این مجموعه نیز آکنده از اندوهی لطیف و همیشگی‌اند.

با وجود این غم غالب، داستان‌های کودک چهارشنبه سراسر یأس یا سیاهی نیستند. در لا‌به‌لای تلخی‌ها، جرقه‌هایی از امید، آشتی و پذیرش هم دیده می‌شود. لی استادانه نشان می‌دهد که چگونه حتی پس از فاجعه، زندگی همچنان، هرچند با شکلی دیگر، ادامه می‌یابد.

یی‌یون لی پیش از این نیز در آثارش به موضوعاتی چون غم از دست دادن، جدایی و ناتوانی در برقراری ارتباط پرداخته بود، اما در این مجموعه، چگالی این مضامین به اوج رسیده است. در نتیجه، خواننده در تجربه‌ی خواندن این کتاب، گویی با احساسی فشرده و بی‌واسطه روبه‌رو می‌شود.

کودک چهارشنبه همچنین نمایانگر بلوغ هنری یی‌یون لی است. او با گذر از روایت‌های بیرونی‌تر، به ژرفای روان آدمی نفوذ کرده و در عمق خاموشی‌ها، داستان‌هایی بی‌صدا اما عمیق خلق کرده است. داستان‌های او نیازمند خواننده‌ای صبور و شنوا هستند، خواننده‌ای که بتواند سکوت‌های میان واژه‌ها را نیز بشنود.

منتقدان بسیاری این مجموعه را یکی از بهترین آثار یی‌یون لی دانسته‌اند و آن را گامی مهم در مسیر نویسندگی او تلقی کرده‌اند. حضور این کتاب در فهرست جوایز معتبری چون جایزه ملی کتاب و پولیتزر گواهی بر موفقیت آن در جلب توجه مخاطبان و منتقدان است.

کودک چهارشنبه کتابی نیست که با هیاهو دل ببرد؛ بلکه آرام، مثل نجوایی در شب، در دل خواننده رسوخ می‌کند و تا مدت‌ها پس از پایان خواندن، در ذهن و جان او می‌ماند. این کتاب یادآور این حقیقت است که گاهی آرام‌ترین صداها، ماندگارترین تاثیرها را می‌گذارند.

کتاب کودک چهارشنبه در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۷۱ با بیش از ۲۵۰۰ رای و ۴۸۰ نقد و نظر است.

فهرست داستان‌های کودک چهارشنبه

کتاب کودک چهارشنبه نوشته‌ی یی‌یون لی شامل ۱۱ داستان کوتاه است که طی ۱۴ سال نوشته شده‌اند و در نشریاتی مانند The New Yorker، Esquire و Zoetrope: All-Story منتشر شده‌اند.

۱. کودک چهارشنبه (Wednesday’s Child): داستان درباره‌ی روزالی، مادری آمریکایی است که پس از خودکشی دختر نوجوانش، مارسی، به تنهایی به اروپا سفر می‌کند. در قطار بین آمستردام و بروکسل، او با زنی باردار روبه‌رو می‌شود و خاطرات تلخ گذشته‌اش زنده می‌شوند. این داستان به بررسی غم، گناه و پیچیدگی‌های روابط مادر و دختر می‌پردازد.

۲. زنی در پناه (A Sheltered Woman): آنتی می، پرستار پس از زایمان، به خانه‌ی زنی به نام شنل می‌رود تا از نوزاد تازه‌متولدشده مراقبت کند. شنل دچار افسردگی پس از زایمان است و آنتی می با یادآوری گذشته‌ی خود در چین، به ارتباطی عمیق‌تر با مادر و نوزاد می‌رسد.

۳. سلام، خداحافظ (Hello, Goodbye): کتی، زنی میانسال، داستان‌هایی از گذشته‌اش را برای دوستش نینا بازگو می‌کند. او با بازسازی خاطرات، تلاش می‌کند تا معنای جدیدی به زندگی‌اش ببخشد و با گذشته‌اش آشتی کند.

۴. شعله‌ای کوچک (A Small Flame): بلا، مهاجری چینی در آمریکا، با چالش‌های زندگی جدیدش مواجه است. او باید بین حفظ هویت گذشته‌اش و پذیرش فرهنگ جدید تعادل برقرار کند.

۵. در خیابانی که زندگی می‌کنی (On the Street Where You Live): بکی، مادری تنها، سعی دارد برای فرزندش زندگی‌ای «عادی» فراهم کند. او با مسائل اجتماعی و فرهنگی اطرافش دست‌وپنجه نرم می‌کند تا تعریفی جدید از “نرمال” بیابد.

۶. چنین زندگی معمولی (Such Common Life): مین، پزشک بازنشسته‌ای که زمانی در چین فعالیت می‌کرد، اکنون در آمریکا به عنوان مراقب سالمندان کار می‌کند. او با دکتر دیتماس، مردی سالخورده، ارتباطی عمیق برقرار می‌کند که گذشته و حال را به هم پیوند می‌زند.

۷. سکوت بی‌نقص (A Flawless Silence): مین، مادری دوقلوها در نزدیکی سان‌فرانسیسکو، با ایمیل‌های آزاردهنده‌ای از مردی مواجه می‌شود که در گذشته در چین به او پیشنهاد ازدواج داده بود. او باید با گذشته‌اش روبه‌رو شود و تصمیمی قاطع بگیرد.

۸. بگذار مادران شک کنند (Let Mothers Doubt): نارانتویا، زنی مغولی در کالیفرنیا، پس از مرگ برادرش بر اثر مصرف بیش از حد مواد، با غم و احساس گناه دست‌وپنجه نرم می‌کند. او در تلاش است تا معنای مادری و مسئولیت را بازتعریف کند.

۹. تنها (Alone): سوچن، زنی تنها، با والتر، مردی غریبه، آشنا می‌شود. ارتباط آن‌ها نشان می‌دهد که چگونه دو روح تنها می‌توانند در دنیایی پر از بی‌تفاوتی، همدلی و درک متقابل بیابند.

۱۰. وقتی خوشحال بودیم، نام‌های دیگری داشتیم (When We Were Happy We Had Other Names): جیایو، مادری داغ‌دیده، پس از خودکشی پسرش، با خلأ و بی‌معنایی زندگی مواجه است. او در تلاش است تا با غم از دست دادن فرزندش کنار بیاید و معنای جدیدی برای زندگی بیابد.

۱۱. همه چیز خوب خواهد شد (All Will Be Well): داستانی درباره‌ی امید و پذیرش در مواجهه با سختی‌ها. شخصیت‌ها با چالش‌های زندگی روبه‌رو می‌شوند و می‌آموزند که حتی در تاریک‌ترین لحظات، نور امیدی وجود دارد.

این مجموعه داستان‌ها با نگاهی عمیق به روابط انسانی، غم، تنهایی و امید، تصویری واقعی و تأثیرگذار از زندگی معاصر ارائه می‌دهند. اگر علاقه‌مند به مطالعه‌ی داستان‌های کوتاه با مضامین انسانی و احساسی هستید، کودک چهارشنبه انتخابی عالی خواهد بود.

بخش‌هایی از کودک چهارشنبه

مشکل انتظار، به‌زعم روزالی، این است که به‌ندرت می‌توان در سکونی مطلق منتظر ماند. سکون مطلق؟ — آن بخش از وجودش که عادت داشت افکارش را همان‌طور که شکل می‌گرفتند زیر سؤال ببرد، در ذهنش ابرویی بالا انداخت. هیچ‌کس در سکون مطلق انتظار نمی‌کشد؛ سکون مطلق یعنی مرگ؛ و وقتی مرده‌ای، دیگر برای چیزی انتظار نمی‌کشی.

نه، نه مرگ، روزالی تصحیح کرد، بلکه سکونی شبیه به خواب زمستانی یا تابستانی، انتظار برای… قبل از آن‌که بتواند این فکر را با کلیشه‌های معمولی تزئین کند، مانیتور نزدیکش تغییر برنامه‌ای را اعلام کرد: قطار ساعت ۱۱:۳۵ به بروکسل میدی لغو شد.

……………..

دو نوع مادر وجود دارد: آن‌هایی که به فرزندانشان نیاموخته‌اند با خود مهربان باشند، و آن‌هایی که نیاموخته‌اند با فرزندانشان مهربان باشند. واقعاً؟ روزالی فکر کرد. مطمئنی فقط این دو نوع وجود دارد؟ قطعاً برخی مادران، که کار بهتری انجام داده‌اند، در هیچ‌یک از این دسته‌ها قرار نمی‌گیرند.

روزالی به یاد نمی‌آورد این جمله‌ها را در دفترچه‌اش نوشته باشد، اما آن‌ها را در همان صفحه‌ای یافت که چند یادداشت دیگر نیز در آن بود که به‌طور مبهمی به خاطر داشت نوشته بود. یکی از آن‌ها می‌گفت: «نمی‌توان با مرتب‌سازی، مرگی نابهنگام را از بین برد»؛ دیگری شامل دو خط از یک شعر کودکانه بود: «کودک چهارشنبه پر از اندوه است، کودک پنج‌شنبه راهی طولانی در پیش دارد.»

…………….

روزالی به یاد آورد که در یک دوره‌ی روان‌شناسی در دانشگاه آموخته بود که زنان باردار احتمالاً فکر می‌کنند که به‌طور آماری، زنان بیشتری نسبت به گذشته باردار می‌شوند، اما این تنها یک فریب توجه آن‌هاست. اگر همه‌گیری نبود، آیا روزالی در این سفر متوجه جوانانی می‌شد که هم‌سن مارسی بودند؟

پس از مرگش، یک مشاور غم به روزالی و دن توضیح داده بود که انواع چیزهای روزمره ممکن است بدون هشدار آن‌ها را ویران کند: یک سنجاق‌سر، یک خودکار، دختری هم‌سن مارسی که در خیابان راه می‌رود، با همان مدل مو یا لباس مشابه. با این حال، هیچ‌یک از این‌ها برای روزالی اتفاق نیفتاده بود. تمام جهان پهناور جایی بود که مارسی در آن نبود؛ روزالی نیازی به یادآوری این واقعیت نداشت.

 

اگر به کتاب کودک چهارشنبه علاقه دارید، بخش معرفی برترین داستان‌های کوتاه جهان در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر موارد مشابه نیز آشنا می‌سازد.