مجلس ضربت زدن

«مجلس ضربت زدن» اثری است از بهرام بیضایی (نویسنده و کارگردان زاده‌ی تهران، متولد ۱۳۱۷) که در سال ۱۳۷۹ منتشر شده است. این نمایش‌نامه به روایت ماجرای گروهی جوان می‌پردازد که سعی دارد نمایشی را با موضوع ضربت خوردن امام علی (ع) به روی صحنه ببرند.

درباره‌ی مجلس ضربت زدن

مجلس ضربت زدن نمایشنامه ای به قلم بهرام بیضائی است. این نمایش‌نامه که در واقع مرثیه ای برای حضرت علی (ع) است، برخلاف آثار قبلی بیضائی که سر شار از اشاره و استعاره است در سبک واقع گرایانه نوشته شده.

در این نمایش‌نامه بیضائی سعی بر این داشته که از غلو بیش از حد دوری کند و به نوعی در مخالفت با کسانی برآید که خواسته یا نا خواسته در شخصیت حضرت علی (ع) دچار توهم شده اند.

بیضائی با جسارتی مثال زدنی خود سانسوری را کنار گذاشته و اثری خلق کرده که حتی ممکن بود اجازه نمایش هم نمی گرفت و در قالب این نمایشنامه مشکلات سانسور هنرمندان را نیز بازگو کرد.

نویسنده‌ای نمایش‌نامه‌ای درباره ضربت‌خوردن امام علی از ابن ملجم نوشته و یک گروه تئاتری قرار است این نمایشنامه را اجرا کند. تأکید نویسنده بر حضور امام علی بر صحنه نمایش است، اما کارگردان می‌گوید به دلیل منع نشان دادن چهره اولیاء و انبیاء کسی نمی‌تواند نقش امام علی را بازی کند و به همین دلیل شخصیت امام علی باید از نمایش‌نامه حذف شود و دیگران از او سخن بگویند.

بهرام بیضائی در نمایش‌نامه «مجلس ضربت‌زدن»، با تکنیک نمایش‌درنمایش، به موازات روایت واقعه‌ای مذهبی و تاریخی و تراژیک از روزگار معاصر نیز سخن گفته است. «مجلس ضربت‌زدن» نمایشنامه‌ای حاوی انتقاد اجتماعی است. بیضائی در این نمایشنامه، ضمن روایت شهادت امام علی، به حوادثی آشنا برای مخاطبان ایرانی که در روزگار معاصر اتفاق افتاده‌اند نیز ارجاع می‌دهد.

اما علاوه بر این ارجاع، «مجلس ضربت‌زدن» نمایشنامه‌ای درباره خیر و شر در معنای کلی و همه‌جایی و همه‌زمانی آن نیز هست. در این نمایشنامه با برخی از دغدغه‌های همیشگی بیضائی مواجهیم. بیضائی، ضمن اینکه از غربت روشنفکران و مردم اهل خرد در روزگار معاصر سخن گفته است، جهانی را به نمایش می‌گذارد که در آن تیرگی با روشنایی و جهل با خرد و ظلم با عدل در مبارزه است. در این مبارزه جهل به خدمت ظلم می‌آید تا تیرگی را بر جهان حاکم کند. در «مجلس ضربت‌زدن» امام علی تنهاست چون طرز فکرش مثل اکثریت نیست.

کتاب مجلس ضربت زدن در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۹۱ با بیش از ۴۵۶ رای و ۷۲ نقد و نظر است.

داستان مجلس ضربت زدن

مجلس ضربت زدن داستان گروهی از جوانان است که می خواهند تئاتری در باره ی قتل حضرت علی (ع) توسط ابن ملجم به روی صحنه ببرند. بیضایی در این نمایشنامه به خوبی نشان می دهد که چگونه ابن ملجمه های زمانه شرایط خفقان آوری در جامعه پدید می آورند و افراد روشن فکر را از جامعه حذف می کنند.

بیضایی یکی از عواملی که مانع برون رفت جامعه از خفقان می شود را ممیزی می داند، در نمایشنامه می بینیم که بر سر نشان دادن یا نشان ندادن چهره حضرت علی (ع) مشکلاتی بوجود می آید و در نهایت اجازه نشان دادن چهره صادر نمی گردد و بیضایی با ظرافت فوق‌العاده‌ای که مختص به قدرت و توانایی خودش است نشان می دهد که مخفی کردن چهره حضرت علی (ع) باعث می شود بیننده نمایش‌نامه به گونه ای با ابن ملجم ارتباط بیشتری برقرار می کند و این دقیقا همان چیزی است که ابن ملجم‌های زمانه می خواهند.

بخش‌هایی از مجلس ضربت زدن

 اگر قرار باشد در نمایشنامه از کسی که باید، ننویسم، از کسی که باید، تصویری ندهم، چهره کسی را که می خواهم به نمایش نگذارم، پس این چه نمایشنامه ای است؟

…………………

قرن ها پیش درشبیه خوانی ها، چهره امام علی(ع) را نشان می دادند. چرا اکنون ما نتوانیم این کار را بکنیم؟ چرا کسی که بخواهد چنین کاری را بکند، پوست از سرش می کنند؟

………………….

 من کجا هستم؟، حقیقت من کجاست؟، شما من را از من گرفتید و خیالات خود را به من چسباندید. شما با من چه کردید؟ شما من را تا حد خدائی رساندید و از اشک دیده ساده دلان برای خود کیسه دوختید. شما مردم را فریفتید.

 

اگر به کتاب مجلس ضربت زدن علاقه دارید، می‌توانید در بخش معرفی آثار بهرام بیضایی با دیگر آثار این نویسنده نیز آشنا شوید.