موبی دیک

«موبی دیک» یا «نهنگ سفید» اثری است از هرمان ملویل (نویسنده‌ی آمریکایی، از ۱۸۱۹ تا ۱۸۹۱) که در سال ۱۸۵۱ منتشر شده است. این کتاب به روایت ماجرای سفر یک کشتی و نبرد انتقامی ناخدای آن با یک نهنگ می‌پردازد.

درباره‌ی موبی دیک

موبی دیک یا نهنگ سفید رمان مشهوری از هرمان ملویل نویسنده آمریکایی است که در سال ۱۸۵۱، در دوران رنسانس آمریکایی، منتشر شد. ملوان اسماعیل داستان جستجوی دیوانه‌وار اهب، ناخدای کشتی پکوئود را می‌گوید که به دنبال انتقام از موبی‌دیک، وال سفیدی که پیش‌تر کشتی‌اش را نابود کرده‌است و پایش را از زانو قطع کرده‌است، می‌باشد. کتاب تا زمان مرگ نویسنده‌ی آن در سال ۱۸۹۱ یک شکست تجاری بود امّا در قرن بیستم به عنوان یکی از بهترین رمان‌های آمریکایی شهرت یافت.

ویلیام فاکنر اعتراف می‌کند که آرزویش این بوده که این کتاب نوشته‌ی او می‌بود. «اسماعیل خطابم کنید» در میان ادبیات جهان معروف‌ترین عبارت آغازکننده‌ی رمان است. این کتاب در فهرست صد کتاب برتر تاریخ به انتخاب گاردین قرار گرفته و دی‌اچ لارنس آن را یکی از شگفت‌آورترین کتاب‌های دنیا و بهترین کتاب در مورد دریا خوانده‌است. این کتاب یک سال و نیم طول کشیده‌است تا به رشته‌ی تحریر دربیاید و تجربیات شخصی ملویل را در دریا و خواندن ادبیات والگیران را تصویر می‌کند.

ادبیات الهام بخش او ویلیام شکسپیر و انجیل بوده‌است. توصیف‌های جزئی و واقع‌گرایانه‌ی ملویل از شکار نهنگ و خارج کردن روغن از آن، به آن صورت است که می‌توان حضور در کشتی میان خدمه با فرهنگ‌های مختلف را حس کرد که با کاوش در پایگاه اجتماعی، خیر و شر و وجود خدا مخلوط گشته‌است. این کتاب را ملویل «به نشانه‌ی ستایش نبوغ ناتانیل هاوثورن» به او تقدیم می‌کند.

کتاب ابتدا تحت عنوان نهنگ در اکتبر ۱۸۵۱ در لندن منتشر شد و سپس در نوامبر با عنوانی دیگر در نیویورک به چاپ رسید. در میان این دو ویرایش صدها تفاوت که بیشترشان بی‌اهمیت و برخی مهم هستند به چشم می‌خورد. ناشر لندنی برخی عبارات حساس را سانسور کرده یا تغییر داده‌است و ملویل نیز اصلاحاتی مانند تغییر ناگهانی عنوان در نسخه‌ی چاپ نیویورک در رمان به وجود آورده‌است. نهنگ به هر حال بدون هیچ خط ربطی در هر دو نسخه موبی‌دیک خوانده می‌شود. در هنگام حیات ملویل تنها ۳۲۰۰ نسخه از رمان به فروش رسید.

«موبی دیک» نوشته هرمان ملویل رمانی ماجراجویی است که از فضای دریایی خود فراتر می‌رود تا موضوعات عمیقی از وسواس، سرنوشت و شرایط انسانی را بررسی کند. داستان در پس زمینه صنعت صید نهنگ در قرن نوزدهم، داستان راوی اسماعیل را دنبال می کند که به خدمه کشتی صید نهنگ به رهبری کاپیتان آهاب کاریزماتیک و در عین حال مرموز می‌پیوندد. از همان ابتدا، خوانندگان به دنیای آشفته شکار نهنگ کشیده می شوند، جایی که خطر و ماجراجویی در دریای آزاد در انتظار است.

زمانی که اسماعیل این سفر خطرناک را آغاز می کند، به طور فزاینده ای درگیر تلاش بی‌امان کاپیتان آهاب برای انتقام از نهنگ سفید گریزان، موبی دیک، که او را در یک سفر قبلی معلول کرده بود، می شود. وسواس تک‌نگر آهاب، روایت را به جلو می‌برد و خدمه را به عمق تاریکی سوق می‌دهد، در حالی که معدن گریزان خود را در وسعت وسیع اقیانوس دنبال می‌کنند.

نثر ملویل سرشار از نمادگرایی و تمثیل است و خوانندگان را به کاوش در زیر سطح روایت دعوت می کند تا حقایق عمیق تری درباره ماهیت بشریت و جهان را کشف کنند. ملویل از طریق توصیف‌های واضح از زندگی در کشتی و آزمایش‌ها و مصیبت‌هایی که خدمه آن با آن روبه‌رو هستند، پرتره‌ای واضح از واقعیت‌های خشن صید نهنگ و پیوندهای ایجاد شده در بوته‌ی ناملایمات را ترسیم می‌کند.

در هسته خود، «موبی دیک» یک مراقبه عمیق در موضوعات جاودانه وسواس، جنون، و جستجوی معنا در یک جهان آشفته و بی تفاوت است. همانطور که داستان باز می شود، مرز بین انسان و هیولا محو می شود و خوانندگان مجبور می شوند با ظرفیت خود برای تاریکی و پیامدهای جاه طلبی کنترل نشده روبرو شوند.

در خاتمه، «موبی دیک» همچنان یک شاهکار برجسته از ادبیات آمریکایی است، کاوشی داغ در روان انسان که بیش از یک قرن پس از انتشارش همچنان خوانندگان را مجذوب و الهام بخش می‌کند. با گستره وسیع، شخصیت‌های زنده، و مضامین جاودانه‌اش، کار بزرگ ملویل به عنوان شاهدی بر قدرت کلام مکتوب برای روشن کردن عمیق‌ترین فرورفتگی‌های روح انسان است.

«موبی دیک»، داستانی است که طبقه بندی آسان را به چالش می کشد. در حقیقت، این کتاب مجموعه‌ای از ماجراجویی، کاوش فلسفی و درام روانشناختی است که در پس زمینه صنعت صید نهنگ در قرن نوزدهم اتفاق می افتد. در قلب آن داستان گیرا از تلاش وسواسی کاپیتان آهاب برای انتقام از نهنگ سفید گریزان، موبی دیک است.

کتاب موبی دیک در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۵۴ با بیش از ۵۵۴ هزار رای و ۲۲ هزار نقد و نظر است. این کتاب در ایران با ترجمه‌هایی از صالح حسینی، نوشین ابراهیمی، فائزه نوری، پروین ادیب، مجید ریاحی، راضیه ابراهیمی، متن پدرامی، نعیمه ظاهری، محمدرضا جعفری و پرویز داریوش به بازار عرضه شده است.

داستان موبی دیک

رمان موبی دیک با روایت راوی، اسماعیل، آغاز می‌شود که تمایل خود را به سفری برای صید نهنگ بیان می‌کند. اسماعیل به شهر شکار نهنگ نیوبدفورد، ماساچوست می‌رسد، جایی که با کوئیک، یک زوبین‌انداز از جزیره‌ای در دریای جنوبی، ملاقات می‌کند که با او پیوند عمیقی برقرار می‌کند. آنها با هم به خدمه پیکود، یک کشتی شکار نهنگ که توسط کاپیتان مرموز آهاب فرماندهی می شود، می پیوندند.

آهاب انگیزه واقعی خود را برای سفر آشکار می کند: انتقام گرفتن از موبی دیک، نهنگ سفیدی که قبلاً پای او را از زانو گاز گرفته بود. وسواس آهاب با نهنگ او را می بلعد و عهد می بندد که آن را شکار کند و بدون توجه به هزینه آن را بکشد. همانطور که پیکود به حرکت در می آید، عزم یکجانبه آهاب خدمه را ناراحت می کند، اما آنها در نهایت به فرمان او تن می دهند.

در طول سفر، اسماعیل توضیحات مفصلی از شیوه های صید نهنگ، زندگی در کشتی و اعضای مختلف خدمه ارائه می دهد. این بخش‌ها بینش‌هایی درباره رفاقت، خطرات و سختی‌های صید نهنگ و همچنین پرسش‌های وجودی که در انزوای دریای آزاد مطرح می‌شوند، ارائه می‌دهند.

همانطور که پیکود در وسعت وسیع اقیانوس حرکت می کند، وسواس آهاب تشدید می شود و منجر به برخوردهای شدیدتر و دراماتیک می شود. خدمه با کشتی های شکار نهنگ دیگری از جمله راشل روبرو می شوند که ناخدای آن از آهاب برای یافتن پسر گم شده اش که به موبی دیک شکست خورده کمک می خواهد. آهاب امتناع می کند و تلاش خود را بیش از هر چیز دیگری در اولویت قرار می دهد.

با نزدیک شدن پیکود به خط استوا، تنش به نقطه جوش می رسد. یکنواختی آهاب او را به سمت افراط‌های هر چه بیشتر سوق می‌دهد، خدمه را از خود بیگانه می‌کند و آنها را تا مرز شورش سوق می‌دهد. با این حال، علیرغم تردیدهایشان، با احساس وظیفه و ترس از خشم او، به آهاب پیوند خورده اند.

اوج رمان زمانی فرا می رسد که پکود سرانجام با موبی دیک روبرو می شود. در یک نبرد دیوانه‌وار، آهاب به نهنگ زوبین می‌زند، اما موجود خشمگین تلافی می‌کند و قایق‌های نهنگ را در هم می‌کوبد و آهاب را به سمت مرگ می‌کشاند. پیکود نابود می شود و فقط اسماعیل زنده می ماند که به تابوتی که به عنوان وسیله نجات استفاده می شد چسبیده است.

پس از فاجعه، اسماعیل توسط کشتی راشل که ناخدای آن آهاب را در مورد خطرات جستجویش هشدار داده بود، نجات می یابد. اسماعیل به حماقت وسواس آهاب و قدرت ویرانگر انتقام می اندیشد و در وسعت اقیانوس و چرخه ابدی زندگی و مرگ آرامش می‌یابد.

در پایان، «موبی دیک» رمانی پیچیده و چند لایه است که تفسیر آسان را به چالش می‌کشد. این یک داستان ماجراجویی جذاب، یک رساله فلسفی و یک مطالعه روانشناختی در مورد وسواس و جنون است. شاهکار ملویل از طریق تصاویر زنده، نمادگرایی غنی و بینش عمیق خود، همچنان خوانندگان را مجذوب خود می کند و نسل های نویسندگان و متفکران را الهام می بخشد.

بخش‌هایی از موبی دیک

هنگام شب کویی کوئگ درباره‌ی جزیره‌ای که از آن آمده بود، برایم تعریف کرد و من با اشتیاق به حرف‌هایش گوش دادم. او هم از حرف زدن برای من خوشحال بود؛ فکر می‌کنم به این دلیل که اغلب کسی را پیدا نمی‌کرد تا علاقه‌ای به شنیدن حرف‌هایش داشته باشد.

او از «کوکوووکو» می‌آمد؛ جزیره‌ای در جنوب اقیانوس آرام که نام آن روی هیچ نقشه‌ای نبود. کویی کوئگ فرزند رئیس قبیله بود که قرار بود روزی جانشین پدرش بشود؛ اما خودش می‌خواست دور دنیا بگردد و همه‌جا را خوب ببیند.

او گفت که صیادان نهنگ نیز به جزیره‌ی آن‌ها رفت‌وآمد می‌کردند و از آن جا غذا، وسایل موردنیاز و ابزار کار خود را فراهم می‌نمودند. کویی کوئگ هم دوست داشته همراه آن‌ها سفر کند؛ برای اینکه چیزهای تازه یاد بگیرد و به مردم جزیره‌اش کمک کند.

روزی کویی کوئگ نزد ناخدای یک کشتی صید نهنگ می‌رود و از او می‌خواهد تا به‌عنوان یکی از خدمه‌های کشتی مشغول کار شود؛ اما ناخدا می‌گوید تمام افراد موردنیازش را استخدام کرده و دیگر کسی را لازم ندارد؛ اما کویی کوئگ کسی نبوده که زود تسلیم بشود. ناخدا از او می‌خواهد که از آن جا برود؛ اما کویی کوئگ قوی و سرکش، موفق می‌شود؛ بالاخره پسر رئیس قبیله به استخدام یک کشتی صید نهنگ درمی‌آید.

در طی سال‌هایی که با مردم مختلف معاشرت می‌کند، یاد می‌گیرد که لباس‌های آن‌ها را بپوشد، به زبان آن‌ها صحبت کند و به‌عنوان «نیزه‌دار» کشتی مهارت پیدا نماید. تنها ترسش این بود که با این تغییراتش دیگر نتواند رئیس خوبی برای هدایت قبیله‌اش باشد. او به من گفت که دنبال کشتی‌ای می‌گردد که به نیزه‌دار نیاز داشته باشد. من هم از علاقه‌ام به دریا و قصد سفرم برای او گفتم و اینکه با یک کشتی از نانتوتک آمده‌ام و دوست دارم تا با صیادان نهنگ کار کنم.

 

اگر به کتاب موبی دیک علاقه دارید،  می‌توانید در بخش‌های معرفی برترین رمان‌های جهان و معرفی بهترین کتاب‌های ماجراجویی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر نمونه‌های مشابه نیز آشنا شوید.