چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی

«چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی» اثری است از جیمز جویس (نویسنده‌ی ایرلندی، از ۱۸۸۲ تا ۱۹۴۱) که در سال ۱۹۱۶ منتشر شده  است. این کتاب زندگی پسری را از ۲ سالگی تا ۲۰ سالگی روایت می‌کند.

درباره‌ی چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی

چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی یا سیمای مرد هنرآفرین در جوانی  رمانی است از جیمز جویس که در سال ۱۹۱۶ منتشر شد.

این داستان، که ماجراهای پسری را از ۲ سالگی تا ۲۰ سالگی بیان می‌کند، بسیار پیچیده است و در آن به موضوعاتی درباره‌ی ایرلند، انسان، کودک، ترس و خدا پرداخته می‌شود. منتقدان بر این باورند که این داستان پیش‌درآمد داستان اولیس شاهکار جیمز جویس است. این اثر به‌نوعی خودزندگی‌نامه اوست.

نویسنده روایت رمان را، که توسط سوم‌شخص مفرد بیان شده، با ذهنیات استیون ددالوس ادغام کرده و خواننده در بعضی قسمت‌های رمان با این ادغام روایت و ذهنیت مواجه می‌شود. نویسنده به تلاش و نوسانات روحی ددالوس برای غلبه‌ی روحی بر عوامل منفی اطرافش – ازجمله رفتار نامناسب برخی از معلمان و خشونتی که بین پسرهای مدرسه رواج دارد – پرداخته‌است.

جویس در شخصیت اصلی رمان، یعنی استفان ددالوس، تردید و آشفتگی و پوچ‌گرایی نسل جدید را نشان داده‌است. نویسنده از تلمیح استفاده کرده و با استفاده از متن کتاب مقدس صحنه‌ی مرگ و قیامت را در این رمان نوشته‌است.

چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی، با استفاده از توصیفاتی بسیار واقع‌گرایانه و تکنیک سیال ذهن، مخاطب را به درون ذهن و ضمیر در حال شکل گیری قهرمان داستان می‌برد و برای کسانی که می‌خواهند لحظاتی را در ذهن یکی از تأثیرگذارترین رمان‌نویسان جهان بگذرانند، معلم و همنشینی منحصر به فرد و فراموش نشدنی است.

نکته‌ی قابل‌توجه درباره‌ی رمان چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی این است که مخاطب خیلی خوب با شخصیت داستان ارتباط برقرار می‌کند. حتی ضمیر و درون قهرمان داستان برایش ملموس است. این موضوع را باید مدیون توصیف‌های واقع‌گرایانه‌ی جیمز جویس بود. البته تکنیک سیال ذهن هم در این مورد بی‌تأثیر نیست. جویس در این رمان ایرلند را به‌عنوان مکان داستان‌هایش انتخاب کرده است؛ چون به تعبیر خودش می‌خواسته درباره‌ی تاریخ اخلاقی سرزمینش چیزی بنویسد.

کتاب چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۶۳ با بیش از ۱۴۵ هزار رای و ۶۹۰۰ نقد و نظر است. هم‌چنین باید اشاره کرد که این کتاب در ایران تحت عناوینی هم‌چون سیمای مرد هنرآفرین در جوانی، سیمای هنرمند در جوانی، چهره‌ی یک مرد هنرمند در جوانی با ترجمه‌ی مترجمانی مانند منوچهر بدیعی، پرویز داریوش، اصغر جویا و امیر علیجان‌پور به بازار عرضه شده است.

داستان چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی

چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی، اولین و شناخته شده‌ترین رمان جیمز جویس، داستان مرد جوانی به نام استیون ددالوس را روایت می‌کند که برای انتخاب بین شغلی مذهبی  یا هنری در تقلاست.

با پیشروی داستان، تغییر نمادین شخصیت استیون نمایان می‌شود. او از جوانی سرگشته و مضطرب به فردی حقیقت طلب تبدیل می‌شود که شانس به آزمایش گذاشتن ایمانش را دارد. جیمز جویس در ابتدا این کتاب را در قالب شرح حالی با ۶۳ فصل نوشته بود اما در سال ۱۹۰۷، تم‌ها و قهرمان این داستان را در رمانی ۵ فصلی گنجاند.

از ابتدای کتاب «چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی» مشخص می‌شود استیون ددالوس کودکی درونگرا و منزوی است؛ اما درس‌خوان و در مدرسه نمونه. ددالوس بر خلاف کودکان معمولیِ دیگر شیطنت و بازیگوشی از خود نشان نمی‌دهد و به شعر سرودن و عمیق اندیشیدن تمایل دارد. در ادامه‌ی داستان و دوران نوجوانی استیون نیز متوجه می‌شویم او شخصیتی دمدمی مزاج دارد و چونکه تمایلی به بروز دادن احساسات و افکارش به جامعه‌ ندارد، از طرف آن طرد می‌شود.

از فصل ۴ ام به بعد کم‌کم دوران جوانی استیون ددالوس شروع می‌شود که پایانی می‌شود برای دوران معصومیتِ کودکی او و شروعی برای کشف لذت‌های دنیوی توسط او. دوره‌ای که می‌توان از آن با چرخه‌ی گناه و تنبیه مذهبی (برای پاک کردن خود) نام برد.

بخش‌هایی از چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی

عمیق ترین جمله ای که تاکنون نوشته شده، جمله ای است در آخر جانور شناسی:«تولید مثل، آغاز مرگ است.»

…………….

افلاطون گفته زیبایی یعنی شکوه حقیقت. فکر نمی کنم این حرف، معنایی غیر از این داشته باشد که حقیقت و زیبایی از یک جنس هستند.

………………..

اولین گام در راه حقیقت آن است که قالب و حدود خود عقل را درک کنیم، خود عمل تعقل را درک کنیم. اولین گام در راه زیبایی آن است که قالب و حدود قوه خیال را درک کنیم، خود عمل درک هنری را درک کنیم.

……………….

در خوابگاه که می‌خواست لباسهایش را درآورد انگشتهایش می‌لرزید. به انگشتهایش می‌گفت زود باشید. بایستی لباسهایش را درآورد و زانو بزند و دعای خود را بخواند و پیش از آنکه نور چراغ گاز کم شود به بستر رود تا وقتی می‌میرد به جهنم نرود.

……………….

بر آن شد که خواسته‌های سرکش دل خود را که هر چیز دیگری در برابر آن ها مهمل و بیگانه بود فرونشاند. اعتنایی نداشت که آلوده به گناه کبیره شده است و زندگانیش به بافته‌ای از گریز و ریا بدل گشته است.

………………

رحم احساسی است که ذهن را در برابر آنچه در رنج های بشری خطیر و پایدار است می‌ایستاند و آن را با انسان رنجکش پیوند می‌دهد.

 

اگر به کتاب چهره‌ی مرد هنرمند در جوانی علاقه دارید، می‌توانید در بخش معرفی برترین آثار جیمز جویس در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر آثار این نویسنده نیز آشنا شوید.