«روزگاران» با نام کامل «روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی» اثری است از عبدالحسین زرین‌کوب (نویسنده و مترجم اهل بروجرد، از ۱۳۰۱ تا ۱۳۷۸) که در سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۵ در سه جلد منتشر شده است. این کتاب به روایت تاریخ ایران از ورود آریاییان به فلات ایران تا پایان حکومت پهلوی می‌پردازد.
درباره‌ی روزگاران
روزگاران با عنوان کامل روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی نام یک کتاب در مورد تاریخ ایران نوشته‌ی عبدالحسین زرین‌کوب است. این کتاب برای اولین بار در سه جلد با عنوان‌های جلد اول روزگاران ایران و جلد دوم و سوم روزگاران توسط انتشارات سخن در سال‌های ۱۳۷۵–۱۳۷۴ به چاپ رسیده‌است. تا کنون بارها تجدید چاپ شده است.
روزگاران تاریخ سرزمین ایران را از حوادث، جنگ ها، تغییر پادشاهان و سلسله ها به اجمال بررسی می‌کند اما به صورتی دقیق و معتبر این کار را انجام می‌دهد. از نظر نثر نیز این کتاب از دایره‌ی لغات گسترده‌ای استفاده می‌کند. نویسنده کوشیده است به صورتی بی‌طرف و متعادل بنویسد اما تنها به فهرست کردن اتفاقات نمی‌پردازد و جایی که لازم ببیند نفسیر و تحلیل کوتاهی ارائه می‌دهد. فرمانروایان از یاد رفته با شکست‌ها و پیروزی‌هایشان، پی درپی هم از برابر دیدگان خواننده عبور می‌کنند و در حین عبور کارهاشان نیز گاه تفسیر، خط سیر کردارهایشان و نقش آن‌ها در تمدن و فرهنگ ایران ارزیابی می‌شود.
عبدالحسین زرین کوب نامی آشنا برای اهالی فرهنگ است. آثار او سال‌ها به عنوان منابعی ارزشمند و غنی، پاسخ‌گوی نیازهای علمی و پژوهشی نسل‌های گوناگونِ تاریخ‌دوستان و ادب‌پژوهان فارسی‌زبان بوده‌اند. اگرچه حوزه‌ی علایق فکری و فعالیت‌های قلمی زرین کوب بسیار گسترده بود، باید اذعان داشت که آثار تاریخی‌اش بیش از دیگر نوشته‌هایش خوانده شده و مهم و ارزشمند تلقی گشته‌اند. روزگاران یکی از بهترینِ همین دسته از آثار است.
کتاب روزگاران دربردارنده‌ی مطالبی مستند و تأمل‌برانگیز درباره‌ی تاریخ چندهزارساله‌ی ایران زمین است. عبدالحسین زرین کوب به عنوان مورخی منصف، پژوهشگری تیزبین و نگارنده‌ای ذوفنون، تمام فضل و دانش خویش را در نگارش این کتاب به کار بسته و اینگونه، منبع مطالعاتی قابل اتکایی در اختیار ایرانیانی نهاده که علاقه‌مند به تفحص در گذشته‌ی سرزمین خویش‌اند.
نگاهی گذرا به فهرست کتاب روزگاران، روشن می‌کند که مؤلف به هر دوره‌ی تاریخی توجهِ شایسته‌ی آن را مبذول داشته، و از ارائه‌ی گزارش در باب هیچ برهه‌ی تاریخی مهمی صرف نظر نکرده است. زرین کوب در یک دسته‌بندی کلی، تاریخ ایران را به سه دوره تقسیم نموده: از آغاز تا ظهور اسلام، از ظهور اسلام تا برآمدن حکومت صفویه، از صفویه تا امروز. معیار این تقسیم‌بندی، نسبت ایرانیان با هویت ملی‌شان بوده است.
به باور زرین کوب ما در دوره‌ی نخست در جستجوی هویت خویش و در دوره‌ی دوم در پی تثبیت آن بوده‌ایم. بعد از صفویه اما به اندیشه‌ای اساساً متفاوت در قبال هویت خویش دست یازیده‌ایم. جزییات مربوط به این مباحث را صدالبته در خود کتاب حاضر خواهید شنید. با این اشاره‌ی اجمالی تنها در پی آن بودیم که نشان دهیم نگارش کتاب روزگاران بر پایه‌ی یک روش‌شناسی اصولی صورت گرفته است؛ روش‌شناسی‌ای که البته می‌توان به آن نقد داشت و درش چون و چرا کرد، اما در وهله‌ی نخست باید آن را به خوبی مطالعه کرد و فهمید.
این کتاب، بهترین پیشنهاد ممکن به آن دسته از افرادی است که به دنبال یک اثر تاریخی جامع و قابل استناد درباره‌ی گذشته‌ی سرزمین ایران می‌گردند.
بخش‌هایی از روزگاران
در توالی اجزای سه‌‌گانه‌ای که مجلدات این کتاب را دنبال می‌کند، دوران ایران قبل از اسلام دوران کشمکش برای تثبیت هویت، دوران قبل از صفویه دوران تلاش برای حفظ هویت و دوران صفویه و بعد، دوران استغراق در هویت ایرانی است. هرچند در هر یک از این ادوار هم این هر سه ویژگی گه گاه به هم در می‌پیوندند و این چیزی است که در فهم و شناخت معنی این توالی همواره یک نقطه‌ی تفسیرناپذیر و مبهم را برای مورخ باقی می‌گذارد.
مع‌هذا تأثیری که شعور به این توالی در ذهن مورخ به وجود می‌آورد، بیشتر تصور وحدت و استمرار است تا تصور کثرت و فاصله. اما این برداشت برای آن کس که از بیرون به عرصه‌ی این گذرگاه حوادث می‌نگرد، همواره قابل ادراک نیست. چیزی که آن را قابل ادراک می‌سازد، شعور تجربی است.
…………………..
کورش این نفحه تازه را در عالم دردمید و الگوی یک فرمانروایی نوین را که مبنی بر اخلاق و عدالت و نجابت بود، به عالم عرضه کرد. وی تسامح را لازمه امپراطوری میدانست و امپراطوری را هم بدون سعی در توسعه محکوم به رکود و زوال میافت.
اما بنیاد فرمانروایی را بر رافت و محبت قرار میداد و به همین سبب حتی دشمنانش که به نرمخویی او آگاه بودند در جنگ با او، مانند کسی که باید بکشد یا کشته شود نمی جنگیدند و چون از عطوفت او، هرچند به ندرت نیز خشم و قهری چاشنی آن می شد، مطمئن بودند از اینکه مغلوب او گردند دچار نومیدی و وحشت نمی شدند.
چنانچه به کتاب روزگاران علاقمند هستد، برای آشنایی با دیگر کتاب‌های این نویسنده، به بخش معرفی کتاب‌های دکتر عبدالحسین زرین‌کوب در وب‌سایت هر روز یک کتاب مراجعه کنید. به علاوه، علاقمندان به تاریخ ایران باستان نیز می‌تواند در بخش معرفی بهترین کتاب‌های تاریخ ایران باستان نمونه‌های بیشتری از این نوع آثار را بیابند.
1 شهریور 1402
روزگاران
«روزگاران» با نام کامل «روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی» اثری است از عبدالحسین زرین‌کوب (نویسنده و مترجم اهل بروجرد، از ۱۳۰۱ تا ۱۳۷۸) که در سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۷۵ در سه جلد منتشر شده است. این کتاب به روایت تاریخ ایران از ورود آریاییان به فلات ایران تا پایان حکومت پهلوی می‌پردازد.
درباره‌ی روزگاران
روزگاران با عنوان کامل روزگاران: تاریخ ایران از آغاز تا سقوط سلطنت پهلوی نام یک کتاب در مورد تاریخ ایران نوشته‌ی عبدالحسین زرین‌کوب است. این کتاب برای اولین بار در سه جلد با عنوان‌های جلد اول روزگاران ایران و جلد دوم و سوم روزگاران توسط انتشارات سخن در سال‌های ۱۳۷۵–۱۳۷۴ به چاپ رسیده‌است. تا کنون بارها تجدید چاپ شده است.
روزگاران تاریخ سرزمین ایران را از حوادث، جنگ ها، تغییر پادشاهان و سلسله ها به اجمال بررسی می‌کند اما به صورتی دقیق و معتبر این کار را انجام می‌دهد. از نظر نثر نیز این کتاب از دایره‌ی لغات گسترده‌ای استفاده می‌کند. نویسنده کوشیده است به صورتی بی‌طرف و متعادل بنویسد اما تنها به فهرست کردن اتفاقات نمی‌پردازد و جایی که لازم ببیند نفسیر و تحلیل کوتاهی ارائه می‌دهد. فرمانروایان از یاد رفته با شکست‌ها و پیروزی‌هایشان، پی درپی هم از برابر دیدگان خواننده عبور می‌کنند و در حین عبور کارهاشان نیز گاه تفسیر، خط سیر کردارهایشان و نقش آن‌ها در تمدن و فرهنگ ایران ارزیابی می‌شود.
عبدالحسین زرین کوب نامی آشنا برای اهالی فرهنگ است. آثار او سال‌ها به عنوان منابعی ارزشمند و غنی، پاسخ‌گوی نیازهای علمی و پژوهشی نسل‌های گوناگونِ تاریخ‌دوستان و ادب‌پژوهان فارسی‌زبان بوده‌اند. اگرچه حوزه‌ی علایق فکری و فعالیت‌های قلمی زرین کوب بسیار گسترده بود، باید اذعان داشت که آثار تاریخی‌اش بیش از دیگر نوشته‌هایش خوانده شده و مهم و ارزشمند تلقی گشته‌اند. روزگاران یکی از بهترینِ همین دسته از آثار است.
کتاب روزگاران دربردارنده‌ی مطالبی مستند و تأمل‌برانگیز درباره‌ی تاریخ چندهزارساله‌ی ایران زمین است. عبدالحسین زرین کوب به عنوان مورخی منصف، پژوهشگری تیزبین و نگارنده‌ای ذوفنون، تمام فضل و دانش خویش را در نگارش این کتاب به کار بسته و اینگونه، منبع مطالعاتی قابل اتکایی در اختیار ایرانیانی نهاده که علاقه‌مند به تفحص در گذشته‌ی سرزمین خویش‌اند.
نگاهی گذرا به فهرست کتاب روزگاران، روشن می‌کند که مؤلف به هر دوره‌ی تاریخی توجهِ شایسته‌ی آن را مبذول داشته، و از ارائه‌ی گزارش در باب هیچ برهه‌ی تاریخی مهمی صرف نظر نکرده است. زرین کوب در یک دسته‌بندی کلی، تاریخ ایران را به سه دوره تقسیم نموده: از آغاز تا ظهور اسلام، از ظهور اسلام تا برآمدن حکومت صفویه، از صفویه تا امروز. معیار این تقسیم‌بندی، نسبت ایرانیان با هویت ملی‌شان بوده است.
به باور زرین کوب ما در دوره‌ی نخست در جستجوی هویت خویش و در دوره‌ی دوم در پی تثبیت آن بوده‌ایم. بعد از صفویه اما به اندیشه‌ای اساساً متفاوت در قبال هویت خویش دست یازیده‌ایم. جزییات مربوط به این مباحث را صدالبته در خود کتاب حاضر خواهید شنید. با این اشاره‌ی اجمالی تنها در پی آن بودیم که نشان دهیم نگارش کتاب روزگاران بر پایه‌ی یک روش‌شناسی اصولی صورت گرفته است؛ روش‌شناسی‌ای که البته می‌توان به آن نقد داشت و درش چون و چرا کرد، اما در وهله‌ی نخست باید آن را به خوبی مطالعه کرد و فهمید.
این کتاب، بهترین پیشنهاد ممکن به آن دسته از افرادی است که به دنبال یک اثر تاریخی جامع و قابل استناد درباره‌ی گذشته‌ی سرزمین ایران می‌گردند.
بخش‌هایی از روزگاران
در توالی اجزای سه‌‌گانه‌ای که مجلدات این کتاب را دنبال می‌کند، دوران ایران قبل از اسلام دوران کشمکش برای تثبیت هویت، دوران قبل از صفویه دوران تلاش برای حفظ هویت و دوران صفویه و بعد، دوران استغراق در هویت ایرانی است. هرچند در هر یک از این ادوار هم این هر سه ویژگی گه گاه به هم در می‌پیوندند و این چیزی است که در فهم و شناخت معنی این توالی همواره یک نقطه‌ی تفسیرناپذیر و مبهم را برای مورخ باقی می‌گذارد.
مع‌هذا تأثیری که شعور به این توالی در ذهن مورخ به وجود می‌آورد، بیشتر تصور وحدت و استمرار است تا تصور کثرت و فاصله. اما این برداشت برای آن کس که از بیرون به عرصه‌ی این گذرگاه حوادث می‌نگرد، همواره قابل ادراک نیست. چیزی که آن را قابل ادراک می‌سازد، شعور تجربی است.
…………………..
کورش این نفحه تازه را در عالم دردمید و الگوی یک فرمانروایی نوین را که مبنی بر اخلاق و عدالت و نجابت بود، به عالم عرضه کرد. وی تسامح را لازمه امپراطوری میدانست و امپراطوری را هم بدون سعی در توسعه محکوم به رکود و زوال میافت.
اما بنیاد فرمانروایی را بر رافت و محبت قرار میداد و به همین سبب حتی دشمنانش که به نرمخویی او آگاه بودند در جنگ با او، مانند کسی که باید بکشد یا کشته شود نمی جنگیدند و چون از عطوفت او، هرچند به ندرت نیز خشم و قهری چاشنی آن می شد، مطمئن بودند از اینکه مغلوب او گردند دچار نومیدی و وحشت نمی شدند.
چنانچه به کتاب روزگاران علاقمند هستد، برای آشنایی با دیگر کتاب‌های این نویسنده، به بخش معرفی کتاب‌های دکتر عبدالحسین زرین‌کوب در وب‌سایت هر روز یک کتاب مراجعه کنید. به علاوه، علاقمندان به تاریخ ایران باستان نیز می‌تواند در بخش معرفی بهترین کتاب‌های تاریخ ایران باستان نمونه‌های بیشتری از این نوع آثار را بیابند.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات ایران، تاریخ، تاریخ ایران باستان
۰ برچسب‌ها: ادبیات ایران، عبدالحسین زرین‌کوب، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب