کژرفتاری

«کژرفتاری» با نام کامل «کژرفتاری؛ شکل‌گیری اقتصاد رفتاری» اثری است از ریچارد تیلر (نویسنده و استاد دانشگاه آمریکایی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد، متولد ۱۹۴۵) که در سال ۲۰۱۶ منتشر شده است. این کتاب سعی دارد روش‌هایی را به خواننده برای اتخاذ تصمیمات بهتر تجاری بیاموزد.

درباره‌ی کژرفتاری

کتاب کژرفتاری: شکل‌گیری اقتصاد رفتاری نوشته ریچارد تیلر، اقتصاددان و استاد دانشکده بازرگانی دانشگاه شیکاگو است. این نویسنده در سال ۲۰۱۷ برنده جایزه نوبل اقتصاد شد.

این کتاب بر اساس کار تیلر به عنوان یک اقتصاددان رفتاری است و در تلاش برای ارائه دیدگاهی جایگزین است که انسان‌ها سوگیری‌های رفتاری دارند، مستعد خطا هستند و همیشه منطقی نیستند. این دیدگاه بر اساس کار او از کتاب قبلی‌اش، نوج، که در سال ۲۰۰۸ منتشر شد، شکل می‌گیرد. تیلر این دیدگاه را به تأثیر بر بازارها مرتبط می‌کند، که در غیر این صورت انتظار می‌رود کارآمد باشند.

تیلر از این کتاب برای صحبت با خوانندگان در مورد اینکه چگونه تجزیه و تحلیل اقتصادی رفتاری می‌تواند به بررسی حوزه‌های مختلف از امور مالی خانوار گرفته تا برنامه‌های تلویزیونی، پیش‌نویس‌های لیگ ملی فوتبال و کسب‌وکارهای در حال ظهور مانند اوبر کمک کند، صحبت می‌کند.

این کتاب برنده‌ی نوبل اقتصاد در سال ۲۰۱۷ شد. کتاب کژرفتاری از همان ابتدا به خواننده تذکر می‌دهد: «این کتابی نیست که از یک استاد اقتصاد انتظار دارید» اما به خاطر آن که ریچارد تیلر را می‌شناسیم، دقیقا همان انتظار را از این کتاب داریم» و در یادداشت کوتاه مولف درباره‌ی ترجمه‌ی فارسی کتاب آمده: «امیدوارم همان اندازه که من از نوشتن این کتاب لذت بردم، از خواندنش لذت ببرید و دریچه‌ای تازه برای نگاه به انسان‌ها، پیش روی شما بگشاید.»

ریچارد تیلر در کتاب کژرفتاری با استفاده از حکایت‌ و داستان‌های جذاب و .. به تشریح شکل‌گیری علم اقتصاد رفتاری می‌پردازد، او رفتار عاقلانه‌ی اقتصادی انسان‌هایی خیالی را تشریح می‌کند تا ثابت کند انسان‌های عادی کژ‌رفتاری می‌کنند و رفتار آن‌ها تحت‌تاثیر هیجانات و احساسات است و نباید نقش آن‌ها را فراموش کنیم.

درحقیقت تیلر این عقیده را دارد که انسان‌ها بازیگران اصلی این حوزه هستند و این رشته از اقتصاد متعارف بسیار هیجان‌انگیزتر است. همچنین تیلر در کتاب کژرفتاری می‌خواهد اقتصاد رفتاری را معرفی کند، اما با شیوه‌ی مخصوص خودش، با خاطره‌گویی شروع می‌کند تا به تمامی خوانندگان عادی این کتاب نیز اجازه‌ی پیش آمدن با کتاب را بدهد و حتما نیازی به دانستن چیز زیادی از اقتصاد نیست. زیرا او با به‌کاربردن هر کلمه درباره‌اش توضیح می‌دهد.

کتاب کژرفتاری در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۴.۱۶ با بیش از ۲۰ هزار رای و ۱۵۰۰ نقد و نظر است. این کتاب در ایران با ترجمه‌هایی از بهنام شهائی، علیرضا فندرسکی و صدیقه مومن، و امیرحسین میرابوطالبی به بازار عرضه شده است.

فهرست مطالب کژرفتاری

  • دیباچه
  • بخش اول: شروع ماجرا (۱۹۷۸-۱۹۷۰)
  • عوامل ظاهرا بی‌ربط
  • اثرِ داشته
  • فهرست
  • نظریۀ ارزش
  • رویاپردازی در کالیفرنیا
  • زنگ مبارزه
  • بخش دوم: حسابداری ذهنی (۱۹۷۹-۸۵)
  • معاملۀ شیرین و گوش‌بُری
  • هزینه‌های مرده
  • پول‌ و پاکت‌
  • سر میز پوکر
  • بخش سوم: خودمهاری (۱۹۷۵-۸۸)
  • عزم راسخ؟ هیچ مسئله‌ای نیست
  • برنامه‌ریز و اجراکننده
  • میان پرده
  • کژرفتاری در جهان واقع
  • بخش چهارم: کار با دَنی (۱۹۸۴- ۸۵)
  • چه چیز منصفانه به نظر می‌رسد؟
  • بازی‌های انصاف
  • لیوان‌ها
  • بخش پنجم: سرشاخ شدن با علم اقتصاد (۱۹۸۶- ۹۴)
  • مباحثه آغاز می‌شود
  • بی‌قاعدگی‌ها
  • تشکیل یک تیم
  • قاب‌بندی محدود در آپِر ایست ساید
  • بخش ششم: مالیه (۱۹۸۳-۲۰۰۳)
  • مسابقۀ زیبایی
  • آیا واکنش بازار سهام بیش از حد است؟
  • واکنش به واکنشِ بیش از حد
  • قیمت صحیح نیست
  • نبرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود
  • پشه‌های میوه، کوه‌های یخ، و قیمت‌های منفی سهام
  • بخش هفتم: به شیکاگو خوش آمدید (۱۹۹۵ تا اکنون)
  • تحصیلات حقوق
  • دفتر کار
  • فوتبال
  • مسابقه‌های تلویزیونی
  • بخش هشتم: کمک‌رسانی ( ۲۰۰۴ تا اکنون)
  • فردا بیشتر پس‌انداز کن
  • عام شدن
  • سقلمه‌زنی در بریتانیا
  • نتیجه‌گیری: چه چیزی انتظارمان را می‌کشد؟
  • کتاب‌شناسی
  • واژه‌نامه

بخش‌هایی از کژرفتاری

شروین رزن در حال برنامه‌ریزی برای گذراندن تابستان ۱۹۷۷ در استنفورد بود و از من نیز دعوت کرده بود تا آن جا بروم و کمی بیشتر روی کارمان بر روی ارزش یک زندگی صحبت کنیم. یکی از روزهای بهار همان سال بود که فهمیدم کانمن و تورسکی در حال برنامه‌ریزی برای گذراندن یک سال دانشگاهی در استنفورد هستند. بعد از آن همه تاثیری که از کارهایشان گرفته بودم، به هیچ وجه نمی‌توانستم قبول کنم که قبل از رسیدنشان در ماه سپتامبر از آن جا بروم.

در تعطیلات بهاره به کالیفرنیا سفر کردم تا هم به دنبال جایی برای اسکان تابستان بگردم و هم تلاش کنم تا شاید راهی برای باقی ماندن در استنفورد در ترم پاییز پیدا کنم. امیدوار بودم که شاید بتوانم با دو غریبه‌ای که به اسوه‌هایم تبدیل شده بودند بیشتر آشنا شوم. قبلا برای تورسکی پیش‌نویسی از اولین مقاله رفتاری‌ام را فرستاده بودم که آن زمان انتخاب مصرف کننده: نظریه رفتار اقتصاددانان» نام داشت.

این مقاله به طور ضمنی بیان می‌داشت که تنها اقتصاددانان هستند که شبیه انسان‌های اقتصادی» عمل می‌کنند. او پاسخی کوتاه اما دوستانه برایم ارسال کرد که مشخصا خط فکری مشابهی داریم؛ همین و بس. در دوران پیش از پست الکترونیکی، شروع یک گفتگو از راه دور کار واقعا دشواری بود.

………………………

 باید حرف هربرت سایمون را به خاطر داشته باشیم که عقلانیت انسان ها را نامحدود در نظر نمی گرفت. او می دانست که عقلانیت ما حد و مرز مشخصی دارد. حد و مرزهایی که گاه به علت نقص اطلاعات و گاه به علت ساختار مغز خود، در تصمیم گیری هایمان ظهور و بروز پیدا می کند. بسیاری از خطاهای شناختی، در رفتارهای اقتصادی انسان هم مصداق پیدا می کنند.

……………………..

 این واقعیت که ما «حساسیت نزولی» را در تغییرات فاصله گیرنده از وضع موجود تجربه می کنیم، صفت انسانی دیگری را نشان می دهد که از اولین یافته های روانشناسی و معروف «قانون وبر-فشنر» است. قانون وبر-فنشر می گوید: «کمترین تفاوت قابل توجه» در هر متغیری، نسبتی از عظمت آن متغیر است.

…………………..

آنچه علم اقتصاد کلاسیک به عنوان رفتار انسان اقتصادی پیش بینی و مطرح می کند، در دنیای واقعی چندان مصداق ندارد. اگر مبنای پیش بینی رفتار انسان ها را مدل های رایج اقتصادی در نظر بگیرید، باید بپذیریم که انسان ها عموما گرفتار کژرفتاری هستند.

 

اگر به کتاب کژرفتاری علاقه دارید، می‌توانید در بخش معرفی برترین کتاب‌های اقتصادی در وب‌سایت هر روز یک کتاب با سایر موارد مشابه آشنا شوید.