چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا

«چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا» با نام کامل  «چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا: اقتصاد نوین جورسازی و طراحی بازار» اثری است از آلوین راث (اقتصاددان آمریکایی و برنده‌ی جایزه‌ی نوبل اقتصاد، متولد ۱۹۵۱) که در سال ۲۰۱۴ منتشر شده است. این کتاب به زبانی ساده مفاهیم اقتصاد نوین مانند جورسازی و طراحی بازار را شرح می‌دهد.

درباره‌ی چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا

آلوین ای. راث، برنده جایزه نوبل، در کتاب «چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا: اقتصاد نوین جورسازی و طراحی بازار»، کاوشی قانع کننده از روش‌های پنهانی ارائه می دهد که بر بازارهای مختلف و فرآیندهای فروش در جامعه مدرن حاکم است. راث که به خاطر کارهای پیشگامانه‌اش در طراحی بازار شناخته می‌شود، به پیچیدگی‌های نحوه عملکرد بازارها می‌پردازد و نه تنها تئوری‌های اقتصادی پشت آن‌ها، بلکه کاربردهای عملی آنها را نیز توضیح می‌دهد. این کتاب به خوانندگان درک عمیقی از نحوه تصمیم گیری، نحوه تخصیص منابع و اینکه چرا برخی بازارها موفق می شوند در حالی که برخی دیگر شکست می خورند، ارائه می دهد.

راث با توضیح مفاهیم اساسی طراحی بازار شروع می‌کند و بر اهمیت درک نه تنها عرضه و تقاضا، بلکه قوانین و ساختارهایی که معاملات موفق را تسهیل می‌کنند، تأکید می‌کند. او این ایده را معرفی می‌کند که بسیاری از بازارها چیزی بیش از مکان‌هایی برای خرید و فروش کالاها هستند – آنها سیستم‌های پیچیده‌ای هستند که افراد را با شغل، دانشجویان را با  دانشگاه‌ها، و حتی اهداکنندگان عضو را با گیرندگان مطابقت می‌دهند. این بازارهای منطبق نیاز به طراحی دقیق دارند تا اطمینان حاصل شود که کارآمد و منصفانه عمل می کنند.

یکی از موضوعات اصلی کتاب، تمایز بین بازارهای کالایی است، جایی که قیمت تعیین کننده تخصیص است، و بازارهای تطبیق، که در آن قیمت اغلب نسبت به سایر عوامل ثانویه است. راث این را با مثال هایی مانند پذیرش در کالج و کاریابی نشان می دهد، که در آن ترجیحات هر دو طرف (دانشجویان و کالج ها، جویندگان کار و کارفرمایان) باید در نظر گرفته شود. او توضیح می‌دهد که در این بازارها، هدف یافتن منطبق‌های سودمند برای دو طرف است نه اینکه صرفاً به بالاترین قیمت پیشنهادی فروخته شود.

بینش راث در کاربردهای دنیای واقعی است که او مستقیماً از طریق تحقیقات خود بر بسیاری از آنها تأثیر گذاشته است. او مشارکت خود را در طراحی سیستم هایی برای تطبیق دستیاران پزشکی با بیمارستان ها بازگو می کند، فرآیندی که زمانی مملو از ناکارآمدی و نارضایتی بود. راث و همکارانش با به کارگیری اصول تئوری بازی و بهینه‌سازی توانستند سیستمی کارآمدتر و عادلانه‌تر ایجاد کنند و تأثیر عمیق طراحی بازار متفکرانه را نشان دهند.

این کتاب همچنین به ابعاد اخلاقی طراحی بازار می پردازد. راث در مورد چگونگی طراحی بازارها برای ترویج انصاف و برابری، با دست زدن به موضوعاتی مانند دسترسی به آموزش و مراقبت های بهداشتی بحث می کند. او استدلال می‌کند که طراحان بازار مسئولیت دارند پیامدهای اجتماعی گسترده‌تر کار خود را در نظر بگیرند و اطمینان حاصل کنند که بازارها به جای تشدید نابرابری‌ها در خدمت منافع عمومی هستند.

سبک نوشتاری جذاب راث، مفاهیم پیچیده اقتصادی را برای مخاطبان وسیعی در دسترس قرار می دهد. او از انواع مطالعات موردی و حکایت ها برای نشان دادن نکات خود استفاده می کند، از پیچیدگی های تبادل کلیه گرفته تا روش‌های پلتفرم های دوستیابی آنلاین. این رویکرد نه تنها جنبه های نظری طراحی بازار را روشن می کند، بلکه ارتباط عملی آن را در زندگی روزمره نیز برجسته می کند.

راث در سراسر کتاب بر نقش فناوری در تغییر بازارها تاکید می کند. او بررسی می‌کند که چگونه پلتفرم‌های دیجیتال انواع جدیدی از بازارها و فرصت‌های همسریابی، از خدمات اشتراک‌گذاری سواری گرفته تا هیئت‌های شغلی آزاد را ایجاد کرده‌اند. او استدلال می‌کند که این پیشرفت‌های تکنولوژیکی پتانسیل ایجاد انقلاب در بازارهای سنتی و ایجاد بازارهای جدید را دارند، اما چالش‌هایی را نیز ایجاد می‌کنند که نیازمند بررسی و طراحی دقیق است.

چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا همچنین به جنبه های روانشناختی تصمیم گیری در بازارها می پردازد. راث در مورد اینکه چگونه رفتار و ترجیحات انسانی بر نتایج بازار تأثیر می گذارد، با استفاده از بینش های اقتصاد رفتاری بحث می کند. او توضیح می‌دهد که چگونه عواملی مانند انصاف، رفتار متقابل و اعتماد نقش مهمی در عملکرد بازارها ایفا می‌کنند، اغلب به روش‌هایی که مدل‌های اقتصادی سنتی ممکن است نادیده گرفته شوند.

بخش مخصوصاً جذاب کتاب، کاوش راث در مورد مفاهیم جهانی طراحی بازار است. او با ارائه نمونه هایی از کشورهای مختلف، بررسی می کند که چگونه اصول جورسازی و طراحی بازار را می توان در فرهنگ ها و سیستم های اقتصادی مختلف اعمال کرد. این دیدگاه جهانی بر ارتباط جهانی مفاهیمی که راث مورد بحث قرار می دهد تأکید می کند و سازگاری اصول طراحی بازار را برجسته می کند.

کار راث فقط نظری نیست. پیامدهای عملی برای سیاست گذاران، رهبران کسب و کار و مصرف کنندگان روزمره دارد. او بینش‌های عملی در مورد چگونگی بهبود کارایی و انصاف بازار ارائه می‌کند و راهنمایی‌هایی را برای کسانی که در طراحی یا مشارکت در انواع مختلف بازارها دخیل هستند، ارائه می‌کند. این رویکرد عمل گرایانه تضمین می کند که کتاب نه تنها از نظر فکری محرک است، بلکه از نظر عملی نیز مفید است.

در پایان، «چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا» یک راهنمای جامع برای درک اقتصاد جدید جورسازی و طراحی بازار است. تخصص آلوین ای. راث و تجربه دنیای واقعی، درک کاملی از نحوه عملکرد بازارها، چالش‌هایی که با آن‌ها روبرو هستند و اصولی که می‌تواند آنها را مؤثرتر و عادلانه‌تر کند، در اختیار خوانندگان قرار می‌دهد. خواه شما یک اقتصاددان، دانشجو، یا صرفاً فردی علاقه مند به نحوه عملکرد دنیای اطراف خود باشید، این کتاب بینش های ارزشمندی را در مورد مکانیک پنهان بازارها و هنر و علم تطبیق ارائه می دهد.

کتاب چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۸۶ با بیش از ۲۹۰۰ رای و ۲۷۶ نقد و نظر است. این کتاب در ایران با ترجمه‌ای از محمدصادق الحسینی و محسن رنجبر به بازار ارائه شده است.

خلاصه‌ی محتوای چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا

«چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا» مفهوم طراحی بازار را بررسی می کند، موضوعی که توسط  آلوین راث مطرح شد و به بررسی چگونگی ساختار بازارها و عملکرد آنها فراتر از پویایی ساده عرضه و تقاضا می پردازد. راث با معرفی تفاوت اساسی بین بازارهای کالا، که در آن کالاها عمدتاً بر اساس قیمت معامله می شوند، و بازارهای تطبیق، که در آن فرآیند شامل جفت شدن نهادهایی با علایق متقابل، مانند دانشجویان با دانشگاه‌ها یا جویندگان کار با کارفرمایان، آغاز می شود.

راث به پیچیدگی های بازارهای تطبیق می پردازد و تأکید می کند که قیمت همیشه عامل تعیین کننده نیست. او این را با مثال برنامه ملی تطبیق رزیدنت نشان می دهد که فارغ التحصیلان پزشکی را با برنامه های دستیاری جفت می کند. مشارکت راث در بهبود این سیستم اهمیت طراحی الگوریتم‌هایی را برجسته می‌کند که اولویت‌ها و نیازهای هر دو طرف را برای اطمینان از تطابق کارآمد و رضایت‌بخش در نظر می‌گیرد.

این کتاب به بررسی کاربردهای دنیای واقعی اصول طراحی بازار می‌پردازد. یکی از نمونه های قابل توجه برنامه های تبادل کلیه است. راث توضیح می‌دهد که چگونه الگوریتم‌های نوآورانه ایجاد سیستمی را امکان‌پذیر کرده‌اند که در آن بیماران با اهداکنندگان ناسازگار می‌توانند کلیه‌ها را با جفت‌های دیگر تعویض کنند و به طور قابل‌توجهی شانس یافتن موارد سازگار را افزایش دهند. این سیستم جان افراد زیادی را نجات داده است و تأثیر بالقوه بازارهای منطبق با طراحی خوب را به نمایش می گذارد.

راث همچنین نقش فناوری در طراحی بازار را مورد بحث قرار می دهد، به ویژه اینکه چگونه پلتفرم های دیجیتال بازارهای سنتی را متحول کرده و بازارهای جدیدی ایجاد کرده اند. او بررسی می‌کند که چگونه پلت‌فرم‌های آنلاین مانند خدمات اشتراک‌گذاری سواری و هیئت‌های شغلی آزاد به‌عنوان بازارهای منطبق عمل می‌کنند و به طور موثر عرضه و تقاضا را جفت می‌کنند. این پیشرفت‌های فن‌آوری، تکامل مداوم طراحی بازار در عصر دیجیتال را نشان می‌دهد.

این کتاب جنبه های روانشناختی رفتار بازار را پوشش می دهد و نشان می دهد که چگونه ترجیحات و رفتارهای انسانی بر نتایج بازار تأثیر می گذارد. راث از اقتصاد رفتاری استفاده می کند تا توضیح دهد که چگونه عواملی مانند انصاف، اعتماد، و متقابل نقش مهمی در عملکرد بازارها ایفا می کنند. درک این عناصر روانشناختی برای طراحی بازارهایی که نه تنها کارآمد هستند، بلکه برای شرکت کنندگان نیز منصفانه تلقی می شوند، بسیار مهم است.

راث دیدگاهی جهانی در مورد طراحی بازار ارائه می دهد و نشان می دهد که چگونه می توان این اصول را در فرهنگ ها و سیستم های اقتصادی مختلف به کار برد. او نمونه هایی از کشورهای مختلف ارائه می دهد که کاربرد جهانی مفاهیم طراحی بازار را نشان می دهد. این بخش بر سازگاری و ارتباط گسترده ایده‌های مورد بحث در سراسر کتاب تأکید می‌کند.

علاوه بر توضیحات تئوری، راث توصیه های عملی برای سیاست گذاران، رهبران کسب و کار و شرکت کنندگان در بازار ارائه می دهد. او با تاکید بر نیاز به طراحی متفکرانه برای رسیدگی به چالش‌های خاص در بازارهای مختلف، استراتژی‌هایی را برای بهبود کارایی و انصاف بازار ترسیم می‌کند. بینش‌های او مبتنی بر مثال‌های دنیای واقعی است و آنها را قابل اجرا و مرتبط می‌سازد.

راث در سرتاسر «چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا»، بر ابعاد اخلاقی طراحی بازار تأکید می‌کند. او استدلال می کند که بازارها باید با تمرکز بر ارتقای برابری و انصاف طراحی شوند و اطمینان حاصل شود که آنها در خدمت منافع عمومی هستند. این ملاحظات اخلاقی یک موضوع تکراری است که منعکس کننده اعتقاد راث به مسئولیت اجتماعی طراحان بازار است.

بخش‌هایی از چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا

 با اینکه طراحی بازار همیشه وجود داشته است، این حوزه ی علم اقتصاد و پرداختن علمی به این موضوع طراحی بازار، چیز جدیدی است. پیش از این، اقتصاددانان عادت داشتند از بازارهای کالایی که ساده ترین شکل بازار هستند، صحبت کنند. برای همین، شاید دانشجویان اقتصاد احساس کنند علم اقتصاد بیشتر به کار سیاست گذاری می آید و خیلی به درد دیگر حوزه های زندگی نمی خورد. اما حوزه ی طراحی بازار و این کتاب از این جهت برای همه ی دانشجویان اقتصاد جذاب خواهد بود که نشان می دهد اقتصاد فقط علم ملال آوری که حرف های کلی بزند، نیست.

………………

 طراحی بازار، پیچیدگی ها و جزئیات شگفت انگیز بازار را بیش از پیش عیان می کند و اتفاقا اسم دیگری است برای ور رفتن با همین جزئیات و پیچیدگی هایی که گاه زائد و ناکارآمدند و باید حذف شوند و گاه کم و ناکافی. این جزئیات شگفت انگیز اغلب با یک نوع تکامل، با آزمون و خطا و بدون طراحی هوشمندانه پدید می آیند، اصلاح می شوند و ادامه ی حیات می دهند؛ اما بازارها را طراحی هم می توان کرد، چه از صفر و چه پس از آن که آزمون و خطا به شکست آن ها انجامید.

……………

اما حتی قاضی کوزینسکی هم، که بی‌آن‌که شرمنده باشد زود دست به کار شد، سودمندی تأخیر در استخدام را برای همه‌ی طرف‌ها، از جمله برای خودش، بی‌درنگ می‌پذیرفت. ولی با این‌که از سال ۱۹۸۳ به بعد شش بار کوشیده بودند قواعد را راست و ریس کنند، هر بار کسانی تقلب می‌کردند و، بعد، همه از قواعد سر می‌پیچیدند. بعد از تغییر کردن قاعده، قضات ممکن است ابتدا فقط کمی نیرنگ‌بازی کنند. اما همین کمی نیرنگ دریچه‌ی سد را باز می‌کند. از کجا می‌دانیم؟ تقلب‌کاران، در نظرسنجی‌ها و مصاحبه‌های خصوصی، خودشان به ما می‌گفتند.

سال ۲۰۰۴، یک سال بعد از اِعمال محدودیت‌های تازه، دست‌کم ۴۶ درصد قاضیانی که از آن‌ها نظرسنجی کردیم می‌گفتند قضات پرشماری را می‌شناسند که از قواعد پیروی نکرده‌اند. سال ۲۰۰۵ این نسبت به ۵۸ درصد افزایش یافته بود.

دانشجویانی که درباره‌ی تجربه‌ی خودشان از آن‌ها پرسیدیم، در سال ۲۰۰۴، می‌گفتند مصاحبه با آن‌ها برای زمانی قبل از تاریخ مجاز برنامه‌ریزی می‌شود و قبل از آن تاریخ هم انجام می‌گیرد. آن سال فقط ۱۲ درصد آن‌ها گفتند قبل از تاریخ مجاز پیشنهادی روشن دریافت کرده‌اند، اما سال ۲۰۰۶ این نسبت بیش از دو برابر شده بود.

وقتی‌که فشارها برای سازگار کردن قواعد شدیدتر شد، بسیاری از دانشکده‌های برتر حقوق در آمریکا کوشیدند مداخله کنند. به استادان خود گفتند که، پیش از تاریخ مورد توافق، برای دانشجویان توصیه‌نامه ننویسند. اما پیروی از این قاعده برای استادان سخت بود، چون اگر قاضی از دانشجویی توصیه‌نامه می‌خواست و استاد نمی‌نوشت، دانشجو آسیب می‌دید.

استادی که بگوید «ببخشید قاضی جان، من یه دانشجو دارم که می‌تونه بهترین منشی عمرت باشه، ولی تا روز کارگر نمی‌تونم بهت بگم کیه» دارد به‌روشنی به قاضی می‌گوید دانشجویانِ استادِ کمک‌کارتری را که شاید در دانشکده‌ی رقیب درس می‌خوانند استخدام کند. (یادتان باشد که منشی قضاتِ پرآوازه شدن نه‌تنها برای خود وکیلان بلکه برای دانشکده‌های حقوق و استادانشان نیز موهبتی است، چون دانشکده را خوش‌نام می‌کند و جذب دانشجویان برتر را در آینده آسان‌تر.)

اگر به کتاب چه چیز به چه کس می‌رسد و چرا علاقه دارید، می‌توانید در بخش معرفی برترین کتاب‌های اقتصادی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر نمونه‌های مشابه نیز آشنا شوید.

کتاب‌های پیشنهادی:

چرا ملت‌ها شکست می‌خورند؟ نظریه‌ی همه چیز همه چیز از هم می‌پاشد کلیات علم اقتصاد ژن: تاریخچه‌ای خودمانی کامپیوتر و مغز