«دکمه‌های ناپلئون» با نام کامل «دکمه‌های ناپلئون: چگونه ۱۷ مولکول تاریخ را دگرگون کردند» نوشته پنی لوکوتور (نویسنده و شیمیدان کانادایی، متولد ۱۹۴۲) و جی بورسون (نویسنده و شیمیدان آمریکایی، از ۱۹۴۲ تا ۲۰۲۴) که در سال ۱۹۹۱ منتشر شده است. این کتاب درباره‌ی تأثیر شگفت‌انگیز ۱۷ مولکول شیمیایی بر رویدادهای بزرگ تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بشر است.
درباره‌ی دکمه‌های ناپلئون
کتاب دکمه‌های ناپلئون: چگونه ۱۷ مولکول تاریخ را دگرگون کردند (Napoleon’s Buttons: How 17 Molecules Changed History) نوشته پنی لوکوتور و جی بورسون، یکی از آثار جذاب و کم‌نظیر در پیوند میان علم شیمی و تاریخ بشر است. این کتاب با نگاهی هوشمندانه، نشان می‌دهد که چگونه مواد شیمیایی، یعنی مولکول‌های به‌ظاهر ساده، توانسته‌اند مسیر تمدن‌ها، سیاست‌ها، جنگ‌ها و اقتصاد را تغییر دهند. در جهانی که غالباً بر نقش رهبران سیاسی یا نیروهای نظامی تمرکز می‌شود، این کتاب نگاه ما را به سمت تأثیر شگفت‌انگیز ساختارهای مولکولی معطوف می‌کند.
نویسندگان کتاب، با زبانی روان و داستان‌پردازی استادانه، موفق شده‌اند مفاهیم علمی را برای خواننده‌ی غیرمتخصص قابل درک سازند. آن‌ها با بهره‌گیری از مثال‌های تاریخی و شواهد علمی، نشان می‌دهند که تغییرات مهم در سرنوشت انسان‌ها گاه ناشی از تفاوتی اندک در ساختار یک مولکول بوده است. این پیوند میان علم و تاریخ، نقطه قوت اصلی کتاب است و آن را از آثار مشابه متمایز می‌سازد.
عنوان کتاب به دکمه‌های سربی لباس ارتش ناپلئون اشاره دارد، که در سرمای کشنده‌ی زمستان روسیه ذوب شدند و یکی از دلایل شکست فاجعه‌بار این لشکرکشی تاریخی را رقم زدند. همین داستان کوچک و در ظاهر پیش‌پا افتاده، دروازه‌ای می‌شود برای ورود به جهانی پر از شگفتی که در آن مولکول‌ها، قهرمانان یا ضدقهرمانان تاریخ‌اند.
هر فصل کتاب به یک یا چند مولکول خاص اختصاص دارد و تأثیر آن‌ها را بر وقایع مهم تاریخی بررسی می‌کند. برای نمونه، تأثیر مولکول‌هایی مانند شکر، نمک، کافئین، نیکوتین، نیتروگلیسیرین، و مواد رنگزا بر امپراتوری‌ها، انقلاب‌ها، تجارت جهانی، و حتی سبک زندگی انسان‌ها در طول قرون مختلف بررسی می‌شود. همین ساختار اپیزودیک باعث می‌شود کتاب هم برای مطالعه‌ی پیوسته و هم برای خواندن پراکنده و موضوعی مناسب باشد.
نویسندگان با دقت و وسواس علمی، اما بدون پیچیدگی فنی، ساختار شیمیایی هر مولکول را توضیح می‌دهند و در کنار آن، روایتی تاریخی از ظهور و تأثیر آن بر بشر ارائه می‌کنند. این ترکیب، خواننده را هم با علم و هم با تاریخ آشنا می‌سازد، بدون آن‌که احساس خستگی یا سردرگمی کند.
یکی از ویژگی‌های قابل توجه کتاب این است که توجه خواننده را از تاریخ‌نگاری سنتی، که اغلب متکی بر افراد و ملت‌هاست، به عوامل ناپیدا و بنیادین‌تری همچون مواد طبیعی و مصنوعی جلب می‌کند. این نگاه علمی به تاریخ، روشی نو برای فهم بهتر گذشته و تحلیل رویدادهای تاریخی پیش روی خواننده می‌گذارد.
کتاب به گونه‌ای نوشته شده که برای طیف وسیعی از خوانندگان مناسب است؛ از دانش‌آموزان و دانشجویان علاقه‌مند به علوم پایه و تاریخ گرفته تا پژوهشگران، معلمان، و خوانندگان عام که به دنبال کشف روابط نامعمول در دنیای واقعی هستند. زبان کتاب روان و پرکشش است و اطلاعات آن، هم آموزنده و هم سرگرم‌کننده است.
یکی از موفقیت‌های این اثر، برقراری تعادل میان جذابیت روایی و دقت علمی است. خواننده در حالی که درگیر ماجراهای تاریخی مانند انقلاب صنعتی، استعمار، جنگ‌های جهانی و انقلاب‌های کشاورزی می‌شود، همزمان ساختار و خواص شیمیایی مولکول‌هایی را می‌آموزد که در متن این تحولات نقش داشته‌اند.
نویسندگان با نگاهی تحلیلی به روندهای تاریخی، نشان می‌دهند که بسیاری از تحولات اجتماعی و اقتصادی، به‌ویژه در دوران مدرن، ریشه در کشف یا تولید برخی ترکیبات شیمیایی دارند. این نگرش سبب می‌شود تا خواننده اهمیت علم و فناوری را در شکل‌گیری تمدن‌ها به شکلی عمیق‌تر درک کند.
در کنار محتوای علمی و تاریخی، کتاب نوعی نگاه انتقادی نسبت به تأثیر مصرف‌گرایی و بهره‌برداری صنعتی از منابع طبیعی نیز دارد. مواد شیمیایی که زمانی موجب شکوفایی شدند، گاهی در درازمدت آسیب‌های زیست‌محیطی یا انسانی به دنبال داشته‌اند. این جنبه از کتاب، بعدی اخلاقی و تأمل‌برانگیز به آن می‌افزاید.
دکمه‌های ناپلئون تنها درباره‌ی تاریخ گذشته نیست؛ این کتاب با نگاهی ژرف و تحلیلی، ما را وادار می‌کند درباره‌ی اکنون و آینده نیز فکر کنیم. اینکه چگونه کشفیات علمی می‌توانند مسیر بشریت را متحول سازند، مسئولیتی بر دوش ما می‌گذارد تا از این قدرت با آگاهی، درایت و خرد استفاده کنیم.
در مجموع، این کتاب پلی میان شیمی و تاریخ می‌زند و نشان می‌دهد که درک بهتر از علم، به درک بهتر از گذشته و تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تر برای آینده منجر می‌شود. اثری است شگفت‌انگیز، روشنگر و سرشار از نکات جذاب که هم به دانش می‌افزاید و هم نگاه انسان را نسبت به جهان تغییر می‌دهد.
کتاب دکمه‌های ناپلئون در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۹۷ با بیش از ۷۰۰۰ رای و ۶۳۰ نقد و نظر است.
خلاصه‌ی محتوای دکمه‌های ناپلئون
کتاب دکمه‌های ناپلئون: چگونه ۱۷ مولکول تاریخ را دگرگون کردند از پنی لوکوتور و جی بورسون، شامل ۱۷ فصل اصلی است که هر کدام به یکی از مولکول‌هایی می‌پردازد که تأثیر عمیق و غیرقابل انکاری بر تاریخ، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و سبک زندگی بشر داشته‌اند. در ادامه، خلاصه‌ای از محتوای این فصول ارائه می‌شود:
- دکمه‌های ناپلئون (Tin Buttons): با ماجرای معروف ارتش ناپلئون آغاز می‌شود. این فصل شرح می‌دهد که دکمه‌های قلع یونیفرم سربازان فرانسوی در سرمای شدید روسیه ذوب شدند و چگونه همین عامل ساده به فروپاشی ارتشی عظیم منجر شد. نقش عنصر قلع و تغییرات ساختاری آن در سرما بررسی می‌شود.
- شکر (Sugar): این فصل درباره‌ی شکر به عنوان کالایی ارزشمند در تاریخ بشر است. تأثیر شکر بر استعمار، برده‌داری، گسترش امپراتوری‌ها و نظام اقتصادی جهانی بررسی می‌شود. همچنین ساختار شیمیایی ساکارز و ویژگی‌های آن معرفی می‌گردد.
- مولکول‌های ادویه (Spice Molecules): به نقش ادویه‌هایی مانند فلفل، جوز هندی و میخک در اکتشافات دریایی، جنگ‌ها و ظهور استعمارگران می‌پردازد. ساختار شیمیایی این ترکیبات و ویژگی‌های عطری آن‌ها بررسی می‌شود.
- مالیک اسید (Malic Acid): با تمرکز بر سیب و اسید مالیک موجود در آن، به نقش میوه‌ها، ترشی‌ها و مزه‌ی ترش در کشاورزی، تغذیه و حتی روابط فرهنگی می‌پردازد.
- ویتامین (Vitamin C): نقش ویتامین C در پیشگیری از بیماری اسکوربوت، به‌ویژه در سفرهای دریایی طولانی بررسی می‌شود. کمبود این ویتامین باعث مرگ هزاران ملوان شد و کشف اهمیت آن تحولی در پزشکی دریایی ایجاد کرد.
- نیترات‌ها و نیتروگلیسیرین (Nitro Compounds): به چگونگی استفاده از نیترات‌ها در تولید باروت و نیتروگلیسیرین، و نقش آن‌ها در جنگ‌ها، ساخت‌وساز و تروریسم می‌پردازد. کشفیات آلفرد نوبل و تأسیس جایزه نوبل نیز در این فصل مطرح می‌شود.
- سلولز و پنبه (Cellulose and Cotton): ساختار سلولز و اهمیت آن در صنعت نساجی، به‌ویژه پنبه، مورد بررسی قرار می‌گیرد. نقش پنبه در انقلاب صنعتی، اقتصاد جنوب آمریکا و جنگ داخلی ایالات متحده تحلیل می‌شود.
- ابریشم (Silk): به ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی ابریشم طبیعی می‌پردازد و تأثیر آن بر شکل‌گیری مسیر ابریشم، تجارت جهانی، و روابط شرق و غرب را توضیح می‌دهد.
- رنگ‌ها (Synthetic Dyes): شرح اختراع رنگ‌های شیمیایی مصنوعی، به‌ویژه رنگ مووین توسط ویلیام پرکین، و تأثیر آن بر علم، مد، صنعت نساجی و داروسازی. این فصل پیوند میان شیمی آلی و اقتصاد مدرن را آشکار می‌سازد.
- داروهای ضددرد (Painkillers): نقش مولکول‌هایی مانند مورفین، آسپرین و داروهای ضدالتهاب در کاهش رنج انسان و تغییر در پزشکی مدرن بررسی می‌شود.
- داروهای روان‌گردان (Psychoactive Molecules): مولکول‌هایی مانند نیکوتین، کافئین، و الکل، و تأثیر آن‌ها بر جوامع، فرهنگ‌ها، استعمار و اقتصاد جهانی تحلیل می‌شوند.
- مولکول‌های عشق (Sex and Reproduction): بررسی ساختارهای مولکولی هورمون‌هایی چون تستوسترون، استروژن و تأثیر آن‌ها بر رفتار، جنسیت، تولیدمثل، و حتی سیاست‌های اجتماعی.
- داروهای ضدبارداری (Birth Control Molecules): نقش شیمی در توسعه قرص‌های ضدبارداری، تأثیر آن بر آزادی زنان، کنترل جمعیت، و دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی قرن بیستم.
- مولکول‌های جنگ (War Molecules): ترکیبات شیمیایی مورد استفاده در سلاح‌های شیمیایی، مانند گاز خردل، و اثرات مرگبار آن‌ها در جنگ‌های جهانی بررسی می‌شوند.
- پلاستیک‌ها (Plastics): نقش اختراع پلاستیک‌ها مانند نایلون و پلی‌اتیلن در صنعت، مصرف‌گرایی و مسائل زیست‌محیطی.
- مولکول‌های اطلاعات (Molecules of Information): درباره‌ی DNA و RNA، به‌عنوان حاملان اطلاعات ژنتیکی، ساختار و تأثیر علمی آن‌ها بر زیست‌شناسی، پزشکی و فناوری‌های نوین.
- مولکول‌های آینده (Future Molecules): در پایان، نویسندگان به چشم‌اندازهایی از مولکول‌های نوظهور در حوزه‌هایی چون نانوتکنولوژی، داروهای هوشمند و مهندسی ژنتیک می‌پردازند.
هر فصل کتاب ترکیبی از روایت تاریخی، معرفی علمی و تحلیل اجتماعی است که در مجموع خواننده را به درکی ژرف‌تر از رابطه‌ی علم و تاریخ می‌رساند.
بخش‌هایی از دکمه‌های ناپلئون
در زمستان ۱۸۱۲، ارتش ناپلئون بناپارت با صدها هزار سرباز به خاک روسیه یورش برد. اما زمانی که سرما چنگال خود را گشود، نیروهای او، یکی پس از دیگری، از پا درآمدند. یکی از دلایل کمتر شناخته‌شده این شکست فاجعه‌بار، جنس دکمه‌هایی بود که لباس سربازان را می‌بست: قلع.
در سرمای شدید، قلع دچار دگرگونی ساختاری می‌شود؛ جامد سفید رنگ و براقش تبدیل به پودری خاکستری می‌شود که به‌راحتی خرد می‌گردد. دکمه‌هایی که باید یونیفرم‌ها را بسته نگاه می‌داشتند، در سرمای سیبری از هم پاشیدند، و لباس‌ها در برابر باد و برف از هم گسیختند. شاید اگر ناپلئون به خواص یک عنصر بیشتر توجه کرده بود، سرنوشت امپراتوری‌اش چنین رقم نمی‌خورد.
…………………
شکر صرفاً یک شیرین‌کننده نیست؛ یکی از اصلی‌ترین محرک‌های تاریخ اقتصادی و انسانی نیز هست. در قرون پانزدهم تا نوزدهم، تقاضای بی‌پایان برای شکر باعث شکل‌گیری مزارع عظیم نیشکر در کارائیب شد. این مزارع به کارگران زیادی نیاز داشتند؛ و همین نیاز موجب شد که تجارت برده از آفریقا رونق بگیرد. میلیون‌ها انسان ربوده و جابه‌جا شدند، و امپراتوری‌ها ثروت‌اندوزی کردند. تنها یک مولکول ساده – ساکارز – توانست زنجیره‌ای از تغییرات عظیم اجتماعی، سیاسی و انسانی را به حرکت درآورد.
………………
در سال ۱۸۵۶، ویلیام پرکین، یک دانش‌آموز ۱۸ ساله‌ی شیمی، در حال تلاش برای سنتز داروی ضد مالاریا بود که به‌طور اتفاقی ترکیبی بنفش‌رنگ و زیبا به دست آورد. او آن را مووین نامید.
این اولین رنگ مصنوعی در تاریخ بشر بود که به‌سرعت صنعت رنگرزی را متحول کرد. تا پیش از آن، رنگ‌ها از منابع طبیعی مانند گیاهان، حشرات و صدف‌ها به‌دست می‌آمدند و بسیار گران‌قیمت بودند. اما حالا، به لطف شیمی، رنگ به کالایی فراگیر بدل شد؛ مد، پزشکی، و حتی زیست‌شناسی از این کشف بهره‌مند شدند.
……………….
کافئین و نیکوتین دو مولکول محرک‌اند که تمدن غرب را از راه‌های گوناگون شکل داده‌اند. قهوه‌خانه‌ها در اروپا، در قرن هفدهم، به کانون بحث‌های روشنفکری، سیاسی و حتی اقتصادی بدل شدند. بسیاری از ایده‌های انقلابی در سایه بخار قهوه شکل گرفت. در مقابل، نیکوتین – که با تجارت تنباکو گره خورده بود – بخش بزرگی از استعمار آمریکا را تأمین مالی کرد. این دو مولکول، یکی شفاف‌کننده‌ی ذهن و دیگری آرام‌بخش، اما هر دو قدرتمند، به‌طور همزمان فرهنگ و سیاست جهانی را دگرگون کردند.
اگر به کتاب دکمه‌های ناپلئون علاقه دارید، بخش معرفی برترین کتاب‌های شیمی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر آثار مشابه نیز آشنا می‌سازد.
24 تیر 1404
دکمه‌های ناپلئون
«دکمه‌های ناپلئون» با نام کامل «دکمه‌های ناپلئون: چگونه ۱۷ مولکول تاریخ را دگرگون کردند» نوشته پنی لوکوتور (نویسنده و شیمیدان کانادایی، متولد ۱۹۴۲) و جی بورسون (نویسنده و شیمیدان آمریکایی، از ۱۹۴۲ تا ۲۰۲۴) که در سال ۱۹۹۱ منتشر شده است. این کتاب درباره‌ی تأثیر شگفت‌انگیز ۱۷ مولکول شیمیایی بر رویدادهای بزرگ تاریخی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بشر است.
درباره‌ی دکمه‌های ناپلئون
کتاب دکمه‌های ناپلئون: چگونه ۱۷ مولکول تاریخ را دگرگون کردند (Napoleon’s Buttons: How 17 Molecules Changed History) نوشته پنی لوکوتور و جی بورسون، یکی از آثار جذاب و کم‌نظیر در پیوند میان علم شیمی و تاریخ بشر است. این کتاب با نگاهی هوشمندانه، نشان می‌دهد که چگونه مواد شیمیایی، یعنی مولکول‌های به‌ظاهر ساده، توانسته‌اند مسیر تمدن‌ها، سیاست‌ها، جنگ‌ها و اقتصاد را تغییر دهند. در جهانی که غالباً بر نقش رهبران سیاسی یا نیروهای نظامی تمرکز می‌شود، این کتاب نگاه ما را به سمت تأثیر شگفت‌انگیز ساختارهای مولکولی معطوف می‌کند.
نویسندگان کتاب، با زبانی روان و داستان‌پردازی استادانه، موفق شده‌اند مفاهیم علمی را برای خواننده‌ی غیرمتخصص قابل درک سازند. آن‌ها با بهره‌گیری از مثال‌های تاریخی و شواهد علمی، نشان می‌دهند که تغییرات مهم در سرنوشت انسان‌ها گاه ناشی از تفاوتی اندک در ساختار یک مولکول بوده است. این پیوند میان علم و تاریخ، نقطه قوت اصلی کتاب است و آن را از آثار مشابه متمایز می‌سازد.
عنوان کتاب به دکمه‌های سربی لباس ارتش ناپلئون اشاره دارد، که در سرمای کشنده‌ی زمستان روسیه ذوب شدند و یکی از دلایل شکست فاجعه‌بار این لشکرکشی تاریخی را رقم زدند. همین داستان کوچک و در ظاهر پیش‌پا افتاده، دروازه‌ای می‌شود برای ورود به جهانی پر از شگفتی که در آن مولکول‌ها، قهرمانان یا ضدقهرمانان تاریخ‌اند.
هر فصل کتاب به یک یا چند مولکول خاص اختصاص دارد و تأثیر آن‌ها را بر وقایع مهم تاریخی بررسی می‌کند. برای نمونه، تأثیر مولکول‌هایی مانند شکر، نمک، کافئین، نیکوتین، نیتروگلیسیرین، و مواد رنگزا بر امپراتوری‌ها، انقلاب‌ها، تجارت جهانی، و حتی سبک زندگی انسان‌ها در طول قرون مختلف بررسی می‌شود. همین ساختار اپیزودیک باعث می‌شود کتاب هم برای مطالعه‌ی پیوسته و هم برای خواندن پراکنده و موضوعی مناسب باشد.
نویسندگان با دقت و وسواس علمی، اما بدون پیچیدگی فنی، ساختار شیمیایی هر مولکول را توضیح می‌دهند و در کنار آن، روایتی تاریخی از ظهور و تأثیر آن بر بشر ارائه می‌کنند. این ترکیب، خواننده را هم با علم و هم با تاریخ آشنا می‌سازد، بدون آن‌که احساس خستگی یا سردرگمی کند.
یکی از ویژگی‌های قابل توجه کتاب این است که توجه خواننده را از تاریخ‌نگاری سنتی، که اغلب متکی بر افراد و ملت‌هاست، به عوامل ناپیدا و بنیادین‌تری همچون مواد طبیعی و مصنوعی جلب می‌کند. این نگاه علمی به تاریخ، روشی نو برای فهم بهتر گذشته و تحلیل رویدادهای تاریخی پیش روی خواننده می‌گذارد.
کتاب به گونه‌ای نوشته شده که برای طیف وسیعی از خوانندگان مناسب است؛ از دانش‌آموزان و دانشجویان علاقه‌مند به علوم پایه و تاریخ گرفته تا پژوهشگران، معلمان، و خوانندگان عام که به دنبال کشف روابط نامعمول در دنیای واقعی هستند. زبان کتاب روان و پرکشش است و اطلاعات آن، هم آموزنده و هم سرگرم‌کننده است.
یکی از موفقیت‌های این اثر، برقراری تعادل میان جذابیت روایی و دقت علمی است. خواننده در حالی که درگیر ماجراهای تاریخی مانند انقلاب صنعتی، استعمار، جنگ‌های جهانی و انقلاب‌های کشاورزی می‌شود، همزمان ساختار و خواص شیمیایی مولکول‌هایی را می‌آموزد که در متن این تحولات نقش داشته‌اند.
نویسندگان با نگاهی تحلیلی به روندهای تاریخی، نشان می‌دهند که بسیاری از تحولات اجتماعی و اقتصادی، به‌ویژه در دوران مدرن، ریشه در کشف یا تولید برخی ترکیبات شیمیایی دارند. این نگرش سبب می‌شود تا خواننده اهمیت علم و فناوری را در شکل‌گیری تمدن‌ها به شکلی عمیق‌تر درک کند.
در کنار محتوای علمی و تاریخی، کتاب نوعی نگاه انتقادی نسبت به تأثیر مصرف‌گرایی و بهره‌برداری صنعتی از منابع طبیعی نیز دارد. مواد شیمیایی که زمانی موجب شکوفایی شدند، گاهی در درازمدت آسیب‌های زیست‌محیطی یا انسانی به دنبال داشته‌اند. این جنبه از کتاب، بعدی اخلاقی و تأمل‌برانگیز به آن می‌افزاید.
دکمه‌های ناپلئون تنها درباره‌ی تاریخ گذشته نیست؛ این کتاب با نگاهی ژرف و تحلیلی، ما را وادار می‌کند درباره‌ی اکنون و آینده نیز فکر کنیم. اینکه چگونه کشفیات علمی می‌توانند مسیر بشریت را متحول سازند، مسئولیتی بر دوش ما می‌گذارد تا از این قدرت با آگاهی، درایت و خرد استفاده کنیم.
در مجموع، این کتاب پلی میان شیمی و تاریخ می‌زند و نشان می‌دهد که درک بهتر از علم، به درک بهتر از گذشته و تصمیم‌گیری هوشمندانه‌تر برای آینده منجر می‌شود. اثری است شگفت‌انگیز، روشنگر و سرشار از نکات جذاب که هم به دانش می‌افزاید و هم نگاه انسان را نسبت به جهان تغییر می‌دهد.
کتاب دکمه‌های ناپلئون در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۹۷ با بیش از ۷۰۰۰ رای و ۶۳۰ نقد و نظر است.
خلاصه‌ی محتوای دکمه‌های ناپلئون
کتاب دکمه‌های ناپلئون: چگونه ۱۷ مولکول تاریخ را دگرگون کردند از پنی لوکوتور و جی بورسون، شامل ۱۷ فصل اصلی است که هر کدام به یکی از مولکول‌هایی می‌پردازد که تأثیر عمیق و غیرقابل انکاری بر تاریخ، سیاست، اقتصاد، فرهنگ و سبک زندگی بشر داشته‌اند. در ادامه، خلاصه‌ای از محتوای این فصول ارائه می‌شود:
هر فصل کتاب ترکیبی از روایت تاریخی، معرفی علمی و تحلیل اجتماعی است که در مجموع خواننده را به درکی ژرف‌تر از رابطه‌ی علم و تاریخ می‌رساند.
بخش‌هایی از دکمه‌های ناپلئون
در زمستان ۱۸۱۲، ارتش ناپلئون بناپارت با صدها هزار سرباز به خاک روسیه یورش برد. اما زمانی که سرما چنگال خود را گشود، نیروهای او، یکی پس از دیگری، از پا درآمدند. یکی از دلایل کمتر شناخته‌شده این شکست فاجعه‌بار، جنس دکمه‌هایی بود که لباس سربازان را می‌بست: قلع.
در سرمای شدید، قلع دچار دگرگونی ساختاری می‌شود؛ جامد سفید رنگ و براقش تبدیل به پودری خاکستری می‌شود که به‌راحتی خرد می‌گردد. دکمه‌هایی که باید یونیفرم‌ها را بسته نگاه می‌داشتند، در سرمای سیبری از هم پاشیدند، و لباس‌ها در برابر باد و برف از هم گسیختند. شاید اگر ناپلئون به خواص یک عنصر بیشتر توجه کرده بود، سرنوشت امپراتوری‌اش چنین رقم نمی‌خورد.
…………………
شکر صرفاً یک شیرین‌کننده نیست؛ یکی از اصلی‌ترین محرک‌های تاریخ اقتصادی و انسانی نیز هست. در قرون پانزدهم تا نوزدهم، تقاضای بی‌پایان برای شکر باعث شکل‌گیری مزارع عظیم نیشکر در کارائیب شد. این مزارع به کارگران زیادی نیاز داشتند؛ و همین نیاز موجب شد که تجارت برده از آفریقا رونق بگیرد. میلیون‌ها انسان ربوده و جابه‌جا شدند، و امپراتوری‌ها ثروت‌اندوزی کردند. تنها یک مولکول ساده – ساکارز – توانست زنجیره‌ای از تغییرات عظیم اجتماعی، سیاسی و انسانی را به حرکت درآورد.
………………
در سال ۱۸۵۶، ویلیام پرکین، یک دانش‌آموز ۱۸ ساله‌ی شیمی، در حال تلاش برای سنتز داروی ضد مالاریا بود که به‌طور اتفاقی ترکیبی بنفش‌رنگ و زیبا به دست آورد. او آن را مووین نامید.
این اولین رنگ مصنوعی در تاریخ بشر بود که به‌سرعت صنعت رنگرزی را متحول کرد. تا پیش از آن، رنگ‌ها از منابع طبیعی مانند گیاهان، حشرات و صدف‌ها به‌دست می‌آمدند و بسیار گران‌قیمت بودند. اما حالا، به لطف شیمی، رنگ به کالایی فراگیر بدل شد؛ مد، پزشکی، و حتی زیست‌شناسی از این کشف بهره‌مند شدند.
……………….
کافئین و نیکوتین دو مولکول محرک‌اند که تمدن غرب را از راه‌های گوناگون شکل داده‌اند. قهوه‌خانه‌ها در اروپا، در قرن هفدهم، به کانون بحث‌های روشنفکری، سیاسی و حتی اقتصادی بدل شدند. بسیاری از ایده‌های انقلابی در سایه بخار قهوه شکل گرفت. در مقابل، نیکوتین – که با تجارت تنباکو گره خورده بود – بخش بزرگی از استعمار آمریکا را تأمین مالی کرد. این دو مولکول، یکی شفاف‌کننده‌ی ذهن و دیگری آرام‌بخش، اما هر دو قدرتمند، به‌طور همزمان فرهنگ و سیاست جهانی را دگرگون کردند.
اگر به کتاب دکمه‌های ناپلئون علاقه دارید، بخش معرفی برترین کتاب‌های شیمی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر آثار مشابه نیز آشنا می‌سازد.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات جهان، تاریخ، شیمی، علمی
۰ برچسب‌ها: ادبیات آمریکا، ادبیات جهان، ادبیات کانادا، پنی لوکوتور، جی بورسون، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب