«تاریخ الفی» اثری است که به همت جمعی از نویسندگان در فاصله‌ی سال‌های ۹۹۳ تا ۱۰۰۰ هجری قمری در دربار اکبرشاه گورکانی به رشته‌ی تحریر درآمده است. این کتاب روایتی جامع به زبان فارسی از هزار سال نخست تاریخ اسلام، از رحلت پیامبر (ص) تا اوایل قرن یازدهم هجری، است.
درباره‌ی تاریخ الفی
کتاب «تاریخ الفی» یا همان «تاریخ هزارساله»، یکی از آثار برجسته تاریخ‌نگاری به زبان فارسی است که در دوران اکبرشاه گورکانی در هند تألیف شد. هدف از نگارش این کتاب آن بود که گزارشی جامع از رویدادهای تاریخی جهان اسلام در هزار سال نخست هجری فراهم آید و در قالبی یکپارچه و منسجم به نسل‌های آینده منتقل شود.
اکبرشاه که علاقه‌ای ویژه به تاریخ و فرهنگ داشت، گروهی از مورخان و نویسندگان را گرد آورد تا این پروژه عظیم را به سرانجام برسانند. فرمان تألیف در حدود سال ۹۹۰ هجری صادر شد و طی چندین سال تلاش پیوسته، مجموعه‌ای شکل گرفت که هم تاریخ سیاسی و نظامی را بازتاب می‌دهد و هم به جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی پرداخته است.
ساختار کتاب بیشتر بر اساس رویدادنگاری سال‌به‌سال و گاه موضوعی تنظیم شده است. این شیوه باعث شده خواننده بتواند جریان تحولات هزار ساله را به صورت پیوسته دنبال کند و تصویری کلی از دگرگونی‌ها و تغییر سلسله‌ها در جهان اسلام به دست آورد.
از ویژگی‌های مهم «تاریخ الفی» توجه به هنر نسخه‌پردازی و نگارگری است. برخی نسخه‌های خطی این کتاب با مینیاتورهای بسیار زیبا آراسته شده‌اند و نشان‌دهنده سطح بالای هنر دربار اکبر هستند. این تصاویر نه‌تنها جلوه هنری اثر را بالا می‌برند، بلکه پیام سیاسی و فرهنگی کتاب را نیز تقویت می‌کنند.
تألیف این کتاب بیش از آنکه کار یک فرد باشد، حاصل تلاش جمعی از مورخان و دبیران بود. در منابع به نام‌هایی چون قاضی احمد تتوی و آصف‌خان قزوینی اشاره شده است، اما پژوهشگران امروز معتقدند «تاریخ الفی» باید به‌عنوان یک کار گروهی در نظر گرفته شود که بازتاب‌دهنده روحیه علمی و سیاسی دربار گورکانی است.
مؤلفان برای نگارش این اثر از منابع پیشین فارسی و عربی بهره گرفتند. آن‌ها روایت‌های گوناگون را گرد آوردند و گاه حتی گزارش‌های متعارض را کنار هم قرار دادند تا تصویر جامع‌تری از تاریخ ارائه دهند. همین ویژگی باعث شده این کتاب به منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ اسلامی تبدیل شود.
محتوای «تاریخ الفی» تنها محدود به جنگ‌ها و دگرگونی‌های سیاسی نیست. گزارش‌هایی درباره زندگی اجتماعی، نقش علما، و وقایع محلی نیز در آن دیده می‌شود. همین تنوع موضوعی سبب شده کتاب برای خوانندگان امروز جذاب‌تر باشد و فراتر از یک تاریخ سیاسی صرف جلوه کند.
اهمیت این اثر برای مطالعه تاریخ جنوب و غرب آسیا بسیار بالاست. زیرا نه‌تنها به عنوان منبعی جامع از هزار سال رویداد عمل می‌کند، بلکه به‌خوبی نشان می‌دهد دربار اکبر چگونه از تاریخ‌نگاری به‌عنوان ابزاری برای مشروعیت‌بخشی و شکل‌دهی به حافظه جمعی بهره می‌برد.
نسخه‌های خطی مختلف «تاریخ الفی» طی قرون بعدی دست‌به‌دست گشته و در دوران معاصر نیز چاپ‌های متعددی از آن تهیه شده است. در برخی چاپ‌ها، این کتاب در چندین جلد منتشر شده و مصححان کوشیده‌اند متنی دقیق و بر اساس نسخه‌های معتبر ارائه دهند.
خواننده امروزی باید توجه داشته باشد که مانند هر متن تاریخی دیگر، «تاریخ الفی» نیز بازتاب‌دهنده نگاه و گرایش‌های سیاسی و فکری دوران خود است. انتخاب و برجسته‌سازی برخی حوادث و چشم‌پوشی از برخی دیگر، نشان‌دهنده فضای فکری دربار گورکانی و اهداف خاص این پروژه بوده است.
مطالعه دقیق این کتاب نه‌تنها آگاهی تاریخی فراهم می‌آورد، بلکه می‌تواند دستمایه پژوهش‌های گسترده در زمینه تاریخ اجتماعی، سیاست دربارها، جایگاه علما و حتی تاریخ هنر نگارگری در هند گورکانی باشد. هر بخش از آن دریچه‌ای تازه به روی پژوهشگر باز می‌کند.
در نهایت، «تاریخ الفی» اثری است که هم ارزش تاریخی و هم ارزش فرهنگی و هنری دارد. خواندن آن برای هر علاقه‌مند به تاریخ اسلام، تاریخ هند و یا تاریخ‌نگاری فارسی ضروری است؛ چرا که نشان می‌دهد چگونه در پایان هزاره اول هجری، تاریخ گذشته در قالبی رسمی و باشکوه بازنویسی شد تا آینده‌ای استوارتر برای یک امپراتوری رقم بخورد.
خلاصه‌ی محتوای تاریخ الفی
کتاب «تاریخ الفی» اثری حجیم و چندجلدی است که به فرمان اکبرشاه گورکانی نوشته شد و هدف آن بازگویی هزار سال نخست تاریخ اسلام، از رحلت پیامبر اسلام (ص) تا آغاز قرن یازدهم هجری، بود. این اثر در نسخه‌های چاپی گاه در هشت جلد منتشر شده و محتوای آن به‌صورت پیوسته و سال‌به‌سال روایت می‌شود.
در جلد نخست، کتاب با گزارش‌های مربوط به حیات پیامبر اسلام (ص) آغاز می‌شود. در این بخش علاوه بر زندگی شخصی و بعثت پیامبر، حوادث صدر اسلام مانند غزوات، پیمان‌ها، هجرت‌ها و شکل‌گیری نخستین حکومت اسلامی در مدینه با جزئیات بیان شده است. پایان جلد نخست معمولاً به وقایع مربوط به رحلت پیامبر و چگونگی انتخاب جانشین او اختصاص دارد.
جلد دوم بیشتر به خلافت خلفای راشدین می‌پردازد. در این بخش، دوران خلافت ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع) به تفصیل شرح داده می‌شود. جنگ‌های بزرگ مسلمانان با امپراتوری‌های روم شرقی و ساسانیان، فتح شام، عراق، ایران و مصر و همچنین اختلافات داخلی صدر اسلام از جمله جنگ‌های جمل و صفین و نهروان از مهم‌ترین موضوعات این جلد هستند.
جلد سوم دوره خلافت بنی‌امیه را در بر می‌گیرد. گزارش‌های مربوط به تثبیت قدرت امویان، قیام‌ها و شورش‌های مخالفان، گسترش قلمرو اسلامی تا اندلس و آسیای میانه، و همچنین داستان‌های مربوط به شخصیت‌هایی مانند معاویه، یزید و عبدالملک بن مروان در این بخش آورده شده است. واقعه عاشورا و قیام‌های پس از آن نیز در همین جلد ذکر می‌شود.
در جلد چهارم، خلافت عباسیان و روند قدرت‌گیری آنان شرح داده می‌شود. انتقال مرکز خلافت به بغداد، شکوفایی علمی و فرهنگی دوران منصور، هارون‌الرشید و مأمون، و نیز درگیری‌های سیاسی و مذهبی این دوران از نکات برجسته این جلد است. همچنین جنبش‌های اجتماعی مانند قیام زنگیان و قرمطیان نیز در همین بخش آمده است.
جلد پنجم بیشتر بر فروپاشی قدرت مرکزی عباسیان و ظهور سلسله‌های محلی تمرکز دارد. سلسله‌هایی مانند طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل‌بویه در این بخش معرفی می‌شوند. همچنین نقش‌آفرینی ترکان در ساختار خلافت و زمینه‌سازی برای قدرت گرفتن سلجوقیان از نکات مهم این جلد است.
جلد ششم به اوج‌گیری و نفوذ سلجوقیان و تحولات هم‌زمان در شرق و غرب جهان اسلام می‌پردازد. در این بخش جنگ‌های صلیبی، درگیری مسلمانان با امپراتوری بیزانس، و حضور شخصیت‌هایی چون نظام‌الملک و صلاح‌الدین ایوبی بازتاب یافته است. همچنین گزارش‌هایی درباره فاطمیان مصر و اسماعیلیان الموت نیز در این جلد وجود دارد.
جلد هفتم بیشتر درباره یورش مغولان و پیامدهای آن است. سقوط بغداد در سال ۶۵۶ هجری، قتل خلیفه مستعصم و ویرانی‌های گسترده مغولان شرح داده می‌شود. سپس به تشکیل دولت ایلخانیان در ایران، پذیرش اسلام توسط برخی فرمانروایان مغول و برآمدن سلسله‌های محلی پس از آن پرداخته می‌شود.
جلد هشتم، که پایان مجموعه به‌شمار می‌آید، به قرون هشتم تا دهم هجری اختصاص دارد. در این بخش ظهور تیموریان، تحولات در ایران، ماوراءالنهر و هندوستان، و نیز روی کار آمدن سلسله‌های ترکمن و در نهایت شکل‌گیری امپراتوری گورکانی در هند شرح داده می‌شود. این جلد در واقع زمینه تاریخی ظهور اکبرشاه و خودِ پروژه تاریخ الفی را بازتاب می‌دهد.
مجموعه «تاریخ الفی» در مجموع تصویری گسترده از هزار سال نخست اسلام ارائه می‌دهد. از حوادث بزرگ صدر اسلام گرفته تا تحولات دوران مغول و تیموری، همگی با نگاهی منظم در آن ثبت شده است. با وجود آنکه این کتاب بیشتر رنگ و بوی سیاسی و درباری دارد، اما در خلال آن نکات اجتماعی، فرهنگی و حتی هنری نیز دیده می‌شود. به همین دلیل، همواره مورد توجه پژوهشگران تاریخ اسلام و ایران قرار گرفته است.
بخش‌هایی از تاریخ الفی
و در محّرم سال دویست و پنجاه و نهم از رحلت، موّفق باز هجوم آورد و اکثر جایهای شهر مختاره را منهدم ساخت؛ چنانچه، عنقریب به آن رسید که فتح شود که به یکث نا گاه قرطاس رومی تیری بر سینه موّفق زد که نزدیکک بود از هم گذرد، اّما حّق، سبحانه و تعالى، او را به فضل و نعمت خود صّحت بخشید و از سر مردم مسلمان بلیه زنگیان را که مّدتهای مدید بود که زن و فرزندان مسلمانان را اسیر مى کرفتند ونهب وغارت مى نمودند، برداشت.
القّصه، موّفق به واسطه استعلاج این جراحت به موّفقّیه در آمد و به معالجه جراحت مشغول گشت و امرای او همچنان به محاصره و جنگئ بودند. اّما صاحب زنج فرصت غنیمت دانسته باز شکستهای شهر مختاره را درست نموده در باب استحکام نهایت سعی به جای آورد تا آنکه در ماه شعبان موّفق صّحت تمام یافته باز بر سر مختاره هجوم آورده و به اندک فرصت شهر را فتح نمود.
…………………..
چون ابو الفوارس شیراز را گرفت، ابو سعید طایی را رخصت مراجعت داد. و چون ابو سعید چشم رعایت بسیار داشت که عشر عشیر آن به فعل نیامد، آزردهخاطر از ابو الفوارس جدا شده، چون به خدمت یمین الّدوله رسید از ابو الفوارس شکایت بسیار کرد؛ چنانچه سلطان محمود را مطلقا از وی منحرف گردانید.
و در این وقت، سلطان الّدوله با لشکرهای عراق عرب و خوزستان متوّجه فارس شد. چون ابو الفوارس از توّجه برادر خود خبر یافت فی الحال شیراز را گذاشته به جانب کرمان رفت. سلطان الدوله به شیراز درآمد ولشکری سنکین در عقب ابو الفوارس به کرمان فرستاد. ابو الفوارس چون از مقاومت آن لشکرها عاجز بود و به واسطه بدمعاشی که با ابو سعید طایی کرده بود روی رفتن پیش سلطان نیز نداشت، کرمان را کذاشته به جانب همدان پیش شمس الّدوله بن فخر الّدوله رفت واز پیش شمس الّدوله به جانب بطایح رفت.
………………….
دفع او جهت ترویج دین واجب است. بنابراین، سلطان محمود در مقام ایذاى شیخ ابو على شده حسین میکال را نزد خوارزمشاه فرستاده پیغام داد که: چنان معلوم شده که جمعی از افاضل عدیم المثل در خوارزم توطن دارند. باید که ایشان را به پایه سریر اعلی فرستی تا به شرف مجلس همایون ما مشّرف شوند.
چون خوارزمشاه بر غرض سلطان محمود اطلاع داشت، بیش از ملاقات حسین میکال، شیخ را طلب داشته صورت حال را با او در میان نهاد و گفت: من نمیخواهم که تو را به تکلیف پیش سلطان فرستم. ا گر میل صحبت سلطان نداری پیش از رسیدن حسین میکال به خوارزم، فکر خود بکن.
اگر به کتاب تاریخ الفی علاقه دارید، بخش معرفی برترین کتاب‌های تاریخ در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر موارد مشابه نیز آشنا می‌سازد.
23 شهریور 1404
تاریخ الفی
«تاریخ الفی» اثری است که به همت جمعی از نویسندگان در فاصله‌ی سال‌های ۹۹۳ تا ۱۰۰۰ هجری قمری در دربار اکبرشاه گورکانی به رشته‌ی تحریر درآمده است. این کتاب روایتی جامع به زبان فارسی از هزار سال نخست تاریخ اسلام، از رحلت پیامبر (ص) تا اوایل قرن یازدهم هجری، است.
درباره‌ی تاریخ الفی
کتاب «تاریخ الفی» یا همان «تاریخ هزارساله»، یکی از آثار برجسته تاریخ‌نگاری به زبان فارسی است که در دوران اکبرشاه گورکانی در هند تألیف شد. هدف از نگارش این کتاب آن بود که گزارشی جامع از رویدادهای تاریخی جهان اسلام در هزار سال نخست هجری فراهم آید و در قالبی یکپارچه و منسجم به نسل‌های آینده منتقل شود.
اکبرشاه که علاقه‌ای ویژه به تاریخ و فرهنگ داشت، گروهی از مورخان و نویسندگان را گرد آورد تا این پروژه عظیم را به سرانجام برسانند. فرمان تألیف در حدود سال ۹۹۰ هجری صادر شد و طی چندین سال تلاش پیوسته، مجموعه‌ای شکل گرفت که هم تاریخ سیاسی و نظامی را بازتاب می‌دهد و هم به جنبه‌های اجتماعی و فرهنگی پرداخته است.
ساختار کتاب بیشتر بر اساس رویدادنگاری سال‌به‌سال و گاه موضوعی تنظیم شده است. این شیوه باعث شده خواننده بتواند جریان تحولات هزار ساله را به صورت پیوسته دنبال کند و تصویری کلی از دگرگونی‌ها و تغییر سلسله‌ها در جهان اسلام به دست آورد.
از ویژگی‌های مهم «تاریخ الفی» توجه به هنر نسخه‌پردازی و نگارگری است. برخی نسخه‌های خطی این کتاب با مینیاتورهای بسیار زیبا آراسته شده‌اند و نشان‌دهنده سطح بالای هنر دربار اکبر هستند. این تصاویر نه‌تنها جلوه هنری اثر را بالا می‌برند، بلکه پیام سیاسی و فرهنگی کتاب را نیز تقویت می‌کنند.
تألیف این کتاب بیش از آنکه کار یک فرد باشد، حاصل تلاش جمعی از مورخان و دبیران بود. در منابع به نام‌هایی چون قاضی احمد تتوی و آصف‌خان قزوینی اشاره شده است، اما پژوهشگران امروز معتقدند «تاریخ الفی» باید به‌عنوان یک کار گروهی در نظر گرفته شود که بازتاب‌دهنده روحیه علمی و سیاسی دربار گورکانی است.
مؤلفان برای نگارش این اثر از منابع پیشین فارسی و عربی بهره گرفتند. آن‌ها روایت‌های گوناگون را گرد آوردند و گاه حتی گزارش‌های متعارض را کنار هم قرار دادند تا تصویر جامع‌تری از تاریخ ارائه دهند. همین ویژگی باعث شده این کتاب به منبعی ارزشمند برای پژوهشگران تاریخ اسلامی تبدیل شود.
محتوای «تاریخ الفی» تنها محدود به جنگ‌ها و دگرگونی‌های سیاسی نیست. گزارش‌هایی درباره زندگی اجتماعی، نقش علما، و وقایع محلی نیز در آن دیده می‌شود. همین تنوع موضوعی سبب شده کتاب برای خوانندگان امروز جذاب‌تر باشد و فراتر از یک تاریخ سیاسی صرف جلوه کند.
اهمیت این اثر برای مطالعه تاریخ جنوب و غرب آسیا بسیار بالاست. زیرا نه‌تنها به عنوان منبعی جامع از هزار سال رویداد عمل می‌کند، بلکه به‌خوبی نشان می‌دهد دربار اکبر چگونه از تاریخ‌نگاری به‌عنوان ابزاری برای مشروعیت‌بخشی و شکل‌دهی به حافظه جمعی بهره می‌برد.
نسخه‌های خطی مختلف «تاریخ الفی» طی قرون بعدی دست‌به‌دست گشته و در دوران معاصر نیز چاپ‌های متعددی از آن تهیه شده است. در برخی چاپ‌ها، این کتاب در چندین جلد منتشر شده و مصححان کوشیده‌اند متنی دقیق و بر اساس نسخه‌های معتبر ارائه دهند.
خواننده امروزی باید توجه داشته باشد که مانند هر متن تاریخی دیگر، «تاریخ الفی» نیز بازتاب‌دهنده نگاه و گرایش‌های سیاسی و فکری دوران خود است. انتخاب و برجسته‌سازی برخی حوادث و چشم‌پوشی از برخی دیگر، نشان‌دهنده فضای فکری دربار گورکانی و اهداف خاص این پروژه بوده است.
مطالعه دقیق این کتاب نه‌تنها آگاهی تاریخی فراهم می‌آورد، بلکه می‌تواند دستمایه پژوهش‌های گسترده در زمینه تاریخ اجتماعی، سیاست دربارها، جایگاه علما و حتی تاریخ هنر نگارگری در هند گورکانی باشد. هر بخش از آن دریچه‌ای تازه به روی پژوهشگر باز می‌کند.
در نهایت، «تاریخ الفی» اثری است که هم ارزش تاریخی و هم ارزش فرهنگی و هنری دارد. خواندن آن برای هر علاقه‌مند به تاریخ اسلام، تاریخ هند و یا تاریخ‌نگاری فارسی ضروری است؛ چرا که نشان می‌دهد چگونه در پایان هزاره اول هجری، تاریخ گذشته در قالبی رسمی و باشکوه بازنویسی شد تا آینده‌ای استوارتر برای یک امپراتوری رقم بخورد.
خلاصه‌ی محتوای تاریخ الفی
کتاب «تاریخ الفی» اثری حجیم و چندجلدی است که به فرمان اکبرشاه گورکانی نوشته شد و هدف آن بازگویی هزار سال نخست تاریخ اسلام، از رحلت پیامبر اسلام (ص) تا آغاز قرن یازدهم هجری، بود. این اثر در نسخه‌های چاپی گاه در هشت جلد منتشر شده و محتوای آن به‌صورت پیوسته و سال‌به‌سال روایت می‌شود.
در جلد نخست، کتاب با گزارش‌های مربوط به حیات پیامبر اسلام (ص) آغاز می‌شود. در این بخش علاوه بر زندگی شخصی و بعثت پیامبر، حوادث صدر اسلام مانند غزوات، پیمان‌ها، هجرت‌ها و شکل‌گیری نخستین حکومت اسلامی در مدینه با جزئیات بیان شده است. پایان جلد نخست معمولاً به وقایع مربوط به رحلت پیامبر و چگونگی انتخاب جانشین او اختصاص دارد.
جلد دوم بیشتر به خلافت خلفای راشدین می‌پردازد. در این بخش، دوران خلافت ابوبکر، عمر، عثمان و علی (ع) به تفصیل شرح داده می‌شود. جنگ‌های بزرگ مسلمانان با امپراتوری‌های روم شرقی و ساسانیان، فتح شام، عراق، ایران و مصر و همچنین اختلافات داخلی صدر اسلام از جمله جنگ‌های جمل و صفین و نهروان از مهم‌ترین موضوعات این جلد هستند.
جلد سوم دوره خلافت بنی‌امیه را در بر می‌گیرد. گزارش‌های مربوط به تثبیت قدرت امویان، قیام‌ها و شورش‌های مخالفان، گسترش قلمرو اسلامی تا اندلس و آسیای میانه، و همچنین داستان‌های مربوط به شخصیت‌هایی مانند معاویه، یزید و عبدالملک بن مروان در این بخش آورده شده است. واقعه عاشورا و قیام‌های پس از آن نیز در همین جلد ذکر می‌شود.
در جلد چهارم، خلافت عباسیان و روند قدرت‌گیری آنان شرح داده می‌شود. انتقال مرکز خلافت به بغداد، شکوفایی علمی و فرهنگی دوران منصور، هارون‌الرشید و مأمون، و نیز درگیری‌های سیاسی و مذهبی این دوران از نکات برجسته این جلد است. همچنین جنبش‌های اجتماعی مانند قیام زنگیان و قرمطیان نیز در همین بخش آمده است.
جلد پنجم بیشتر بر فروپاشی قدرت مرکزی عباسیان و ظهور سلسله‌های محلی تمرکز دارد. سلسله‌هایی مانند طاهریان، صفاریان، سامانیان و آل‌بویه در این بخش معرفی می‌شوند. همچنین نقش‌آفرینی ترکان در ساختار خلافت و زمینه‌سازی برای قدرت گرفتن سلجوقیان از نکات مهم این جلد است.
جلد ششم به اوج‌گیری و نفوذ سلجوقیان و تحولات هم‌زمان در شرق و غرب جهان اسلام می‌پردازد. در این بخش جنگ‌های صلیبی، درگیری مسلمانان با امپراتوری بیزانس، و حضور شخصیت‌هایی چون نظام‌الملک و صلاح‌الدین ایوبی بازتاب یافته است. همچنین گزارش‌هایی درباره فاطمیان مصر و اسماعیلیان الموت نیز در این جلد وجود دارد.
جلد هفتم بیشتر درباره یورش مغولان و پیامدهای آن است. سقوط بغداد در سال ۶۵۶ هجری، قتل خلیفه مستعصم و ویرانی‌های گسترده مغولان شرح داده می‌شود. سپس به تشکیل دولت ایلخانیان در ایران، پذیرش اسلام توسط برخی فرمانروایان مغول و برآمدن سلسله‌های محلی پس از آن پرداخته می‌شود.
جلد هشتم، که پایان مجموعه به‌شمار می‌آید، به قرون هشتم تا دهم هجری اختصاص دارد. در این بخش ظهور تیموریان، تحولات در ایران، ماوراءالنهر و هندوستان، و نیز روی کار آمدن سلسله‌های ترکمن و در نهایت شکل‌گیری امپراتوری گورکانی در هند شرح داده می‌شود. این جلد در واقع زمینه تاریخی ظهور اکبرشاه و خودِ پروژه تاریخ الفی را بازتاب می‌دهد.
مجموعه «تاریخ الفی» در مجموع تصویری گسترده از هزار سال نخست اسلام ارائه می‌دهد. از حوادث بزرگ صدر اسلام گرفته تا تحولات دوران مغول و تیموری، همگی با نگاهی منظم در آن ثبت شده است. با وجود آنکه این کتاب بیشتر رنگ و بوی سیاسی و درباری دارد، اما در خلال آن نکات اجتماعی، فرهنگی و حتی هنری نیز دیده می‌شود. به همین دلیل، همواره مورد توجه پژوهشگران تاریخ اسلام و ایران قرار گرفته است.
بخش‌هایی از تاریخ الفی
و در محّرم سال دویست و پنجاه و نهم از رحلت، موّفق باز هجوم آورد و اکثر جایهای شهر مختاره را منهدم ساخت؛ چنانچه، عنقریب به آن رسید که فتح شود که به یکث نا گاه قرطاس رومی تیری بر سینه موّفق زد که نزدیکک بود از هم گذرد، اّما حّق، سبحانه و تعالى، او را به فضل و نعمت خود صّحت بخشید و از سر مردم مسلمان بلیه زنگیان را که مّدتهای مدید بود که زن و فرزندان مسلمانان را اسیر مى کرفتند ونهب وغارت مى نمودند، برداشت.
القّصه، موّفق به واسطه استعلاج این جراحت به موّفقّیه در آمد و به معالجه جراحت مشغول گشت و امرای او همچنان به محاصره و جنگئ بودند. اّما صاحب زنج فرصت غنیمت دانسته باز شکستهای شهر مختاره را درست نموده در باب استحکام نهایت سعی به جای آورد تا آنکه در ماه شعبان موّفق صّحت تمام یافته باز بر سر مختاره هجوم آورده و به اندک فرصت شهر را فتح نمود.
…………………..
چون ابو الفوارس شیراز را گرفت، ابو سعید طایی را رخصت مراجعت داد. و چون ابو سعید چشم رعایت بسیار داشت که عشر عشیر آن به فعل نیامد، آزردهخاطر از ابو الفوارس جدا شده، چون به خدمت یمین الّدوله رسید از ابو الفوارس شکایت بسیار کرد؛ چنانچه سلطان محمود را مطلقا از وی منحرف گردانید.
و در این وقت، سلطان الّدوله با لشکرهای عراق عرب و خوزستان متوّجه فارس شد. چون ابو الفوارس از توّجه برادر خود خبر یافت فی الحال شیراز را گذاشته به جانب کرمان رفت. سلطان الدوله به شیراز درآمد ولشکری سنکین در عقب ابو الفوارس به کرمان فرستاد. ابو الفوارس چون از مقاومت آن لشکرها عاجز بود و به واسطه بدمعاشی که با ابو سعید طایی کرده بود روی رفتن پیش سلطان نیز نداشت، کرمان را کذاشته به جانب همدان پیش شمس الّدوله بن فخر الّدوله رفت واز پیش شمس الّدوله به جانب بطایح رفت.
………………….
دفع او جهت ترویج دین واجب است. بنابراین، سلطان محمود در مقام ایذاى شیخ ابو على شده حسین میکال را نزد خوارزمشاه فرستاده پیغام داد که: چنان معلوم شده که جمعی از افاضل عدیم المثل در خوارزم توطن دارند. باید که ایشان را به پایه سریر اعلی فرستی تا به شرف مجلس همایون ما مشّرف شوند.
چون خوارزمشاه بر غرض سلطان محمود اطلاع داشت، بیش از ملاقات حسین میکال، شیخ را طلب داشته صورت حال را با او در میان نهاد و گفت: من نمیخواهم که تو را به تکلیف پیش سلطان فرستم. ا گر میل صحبت سلطان نداری پیش از رسیدن حسین میکال به خوارزم، فکر خود بکن.
اگر به کتاب تاریخ الفی علاقه دارید، بخش معرفی برترین کتاب‌های تاریخ در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر موارد مشابه نیز آشنا می‌سازد.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات ایران، ادبیات جهان، تاریخ
۰ برچسب‌ها: ادبیات ایران، ادبیات جهان، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب