جنس ضعیف

«جنس ضعیف» با نام کامل « جنس ضعیف: گزارشی از وضعیت زنان جهان» اثری است از اوریانا فالاچی (نویسنده و روزنامه‌نگار ایتالیایی، از ۱۹۲۹ تا ۲۰۰۶) که در سال ۱۹۶۱ منتشر شده است. این کتاب به روایت مشاهدات نویسنده از وضعیت زنان در سفرهای وی به برخی از نقاط دنیا می‌پردازد.

درباره‌ی جنس ضعیف

کتاب جنس ضعیف از نخستین آثار فالاچی است که نسخه اصلی آن در سال ۱۹۶۱ میلادی چاپ شده‌است. فالاچی در این کتاب، گزارشی از سفرهای خود به نقاط مختلف جهان را ارائه کرد که برای هفته‌نامه L’Europeo انجام شد (کشورهای پاکستان، هند، مالزی، ژاپن و آمریکا). وی مشاهدات مستقیمش را درباره‌ی وضعیت زنان در این کتاب گردآوری کرده‌است.

داستانِ نوشتن این کتاب از تابستانی شروع می‌شود که مدیر روزنامه‌ای که فالاچی در آن مشغول به کار بود، از او می‌پرسد: «حاضری یک سفر به دور دنیا بروی و از چند کشور شرقی درباره‌ی وضعیت زنان‌شان گزارش تهیه کنی؟» او که آماده‌ی سفر به مکان‌های دور و پرحاشیه بود، موافقت خود را اعلام نمود و در زمستان همان سال سفر دور دنیای‌اش را از پاکستان شروع کرد.

فالاچی از پاکستان به هند، اندونزی، هنگ‌کنگ، ژاپن و هاوایی می‌رود و درنهایت به امریکا می‌رسد و در تمام این کشورها دنبال جواب این سوال بود که این‌ زنان در این کشورها چه جایگاه و نقشی دارند؟ برخلاف تصوری که ممکن است نام این کتاب در ذهن مخاطب ایجاد می‌کند، کتاب جنس ضعیف ارتباطی با بیانیه‌های فمنیسم ندارد و فقط وضعیت گروهی از زنان جهان را که به‌عنوان جنس دوم در جامعه‌ی خود شناخته می‌شوند، بررسی می‌کند.

فالاچی در این کتاب علاوه بر زیر ذره‌بین گذاشتن زندگی زنان در این کشورها، به رنج‌های زنان، باورهای غلط و سنت‌های پوسیده و تنیده شده در این جوامع هم توجه کرده است. نکته‌ی جالب این کتاب این است که این مشاهدات فالاچی فقط منوط به کشورهای توسعه‌نیافته نیست و در کشورهایی مانند ژاپن و امریکا هم سنت‌ها و باورهای آزاردهنده‌ی بسیاری برای زنان وجود دارد.

کتاب جنس ضعیف در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۸ است.

ترجمه‌ی جنس ضعیف در ایران

در ایران ابتدا ویدا مشفق در سال ۱۳۳۷ کتاب جنس ضعیف را برای اولین بار به فارسی برگردانده است.

سال‌ها بعد، انتشارات نگاه برای چاپ این کتاب با فالاچی ارتباط برقرار کرد و او هم در نامه‌ای اجازه‌ی ترجمه و انتشار جنس ضعیف را در ایران داد. فالاچی در نامه‌ای که برای ناشر فرستاد، نوشت: «همان شاخه گلی را که از ایران برایم فرستاده بودید، به حساب حق‌التالیف خود از این کتاب می‌دانم.» و در ادامه درخواست کرده بود تا بعد از چاپ چند نسخه‌ی ترجمه‌‌شده‌ی جنس ضعیف را برایش بفرستند.

«یغما گلرویی» به‌عنوان مترجم، در شروع کتاب این توضیح را اضافه کرده است که عنوان اصلی این کتاب «جنس بی‌فایده» یا «جنس بی‌مصرف» است اما از آن‌جایی که این کتاب سال‌ها با نام جنس ضعیف برای خواننده‌های فارسی‌زبان شناخته‌ شده است، او نیز همین نام را برای این کتاب فالاچی انتخاب کرده است.

بخشی از جنس ضعیف

پاکستان – این تیکه‌ی کره‌ خاکی که توش ازدواج عاشقانه‌یی صورت نمی‌گیره و دختری بی ‌شوهر نمی‌مونه و حساب کتاب به احساسات می‌چربه- به بخش از منطقه‌ی بزرگیِ که شش‌صد میلیون آدم توش زندگی می‌کنن.  نصف این جمعیت زنن و تو اغلبِ کشورای این منطقه زنا تو حجابِ بلندی که اسمش چادره زندگی می‌کنن.

چادر به اونا این امکان رو می‌ده که از نوک پا تا فرقِ سرشون رو از هر مردِ نامحرمی _که شوهر یا پسر خودشون نباشه_ پنهون کنن. زنا از پشتِ دریچه‌یی که بالای این حجاب قرار داره به آسمون و خورشید و دیگرون نگاه می‌کنن. مثلِ کسی که از پنجره‌ی مشبکی بیرون رو بپاد!

قلمروِ اسلام، خیلی بزرگه و کشورای زیادی رو تو خودش داره که پاکستان یه نقطه‌ی کوچیک تو اوناس. پس نمی‌شه در مورد وضعیت زنای مسلمون فقط با نگاه به اوضاع زنای کراچی قضاوت کرد. مثلا تو ایران وضعشون بهتره و تو عربستان خیلی خیلی بدتر. اون‌جا هنوز چیزی به اسم حرم‌سرا وجود داره. زنای حرم هیچ خبری از چیزایی که پشت دیوارای حرم اتفاق می‌افته ندارن و وقتی قدم به اون‌جا می‌ذارن می‌دونن که دیگه هیچ‌وقت بیرون نمی‌رن.

زنای عربستان اون‌قدر موجودای به‌دردنخوری به حساب میان که حتا اسمشون تو دفتر ثبت احوال نوشته نمی‌شه. بعضی وقتا فقط اسم خانوادگی تو کارت شناسایی‌شون میاد. عکس برداشتن ازشون ممنوعه و کم‌تر زنی اون‌جاس که معنیِ کلمه‌ی عجیبی که تو جاهای دیگه‌ی دنیا بهش عشق می‌گن رو بدونه. مرد، خدای زن و صاحبِ تمومِ هستیشه.

تو بعضی از کشورا مردایی که به خوشون جرأتِ دست‌درازی به زنی رو بدن به شدت تنبیه می‌شن و تو بعضی از کشورا مجازاتِ زندان واسه مردی که به زنی تجاوز کنه وجود نداره! این جور وقتا جلاد تنبیهِ شدیدتری رو اجرا می‌کنه! یعنی با شلاق ضربه‌یی به یکی از مهره‌های کمرِ مجرم می‌زنه که تا همیشه از مرد بودن می‌ندازتش. می‌شه گفت احترام گذاشتن به زنا ظاهرا زیاد و عملا کشکی و فورمالیته‌س.

 

برای آشنایی با سایر کتاب‌های مشابه، بخش معرفی بهترین کتاب‌های جامعه‌شناسی را در وب‌سایت هر روز یک کتاب دنبال کنید.