آزاده خانم و نویسنده‌اش

«آزاده خانم و نویسنده‌اش» با نام فرعی «آشویتس خصوصی دکتر شریفی» اثری است از رضا براهنی (نویسنده‌ی اهل تبریز، از ۱۳۱۴ تا ۱۴۰۱) که در سال ۱۳۷۶ منتشر شده است. این کتاب به روایت زندگی نویسنده‌ای می‌پردازد که درگیر نوشتن یک رمان است.

درباره‌ی آزاده خانم و نویسنده‌اش

آزاده خانم و نویسنده‌اش با نام فرعی آشویتس خصوصی دکتر شریفی، رمانی از رضا براهنی است که به سبک پست‌مدرن نگاشته شده است.

کتاب آزاده خانم و نویسنده اش در اصل شاهکاری ادبی در زمینه داستانی و می‌توان گفت یکی از پنجاه رمان برتر ادبیات فارسی است. این اثر بسیار متفاوت از دیگر کتاب های رضا براهنی است و ثابت نموده براهنی که شاعر که بسیار برجسته‌ای است، در نویسندگی نیز چیره دست است. در حقیقت، براهنی استاد ادبیات و صاحب نظر و صاحب سبک در اموزش و تدریس ادبی است. در زمینه داستان نویسی بسیار توانا و صاحب تکنینک است.

در حقیقت، آزاده خانم و نویسنده‌اش روایت پست مدرن زندگی نویسنده‌ای به نام دکتر مجید شریفی و زنی به نام آزاده خانم است. آزاده خانم، در این داستان چهره‌های گوناگونی پیدا می‌کند و به صورت کهن الگویی از زن شرقی عرضه می‌شود. او گاهی به صورت زنی در یک صد سال قبل از هجرت، ظاهر می‌شود و گاه صورت زن اثیری بوف کور یا قهرمان داستان شب‌های روشن داستایفسکی را به خود می‌گیرد.

او زنی است که راوی، هم به آن دلبسته است و هم از آن می‌گریزد. محور اصلی وقایع این کتاب اتفاقات اجتماعی دهه‌ی ۲۰ تا دهه‌ی ۷۰ و زندگی خصوصی و اجتماعی راوی و آدم‌های اطراف اوست. بسیاری از منتقدان، این کتاب را برخوردار از سبکی خاص و گامی‌نو در ادبیات داستانی می‌دانند. براهنی، در این اثر از انواع شگردها و زبان‌های رمان‌نویسی استفاده می‌کند.

کتاب آزاده خانم و نویسنده‌اش در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۶۱ با ۱۸۱ رای و ۲۹ نقد و نظر است.

داستان آزاده خانم و نویسنده‌اش

این رمان ماجرای یک نویسنده است که در سطح اول زندگی خودش را به تصویر می‌کشد که یک نویسنده است و زندگی شخصی خودش را دارد و در حین نوشتن یک رمان است که بسیار ذهنش درگیر این داستان بلند است. سطح دوم داستان روایت کارکترهای درون داستان نویسنده است که شخصیت اصلی این کتاب زنی به نام آزاده خانم است.

زندگی این نویسنده که نامش اقای شریفی است‌ به گونه‌ای به زندگی این زن متصل می‌شود. این زن چند کارکتر زن را در خود جای داده که در اصل نماد چندین زن است که در ضمیر اقای شریفی جریان دارد. نکته جذاب داستان ورود آزاده خانم از داستان به زندگی خود نویسنده است. مثلاً در جایی از داستان که نویسنده پول کم دارد به کمک نویسنده آمده و به او پول می‌دهد.

این ورود داستان در داستان یک اثر بسیار متمایز ساخته و بجز خط داستان که راجع به زندگی خصوصی نویسنده و کارکتر نمادین آزاده خانم است؛ ما با روایت زندگی آزاده خانوم و عاشق شدن شخصی به نام بیب اوغلی در درون سطح داستان دوم هستیم و اتفاقاتی که برای بیب اوغلی پیش آمده که همزمان است با ورود پسر دایی‌اش به داستان که یک قاتل متواری است.

بخش‌هایی از کتاب آزاده خانم و نویسنده‌اش

در طبیعت هیچ کس سه چشم ندارد. فقط زبان می‌تواند موجود سه چشم بیافریند. پس زبان قادر به آفریدن چیزهایی است که طبیعت از ارائه آن عاجز است. ادبیات پدرِ علم ژنتیک است، و در آینده آدم سه‌چشم آفریده خواهد شد.
می‌توان از زن سه چشم، توجیهات مختلف تقدیم خواننده کرد. یکی این که او زن است و چون بینایی‌اش قوی‌تر است، پس می‌توان گفت به جای دو چشم، سه چشم دارد. دیگر اینکه « سه » برای خود نویسنده مهم است. در زندگی او سه زن نقش اساسی داشته‌اند. قصه اولِ او سه زن دارد.

……………………….

 بین آن‌چه واقعی بود و آنچه واقعی نبود، آنچه واقعی می‌نمود و آنچه واقعی نمی‌نمود، فاصله از میان می‌رفت. چشم بود که اینها را به نمایش می‌گذاشت. وقتی مادر چشمهایش را می‌بست دیگر از فاصله‌ها خبری نبود. چشمش را که باز می‌کرد واقعیتها و توهماتِ واقعیتها، بی‌پرده، بی رودربایستی، به ذهنش هجوم می‌آوردند. مادر به تولد درباره احتیاج پیدا می‌کرد. و این دیگر عین واقعیت بود.

…………………….

 تنها تقویم ایرانی می‌تواند انسان را در کوچه‌های مختلف زمان، هم جا بگذارد و هم حرکت دهد. هیچ کس در دنیا بی‌مادر نیست. بی‌پدر می‌تواند باشد. ولی همه مادر دارند. مرده‌ی مادر هم زنده است.

 

چنانچه به کتاب آزاده خانم و نویسنده‌اش علاقه دارید، در بخش معرفی آثار برتر رضا براهنی در وب‌سایت هر روز یک کتاب می‌توانید با دیگر کتاب‌های این نویسنده آشنا شوید.