«حماسه‌ی حسینی» اثری است به قلم مرتضی مطهری (نویسنده‌ی زاده‌ی فریمان خراسان، از ۱۲۹۸ تا ۱۳۵۸) که در سال ۱۳۷۷ منتشر شده است. این کتاب در دو جلد شامل سخنرانی‌ها و یادداشت‌های وی در رابطه با واقعه‌ی کربلا و تحریفات صورت گرفته در آن است.
درباره‌ی حماسه‌ی حسینی
بنابر مقدمه‌ی خود کتاب (چاپ سی‌ام)، به قلم «شورای نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری» مجموعهی مزبور پس از درگذشت آقای مطهری به چاپ رسید. در مجموعهی سه جلدی، جلدهای اول و دوم شامل سخنرانی‌های آقای مطهری و جلد سوم شامل یادداشت‌های او درباره‌ی واقعه‌ی کربلا بوده‌است. جلد اول مجموعهی دو جلدی شامل سخنرانی‌ها و جلد دوم شامل یادداشت‌های آقای مطهری است.
این کتاب به چندین زبان ترجمه شده و تا کنون بیش از ۵۰ بار در ایران تجدید چاپ شده‌است.
علت نام‌گذاری
مطهری در متن کتاب درباره‌ی علت این نام‌گذاری نوشته است:
«کلمه‌ی حماسه به معنای شدت و صلابت است و نیز به معنای شجاعت و حمیت. چنان‌که در ادبیات فارسی و عربی شعر و نثر حماسی داریم، حادثه و شخصیت حماسی نیز هست. شخصیت حسین‌بن‌علی علیه‌السلام صبغه‌ی حماسی دارد و باید با وجود و سرگذشت او یک احساس حماسی داشته باشیم، نه یک احساس تراژدی و مصیبت، رثا و نفله شدن. شخصیت‌های حماسی جنبه‌ی نژادی و قومی دارند؛ یعنی مخصوص یک قوم و نژاد معین و یک آب و خاکند، اما در مورد امام حسین علیه‌السلام چنین نیست.»
«او یک شخصیت حماسی است، اما حماسه‌ی انسانیت و بشریت، نه حماسه‌ی قومیت. سخن، عمل و روح امام حسین علیه‌السلام هیجان و حماسه‌ی مافوق حماسه‌هاست و علت شناخته نشدن ایشان نیز همین است. شخصیت امام از نظر شدت حماسی بودن و علو و ارتفاع جنبه‌ی انسانی بی‌نظیر است و ما این حماسه را نشناخته ایم..» از این رو «کلید شخصیت امام حسین علیه‌السلام حماسه است و عظمت و شور و صلابت و شدت و ایستادگی و حق‌پرستی. کلمات و اشعاری هم که از آن حضرت نقل شده، حاکی از همین روحیه حماسه و صلابت، خداپرستی و حماسه‌ی الهی و انسانی است.»
محتوای حماسه‌ی حسینی
حماسه‌ی حسینی مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و یادداشت‌های مرتضی مطهری در مورد قیام عاشورا است. سخنرانی‌های ایشان در این کتاب در قالب هفت فصل تنظیم شده است و در انتها نیز یادداشت‌های ایشان منتشر شده است.
- فصل اولمجموعه‌ی سه سخنرانی استاد مطهری است که در حدود سال ۱۳۴۷ش در حسینیه ارشاد ایراد شده است. وی در این فصل حماسه امام حسین(ع) را عامل شخصیت یافتن جامعه اسلامی می‌داند.
- فصل دومرا سخنرانی‌های وی تحت عنوان «تحریفات در واقعه‌ی تاریخی کربلا» تشکیل می‌دهد. در این فصل به مسئله تحریف پرداخته شده است.
- فصل سومدرباره «ماهیت قیام حسینی» است. مطهری در سال ۱۳۵۶خورشیدی، در سخنرانی‌هایی تحت عنوان «مسئله‌ی شناخت» در سه جلسه‌ای که مصادف با شب‌های تاسوعا و عاشورا بود، این سخنرانی را ارائه نمود. وی نهضت امام حسین را چند ماهیتی دانسته و سه عامل تقاضای بیعت، دعوت مردم کوفه و مساله امر به معروف و نهی از منکر را عوامل این نضهت بیان می‌کند.
- فصل چهارمرا سخنرانی وی تحت عنوان «تحلیل واقعه‌ی عاشورا» تشکیل می‌دهد. این سخنرانی در سال ۱۳۵۶خورشیدی در یکی از جلساتی که به طور هفتگی در برخی منازل برقرار و موسوم به «جلسه یزدی‌ها» بود ایراد شده است.
- فصل پنجمبه شعارهای عاشورا می‌پردازد. این سخنرانی در روز عاشورا و در حدود سال ۱۳۵۲خورشیدی در مسجد جامع نارمک تهران، ایراد گردیده است.
- فصل ششممجموع ۷ جلسه سخنرانی استاد مطهری تحت عنوان «عنصر امر به معروف و نهی از منکر در نهضت حسینی» است که در محرم ۱۳۹۰قمری برابر با اسفند ۱۳۴۸خورشیدی و فروردین ۱۳۴۹خورشیدی در حسینیه‌ی ارشاد ایراد شده است. در این فصل، علاوه بر موضوع مذکور، به طور کلی اصل «امر به معروف و نهی از منکر» مورد بحث واقع شده که در خلال آن، مسائل اجتماعی و سیاسی روز، بررسی شده است.
- فصل هفتمرا به «عنصر تبلیغ در نهضت حسینی» اختصاص یافته است. این فصل مجموع ۷ سخنرانی وی، تحت همین عنوان است که در سال ۱۳۵۰خورشیدی و در ماه محرم در مسجد «جاوید» تهران ایراد شده است. در این فصل به طور کلی «تبلیغ در اسلام» نیز مورد بحث واقع شده است.
- یادداشت های شهید مطهری شامل نوشته‌ها و یادداشت‌هایی از استاد مطهری در این باب است که به مرور ایام نگاشته و هدف از این نگارش، یادداشت مطالب قابل توجه، جهت مراجعه‌ی بعدی و یا آمادگی برای سخنرانی بوده است.
- این مطالب از نظر اجمال و تفصیل متفاوت می‌باشند، به طوری که برخی از آنها به صورت یک مقاله است و برخی دیگر چند سطری بیش نیست و در موارد اندکی مطلب با اشاره، بیان شده است. این یادداشت ها در هشت فصل تنظیم شده است که موضوع برخی از آنها همان موضوع سخنرانی‌هایی است که در جلد اول این مجموعه به چاپ رسیده و تفاوت اصلی این دو در گفتاری و نوشتاری بودن آنها و برخی مطالب اختصاصی است.
بخشی از حماسه‌ی حسینی
چرا باید حادثه‌ی کربلا را همیشه از نظر صفحه سیاهش مطالعه کنیم و چرا باید همیشه جنایت هاى کربلا گفته شود؟ چرا همیشه باید حسین بن على از آن جنبهاى که مورد جنایت جانیان است مورد مطالعه ما قرار بگیرد؟ چرا شعارهایى که به نام حسین بن على مىدهیم و مىنویسیم، از صفحه تاریک عاشورا گرفته شود؟ چرا ما صفحه نورانى این داستان را کمتر مطالعه مى کنیم، درحالى که جنبه حماسى این داستان صدبرابر بر جنبه جنایى آن مىچربد و نورانیت این حادثه بر تاریکى آن خیلى می‌چربد.
………………
عده اى آمدند گفتند گریه بر امام حسین ثوابش آنقدر زیاد است که از هر وسیلهاى براى این کار مىشود استفاده کرد. … ما اینجا یک هدف مقدس و منزه داریم و آن گریستن بر امام حسین علیه السلام است.
حالا این گریستن روى چه فلسفه اى است، کارى به آن ندارند؛ باید گریست. بسیار خوب، باید گریست. به چه وسیله بگریانیم؟ به هر وسیله که شد. هدف که مقدس است، وسیله هرچه شد، شد. … دستگاه امام حسین علیه السلام از دستگاه دیگران جداست. اگر اینجا دروغ گفتى، بخشیده است؛ جعل کردى، بخشیده است؛ تحریف کردى، بخشیده است؛ شبیه سازى کردى، بخشیده است؛ به تن مرد لباس زن کردى، بخشیده است؛ هر گناهى که اینجا کردى، بخشیده است. هدف خیلى مقدس است. در نتیجه یک افرادى در این قضیه دست به جعل و تحریف زده‌اند که انسان تعجب مى‌کند.
برای آشنایی با سایر آثار مشابه، بخش معرفی کتاب‌های مذهبی را در وب‌سایت هر روز یک کتاب مشاهده کنید.
26 شهریور 1401
حماسه‌ی حسینی
«حماسه‌ی حسینی» اثری است به قلم مرتضی مطهری (نویسنده‌ی زاده‌ی فریمان خراسان، از ۱۲۹۸ تا ۱۳۵۸) که در سال ۱۳۷۷ منتشر شده است. این کتاب در دو جلد شامل سخنرانی‌ها و یادداشت‌های وی در رابطه با واقعه‌ی کربلا و تحریفات صورت گرفته در آن است.
درباره‌ی حماسه‌ی حسینی
بنابر مقدمه‌ی خود کتاب (چاپ سی‌ام)، به قلم «شورای نظارت بر نشر آثار استاد شهید مطهری» مجموعهی مزبور پس از درگذشت آقای مطهری به چاپ رسید. در مجموعهی سه جلدی، جلدهای اول و دوم شامل سخنرانی‌های آقای مطهری و جلد سوم شامل یادداشت‌های او درباره‌ی واقعه‌ی کربلا بوده‌است. جلد اول مجموعهی دو جلدی شامل سخنرانی‌ها و جلد دوم شامل یادداشت‌های آقای مطهری است.
این کتاب به چندین زبان ترجمه شده و تا کنون بیش از ۵۰ بار در ایران تجدید چاپ شده‌است.
علت نام‌گذاری
مطهری در متن کتاب درباره‌ی علت این نام‌گذاری نوشته است:
«کلمه‌ی حماسه به معنای شدت و صلابت است و نیز به معنای شجاعت و حمیت. چنان‌که در ادبیات فارسی و عربی شعر و نثر حماسی داریم، حادثه و شخصیت حماسی نیز هست. شخصیت حسین‌بن‌علی علیه‌السلام صبغه‌ی حماسی دارد و باید با وجود و سرگذشت او یک احساس حماسی داشته باشیم، نه یک احساس تراژدی و مصیبت، رثا و نفله شدن. شخصیت‌های حماسی جنبه‌ی نژادی و قومی دارند؛ یعنی مخصوص یک قوم و نژاد معین و یک آب و خاکند، اما در مورد امام حسین علیه‌السلام چنین نیست.»
«او یک شخصیت حماسی است، اما حماسه‌ی انسانیت و بشریت، نه حماسه‌ی قومیت. سخن، عمل و روح امام حسین علیه‌السلام هیجان و حماسه‌ی مافوق حماسه‌هاست و علت شناخته نشدن ایشان نیز همین است. شخصیت امام از نظر شدت حماسی بودن و علو و ارتفاع جنبه‌ی انسانی بی‌نظیر است و ما این حماسه را نشناخته ایم..» از این رو «کلید شخصیت امام حسین علیه‌السلام حماسه است و عظمت و شور و صلابت و شدت و ایستادگی و حق‌پرستی. کلمات و اشعاری هم که از آن حضرت نقل شده، حاکی از همین روحیه حماسه و صلابت، خداپرستی و حماسه‌ی الهی و انسانی است.»
محتوای حماسه‌ی حسینی
حماسه‌ی حسینی مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها و یادداشت‌های مرتضی مطهری در مورد قیام عاشورا است. سخنرانی‌های ایشان در این کتاب در قالب هفت فصل تنظیم شده است و در انتها نیز یادداشت‌های ایشان منتشر شده است.
بخشی از حماسه‌ی حسینی
چرا باید حادثه‌ی کربلا را همیشه از نظر صفحه سیاهش مطالعه کنیم و چرا باید همیشه جنایت هاى کربلا گفته شود؟ چرا همیشه باید حسین بن على از آن جنبهاى که مورد جنایت جانیان است مورد مطالعه ما قرار بگیرد؟ چرا شعارهایى که به نام حسین بن على مىدهیم و مىنویسیم، از صفحه تاریک عاشورا گرفته شود؟ چرا ما صفحه نورانى این داستان را کمتر مطالعه مى کنیم، درحالى که جنبه حماسى این داستان صدبرابر بر جنبه جنایى آن مىچربد و نورانیت این حادثه بر تاریکى آن خیلى می‌چربد.
………………
عده اى آمدند گفتند گریه بر امام حسین ثوابش آنقدر زیاد است که از هر وسیلهاى براى این کار مىشود استفاده کرد. … ما اینجا یک هدف مقدس و منزه داریم و آن گریستن بر امام حسین علیه السلام است.
حالا این گریستن روى چه فلسفه اى است، کارى به آن ندارند؛ باید گریست. بسیار خوب، باید گریست. به چه وسیله بگریانیم؟ به هر وسیله که شد. هدف که مقدس است، وسیله هرچه شد، شد. … دستگاه امام حسین علیه السلام از دستگاه دیگران جداست. اگر اینجا دروغ گفتى، بخشیده است؛ جعل کردى، بخشیده است؛ تحریف کردى، بخشیده است؛ شبیه سازى کردى، بخشیده است؛ به تن مرد لباس زن کردى، بخشیده است؛ هر گناهى که اینجا کردى، بخشیده است. هدف خیلى مقدس است. در نتیجه یک افرادى در این قضیه دست به جعل و تحریف زده‌اند که انسان تعجب مى‌کند.
برای آشنایی با سایر آثار مشابه، بخش معرفی کتاب‌های مذهبی را در وب‌سایت هر روز یک کتاب مشاهده کنید.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات ایران، مذهبی
۰ برچسب‌ها: ادبیات ایران، مرتضی مطهری، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب