«فاطمه فاطمه است» اثری است از علی شریعتی (سخنران و نویسنده زاده‌ی مزینان در استان خراسان رضوی، از ۱۳۱۲ تا ۱۳۵۶) که در سال ۱۳۵۰ منتشر شده است. این اثر متن سخرانی علی شریعتی در ۱۴ تیر ۱۳۵۰ در حسینیه‌ی ارشاد به شمار می‌‌‌رود.
درباره‌ی فاطمه فاطمه است
کتاب «فاطمه فاطمه است»، متن منتشر شده یکی از سخنرانی‌های علی شریعتی در ۱۴ تیر ۱۳۵۰ هجری خورشیدی در حسینیه‌ی ارشاد بوده و در همان سال، پس از تصحیح ۲۱۶ صفحه چاپ شد.
این کتاب علاوه بر آنکه الهام‌بخش انتشار نوشته‌ها و حتی کتاب‌هایی بوده است، در مقالات متعدد هم مورد توجه و کنکاش محققان قرار گرفته و از دیدگاه‌های مختلف جامعه‌شناسی، مطالعات زنان و رویکردهای دینی و مذهبی مورد تحلیل قرار گرفته است.
باید اشاره کرد که این کتاب به چندین زبان ترجمه شده‌است که از این جمله می‌توان به زبان‌های انگلیسی، عربی، اندونزیایی و فرانسوی اشاره کرد.
محتوای فاطمه فاطمه است
شریعتی در مقدمه «فاطمه فاطمه است»، مخاطب خود را زنانی دانسته که نه در قالب‌های سنتی قدیم مانده‌اند و نه قالب‌های وارداتی جدید را پذیرفته‌اند و می‌خواهند خود را بسازند و نیازمند الگو هستند. به گفته شریعتی، شخصیت حضرت فاطمه (س)، پاسخی به پرسش‌های این دسته از زنان است. شریعتی هم چنین در مقدمه کتابش ادعا کرده که تکیه اساسی‌اش در تحقیق این اثربر اسناد کهن تاریخی است و در مسائل اعتقادی و قاطع تشیع مآخذ اهل سنت را انتخاب کرده زیرا به باور وی تشیعی که ازمنابع اهل تسنن برآید از نظر علمی وتاریخی تردید ناپذیر است.
او در ابتدا، ناشناخته ماندن چهره واقعی حضرت فاطمه (س)، و توجه بیش از اندازه به تعظیم و تجلیل و بیان کرامات را مورد انتقاد قرار داده و تاکید می‌کند که درباره آنچه باید از فاطمه آموخت، هیچ سخنی گفته نشده است. شریعتی در ادامه کتاب، با بیان نکاتی درباره دینداری عوام، دین سطحی و دین ناشی از احساسات، مسئولیت عالمان در معرفی صحیح دین را مورد تاکید قرار می‌دهد.
شریعتی از اواسط کتاب، نکاتی درباره نظام قبیله‌ای عربی و نقش زن در آن بیان می‌کند که در آن وجدان جامعه قبایلی عرب، همه ارزش‌های انسانی را مختص پسر می‌داند و دختر را فاقد هر گونه فضیلت و اصالت بشری می‌شمرد. سپس به جایگاه حضرت زهرا (س) می‌پردازد که در چنین جامعه‌ای که ننگ دختر بودن را تنها زنده به گور کردنش پاک می‌کرد، وارث همه مفاخر خاندانش می‌شود. شریعتی سپس درباره رابطه ویژه پیامبر با دخترش، و جایگاه حساس و خطیر او پس از درگذشت پیامبر سخن میگوید.
بخش‌هایی از فاطمه فاطمه است
خواستم از «بوسوئه» تقلید کنم؛ خطیب نامور فرانسه که روزی در مجلسی با حضور لویی، از مریم سخن می‌گفت. گفت ۱۷۰۰ سال است که همه سخنوران عالم درباره مریم داد سخن داده‌اند. ۱۷۰۰ سال است که همه فیلسوفان و متفکران ملت‌ها در شرق و غرب، ارزش‌های مریم را بیان کرده‌اند. ۱۷۰۰ سال است که همه هنرمندان، چهره‌نگاران، پیکره‌سازان بشر، در نشان دادن سیما و حالات مریم، هنرمندی‌های اعجازگر کرده‌اند. اما مجموعه گفته‌ها و اندیشه‌ها و کوشش‌ها و هنرمندی‌های همه در طول این قرن‌های بسیار، به اندازه این یک کلمه نتوانسته‌اند عظمت‌های مریم را بازگویند؛ که «مریم مادر عیسی است».
………………………
این است که مورخان قدیم و محققان جدید تاریخ ادیان، برای «زنده به گور کردن دختران» در جاهلیت توجیه‌های گوناگون دارند، از قبیل ترس از ننگ و تعصب‌های ناموسی و ترس از ازدواج با ناجور و یا بگفته برخی از مستشرقان و مورخان ادیان، دنباله سنتی که در مذاهب بدوی دختران برای خدایان قربانی میکردند.
اما قرآن راست و روشن میگوید ترس از تهیدستی بوده است، یعنی عامل اقتصادی است و بقیه حرفها همه حرف است و به نظر من این تعبیر و تصریح نه تنها فقط برای بیان علمی علت این جنایت است بلکه تکیه قرآن و صراحت بیانش برای تحقیر و سرزنش و رسوا کردن کسانی است که در زنده بگور کردن دخترانشان مسائل اخلاقی و شرافتی و ناموسی را پیش می‌کشیدند، و این قساوت ددمنشانه را که زاده دنائت و پستی و ترس از فقر و عشق به مال بود و حاکی از جبن و ضعف، با پرده‌های فریبنده‌ای می‌پوشاندند وبا کلمات آبرومندانه شرافت و حمیت و ناموس و عفت و غیرت توجیه میکردند.
………………………
خواستم بگویم فاطمه دختر خدیجه‌ی بزرگ است، دیدم فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه دختر محمد است، دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه همسر علی است، دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه مادر حسنین است، دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه مادر زینب است، باز دیدم که فاطمه نیست.
نه، این‌ها همه هست و این‌همه فاطمه نیست.فاطمه فاطمه است.
اگر به کتاب فاطمه فاطمه است علاقه دارید، می‌توانید با مراجعه به بخش معرفی بهترین کتاب‌های مذهبی در وب‌سایت هر روز یک کتاب با دیگر نمونه‌های این آثار آشنا شوید.
6 دی 1401
فاطمه فاطمه است
«فاطمه فاطمه است» اثری است از علی شریعتی (سخنران و نویسنده زاده‌ی مزینان در استان خراسان رضوی، از ۱۳۱۲ تا ۱۳۵۶) که در سال ۱۳۵۰ منتشر شده است. این اثر متن سخرانی علی شریعتی در ۱۴ تیر ۱۳۵۰ در حسینیه‌ی ارشاد به شمار می‌‌‌رود.
درباره‌ی فاطمه فاطمه است
کتاب «فاطمه فاطمه است»، متن منتشر شده یکی از سخنرانی‌های علی شریعتی در ۱۴ تیر ۱۳۵۰ هجری خورشیدی در حسینیه‌ی ارشاد بوده و در همان سال، پس از تصحیح ۲۱۶ صفحه چاپ شد.
این کتاب علاوه بر آنکه الهام‌بخش انتشار نوشته‌ها و حتی کتاب‌هایی بوده است، در مقالات متعدد هم مورد توجه و کنکاش محققان قرار گرفته و از دیدگاه‌های مختلف جامعه‌شناسی، مطالعات زنان و رویکردهای دینی و مذهبی مورد تحلیل قرار گرفته است.
باید اشاره کرد که این کتاب به چندین زبان ترجمه شده‌است که از این جمله می‌توان به زبان‌های انگلیسی، عربی، اندونزیایی و فرانسوی اشاره کرد.
محتوای فاطمه فاطمه است
شریعتی در مقدمه «فاطمه فاطمه است»، مخاطب خود را زنانی دانسته که نه در قالب‌های سنتی قدیم مانده‌اند و نه قالب‌های وارداتی جدید را پذیرفته‌اند و می‌خواهند خود را بسازند و نیازمند الگو هستند. به گفته شریعتی، شخصیت حضرت فاطمه (س)، پاسخی به پرسش‌های این دسته از زنان است. شریعتی هم چنین در مقدمه کتابش ادعا کرده که تکیه اساسی‌اش در تحقیق این اثربر اسناد کهن تاریخی است و در مسائل اعتقادی و قاطع تشیع مآخذ اهل سنت را انتخاب کرده زیرا به باور وی تشیعی که ازمنابع اهل تسنن برآید از نظر علمی وتاریخی تردید ناپذیر است.
او در ابتدا، ناشناخته ماندن چهره واقعی حضرت فاطمه (س)، و توجه بیش از اندازه به تعظیم و تجلیل و بیان کرامات را مورد انتقاد قرار داده و تاکید می‌کند که درباره آنچه باید از فاطمه آموخت، هیچ سخنی گفته نشده است. شریعتی در ادامه کتاب، با بیان نکاتی درباره دینداری عوام، دین سطحی و دین ناشی از احساسات، مسئولیت عالمان در معرفی صحیح دین را مورد تاکید قرار می‌دهد.
شریعتی از اواسط کتاب، نکاتی درباره نظام قبیله‌ای عربی و نقش زن در آن بیان می‌کند که در آن وجدان جامعه قبایلی عرب، همه ارزش‌های انسانی را مختص پسر می‌داند و دختر را فاقد هر گونه فضیلت و اصالت بشری می‌شمرد. سپس به جایگاه حضرت زهرا (س) می‌پردازد که در چنین جامعه‌ای که ننگ دختر بودن را تنها زنده به گور کردنش پاک می‌کرد، وارث همه مفاخر خاندانش می‌شود. شریعتی سپس درباره رابطه ویژه پیامبر با دخترش، و جایگاه حساس و خطیر او پس از درگذشت پیامبر سخن میگوید.
بخش‌هایی از فاطمه فاطمه است
خواستم از «بوسوئه» تقلید کنم؛ خطیب نامور فرانسه که روزی در مجلسی با حضور لویی، از مریم سخن می‌گفت. گفت ۱۷۰۰ سال است که همه سخنوران عالم درباره مریم داد سخن داده‌اند. ۱۷۰۰ سال است که همه فیلسوفان و متفکران ملت‌ها در شرق و غرب، ارزش‌های مریم را بیان کرده‌اند. ۱۷۰۰ سال است که همه هنرمندان، چهره‌نگاران، پیکره‌سازان بشر، در نشان دادن سیما و حالات مریم، هنرمندی‌های اعجازگر کرده‌اند. اما مجموعه گفته‌ها و اندیشه‌ها و کوشش‌ها و هنرمندی‌های همه در طول این قرن‌های بسیار، به اندازه این یک کلمه نتوانسته‌اند عظمت‌های مریم را بازگویند؛ که «مریم مادر عیسی است».
………………………
این است که مورخان قدیم و محققان جدید تاریخ ادیان، برای «زنده به گور کردن دختران» در جاهلیت توجیه‌های گوناگون دارند، از قبیل ترس از ننگ و تعصب‌های ناموسی و ترس از ازدواج با ناجور و یا بگفته برخی از مستشرقان و مورخان ادیان، دنباله سنتی که در مذاهب بدوی دختران برای خدایان قربانی میکردند.
اما قرآن راست و روشن میگوید ترس از تهیدستی بوده است، یعنی عامل اقتصادی است و بقیه حرفها همه حرف است و به نظر من این تعبیر و تصریح نه تنها فقط برای بیان علمی علت این جنایت است بلکه تکیه قرآن و صراحت بیانش برای تحقیر و سرزنش و رسوا کردن کسانی است که در زنده بگور کردن دخترانشان مسائل اخلاقی و شرافتی و ناموسی را پیش می‌کشیدند، و این قساوت ددمنشانه را که زاده دنائت و پستی و ترس از فقر و عشق به مال بود و حاکی از جبن و ضعف، با پرده‌های فریبنده‌ای می‌پوشاندند وبا کلمات آبرومندانه شرافت و حمیت و ناموس و عفت و غیرت توجیه میکردند.
………………………
خواستم بگویم فاطمه دختر خدیجه‌ی بزرگ است، دیدم فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه دختر محمد است، دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه همسر علی است، دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه مادر حسنین است، دیدم که فاطمه نیست.
خواستم بگویم که فاطمه مادر زینب است، باز دیدم که فاطمه نیست.
نه، این‌ها همه هست و این‌همه فاطمه نیست.فاطمه فاطمه است.
اگر به کتاب فاطمه فاطمه است علاقه دارید، می‌توانید با مراجعه به بخش معرفی بهترین کتاب‌های مذهبی در وب‌سایت هر روز یک کتاب با دیگر نمونه‌های این آثار آشنا شوید.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات ایران، مذهبی
۰ برچسب‌ها: ادبیات ایران، علی شریعتی، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب