جان شیفته

«جان شیفته» اثری است از رومن رولان (نویسنده‌ی فرانسوی برنده‌ی جایزه‌ی نوبل، از ۱۸۶۶ تا ۱۹۴۴) که در ۴ جلد در فاصله‌ی سال‌های ۱۹۲۲ تا ۱۹۳۳ منتشر شده است. این کتاب ضمن روایت سرگذشت زنی به نام آنت ریوی‌یر به بررسی اوضاع اجتماعی فرانسه دراوایل قرن بیستم می‌پردازد.

درباره‌ی جان شیفته

جانِ شیفته رمانی چهارجلدی اثر رومن رولان است. فضای داستان جان شیفته فرانسه در ابتدای سده بیستم است و رمان وضعیت اجتماعی این دوران را برای خواننده به تصویر می‌کشد. از سوی دیگر، شخصیت اصلی داستان زنی به نام آنت ریوی‌یر است و رولان در طول داستان چگونگی بیداری زنان فرانسه را شرح می‌دهد.

رومن رولان خود می‌نویسد: «قهرمان اصلی جان شیفته، آنت ریوی‌یر به گروه پیشتاز آن نسل زنان تعلق دارد که در فرانسه ناگزیر گشت به دشواری، با پنجه درافکندن با پیشداوری‌ها و کارشکنیِ همراهان مرد خویش، راه خود را به سوی یک زندگی مستقل باز کند.»

رمان جان شیفته، داستان جانی است که شیفته‌ی زندگیست. داستان زنی که در عمق جامعه‌ای سترون از عشق، نطفه‌ای عاشقانه را می‌پرود، می‌بالد و از تمام دردهایی که برای زیستن می‌کشد بزرگوارانه، لذت می‌برد.

«جان شیفته» نتیجه‌ی ده سال کار نویسنده است بر بستر بیش از سه دهه بسیار حساس و تکان دهنده تاریخی در جهان. دورانی که جنگ جهانی اول را در دل خود دارد و با پیروزی زحمتکشان در روسیه، عملاً شکست فضاحت باری بر اروپا تحمیل می شود، ولی، نیرویی ویرانگرتر و خشن تر در سراسر اروپا در حال سربرآوردن است. فاشیسم!

جان شیفته در ایران با ترجمه محمود اعتمادزاده (م.ا. به‌آذین) منتشر شده‌است. او نخستین فصل این اثر را در زندان قصر ترجمه کرد و درباره‌ی آن گفته‌است «ترجمه این اثر پیرم کرد. چه سال‌ها که قطره قطره آب شدم و فروریختم.»

کتاب جان شیفته در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۴.۱۰ با بیش از ۱۵۰۰ رای و ۱۰۷ نقد و نظر است.

داستان جان شیفته

جان شیفته سرگذشت زنی را نقل می‌کند که روحی شیفته و عاشق دارد و زندگی‌اش مانند نام خانوادگی‌اش، ریوی‌یر (به معنای رودخانه) به رودی پرپیچ و خم و پرآب و غنی می‌مانَد.

جان شیفته با شیفتگی آنت ۲۴ ساله به پدرش و مرگ او آغاز می‌شود. در همین زمان آنت باردار می‌شود و ازدواج با پدر فرزندش را رد می‌کند. سپس خواهر ناتنی‌اش را کشف می‌کند و شیفته او می‌شود. جان شیفته‌ی آنت پس از آن عشق مادرانه را درمی‌یابد.

در جلدهای بعدی کتاب، آنت و پسرش، مارک ریوی‌یر درگیر حوادث تاریخی فرانسه می‌شوند و بدین سان، زندگی او (آنت) در دو سطح موازی پیش می‌رود؛ و دیگران جز زندگی رویی او را نمی‌شناسند. در آن زندگی دیگر، آنت همیشه تنها می‌ماند و این «زندگی دیگر»، جریان زیرین و ناپیدای رود، جان شیفته نام دارد.

بخش‌هایی از جان شیفته

چه بسا مردم، چه بسا چیزها، چقدر طرز اندیشه یا عمل که درباره شان قضاوت کرده، بی چون و چرا برای دید محکوم ساخته بودند. بحق گفتار و لبخندشان چنان بود که هرگونه میل بحث را خاموش می کرد. پنداشتی که می گویند (و غالبا هم به صراحت می گفتند): راه فکر کردن یکی است، دو تا نیست.

…………………..

بورژواهایی عبوس که از ملک و دارایی خود با لذتی خشن بهره برداری می کردند. اینجا دیگر حرف از سوسیالیسم نبود. از همه «اصول جاودانی» آن ها به «اعلامیه حقوق مالکان» استناد جسته می شد. دست اندازی بدان کار سرسری نبود.

…………………

روژه که به ویژه خودخواهیش آسیب دیده بود، میان دو احساس در نوسان بود: یکی که می خواست این بلهوسی زنانه را به جد نگیرد، و دیگر که این سرکشی و شورش روحی بر او گران می آمد. او توسل گرم و پرشور آنت را به عاطفه قلبی خود درک نکرده بود، جز نوعی مبهم و دستبرد به حقوق مالکانه خود چیزی از آن به خاطر نسپرده بود.

 

اگر به کتاب «جان شیفته» علاقه دارید، می‌توانید در بخش معرفی آثار رومن رولان در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر آثار این نویسنده نیز آشنا شوید.