5 اسفند 1401
نظریه‌ی همه چیز
«نظریه‌ی همه چیز» با نام کامل «نظریه‌ی همه چیز: مبدا و سرنوشت عالم» اثری است از استیون هاوکینگ (فیزیک‌دان و کیهان‌شناس انگلیسی، از ۱۹۴۲ تا ۲۰۱۸) که در سال ۲۰۰۲ منتشر شده است. این کتاب شامل مجموعه‌ی سخنرانی‌های نویسنده در دانشگاه کمبریج درباره‌ی مهم‌ترین سوالات بشر و تلاش‌های دانشمندان است.
درباره‌ی نظریه‌ی همه چیز
کتاب نظریه‌ی همه چیز اولین بار سال ۲۰۰۲ در آمریکا منتشر شد. این کتاب که در حقیقت مجموعه‌ای از سخنرانی‌های استفن هاوکینگ در دانشگاه کمبریج است درباره مهم‌ترین سؤالات بشر و بهترین دست‌یافته‌های دانشمندان از مهبانگ تا انبساط عالم، سیاه‌چاله‌ها و زمان حرف می‌زند و درنهایت از ادعای بزرگ فیزیک، نظریه‌ی همه‌چیز سخن می‌گوید. نظریه‌ای که فیزیک‌دانان معتقدند می‌تواند کل کیهان و پدیده‌های آن را توصیف کند اما هنوز کسی به آن دست نیافته است.
هدف کتاب نظریه‌ی همه چیز، پاسخ به سؤالاتی است که از طریق کشفیات جدید و پیش‌رفت‌های نظری مطرح‌شده‌اند. این پاسخ‌ها، تصویر جدیدی از جهان و جایگاه ما در آن ارائه کرده که نه تنها با آنچه مدت‌ها پیش تصوّر می‌کردیم بسیار متفاوت است، بلکه حتّی تصویر یک یا دو دهه‌ی پیش را به چالش می‌کشد. متن این کتاب، بسیار روان و عامه‌پسند می‌باشد و سعی شده است تا مسائل و برهان‌ها، بسیار ساده و قابل‌فهم برای هر فردی بیان شده باشد.
کتاب نظریه‌ی همه‌چیز در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۴.۱۸ با بیش از ۲۲ هزار رای و ۱۵۰۰ نقد و نظر است. این کتاب در ایران تحت عنوان «جایگاه ما در جهان هستی: تئوری همه چیز (مبدا و سرنوشت عالم» نیز ترجمه و منتشر شده است. کتاب حجم اندکی دارد و برای افرادی که وقت کافی برای خواندن کتاب‌های طولانی را ندارند و قصد دارند کتابی مختصر با موضوع علم و فلسفه را بخوانند مفید خواهد بود.
فهرست مطالب نظریه‌ی همه چیز
کتاب نظریه‌ی همه چیز شامل مطالب زیر است:
- سخنرانی اول: ایده‌هایی در مورد کیهان
- آغاز جهان
- سخنرانی دوم: جهان در حال انبساط
- مدل‌های فریدمان
- مهبانگ (انفجار بزرگ)
- سخنرانی سوم: سیاه‌چاله‌ها
- سخنرانی چهارم: سیاه‌چاله‌ها چندان سیاه نیستند
- قانون دوم ترمودینامیک (رابطه گرما با صورت‌های دیگر انرژی)
- تابش سیاه‌چاله‌ای
- انفجارهای سیاه‌چاله
- در جستجوی نخستین سیاه‌چاله‌ها
- نظریۀ نسبیت عام و مکانیک کوانتومی
- سخنرانی پنجم: منشأ و سرنوشت جهان
- مدل مهبانگ داغ
- سئوالات بدون پاسخ
- مدل تورمی (انبساط جهان اولیه با سرعت بسیار بالا)
- سرانجام (پایان) انبساط جهان
- گرانش کوانتومی و اتحاد نظریه عام نیوتن با مکانیک کوانتومی
- شرایط فاقد مرز (شاید جهان، مرزی در فضا – زمان ندارد)
- سخنرانی ششم: جهت زمان
- پیکان‌های زمانی
- پیکانِ زمان ترمودینامیک
- پیکان روان‌شناختی
- شرایط مرزی جهان
- آیا پیکان زمان، معکوس می‌شود؟
- سخنرانی هفتم: نظریه‌ی همه‌چیز
بخش‌هایی از نظریه‌ی همه چیز
ارسطو در سال ۳۴۰ قبل از میلاد مسیح در کتاب خود در باب ارتباط با افلاک، توانست دو استدلال مناسب برای اثبات کرویت زمین و نه مسطح بودن آن مطرح کند.
او دریافته بود که ماه‌گرفتگی (خسوف) ناشی از قرار گرفتن زمین بین خورشید و ماه است و سایۀ زمین همواره گرد بوده و این پدیده تنها در صورتی قابل توجیه است که زمین کروی شکل باشد. اگر زمین مثل یک صفحه صاف و مسطح می‌بود، سایه آن بر روی ماه، کشیده و بیضی‌شکل می‌شد؛ مگر اینکه ماه‌گرفتگی‌ها زمانی روی دهند که خورشید مستقیماً در بالای این مرکز قرار بگیرد.
دیگر اینکه یونانی‌ها به‌واسطه مسافرت‌های خود دریافته بودند که ستاره قطبی زمانی که در جنوب به آن می‌نگرند (در بخش‌های جنوبی زمین) به نسبت بخش‌های شمالی، پایین‌تر و نزدیک‌تر به افق دیده می‌شود. بر اساس اختلاف موقعیت ظاهری ستاره قطبی در مصر و یونان، ارسطو توانسته بود اندازه‌ی اطراف (پیرامون) کره زمین را معادل طول ۴۰۰۰۰۰ استادیوم تخمین بزند. اگرچه دقیقاً نمی‌دانیم یک استادیوم چه طولی دارد، اما احتمالاً حدود ۱۸۰ متر بوده است. به‌این‌ترتیب برآورد ارسطو، حدود ۲ برابر رقمی بوده که در حال حاضر به‌عنوان محیط و پیرامون کره زمین پذیرفته‌شده است.
یونانی‌ها حتی استدلال سومی داشتند که می‌گفت زمین باید گرد باشد چراکه آن‌ها شاهد محو شدن کشتی‌ها در افق هستند و هیچ‌چیز جز کرویت زمین نمی‌تواند توضیح‌دهنده نحوه ناپدید شدن قایق‌ها در افق باشد.
……………………………….
در این مورد که چرا ما ناظر برگشت لیوان شکسته بر روی میز نیستیم، معمولاً توضیح داده می‌شود که بر اساس قانون دوم ترمودینامیک (گرما پویایی) چنین امری امکان‌پذیر نیست. این قانون می‌گوید آنتروپی یا بی‌نظمی باگذشت زمان همواره افزایش می‌یابد به‌عبارت‌دیگر، بر اساس قانون مورفی همه‌چیز رو به بی‌نظمی می‌رود. یک لیوان سالم بر روی میز دارای نظمی بالاست، ولی لیوانی شکسته در کف اتاق در حالت بی‌نظمی است.
می‌توان از لیوان سالم که درگذشته بر روی میز بود به‌سوی لیوان شکسته بر کف اتاق در آینده حرکت کرد، ولی عکس آن امکان‌پذیر نیست. افزایش بی‌نظمی یا آنتروپی باگذشت زمان، نمونه‌ای از آن چیزی است که «پیکان زمان» نامیده می‌شود، چیزی که به زمان جهت می‌دهد و گذشته را از آینده متمایز می‌کند. حداقل سه پیکان زمان متفاوت داریم: اول، پیکان زمان ترمودینامیک که در آن بی‌نظمی یا آنتروپی افزایش می‌یابد. دوم، پیکان زمان روان‌شناختی. این نوع همان جهتی است که ما گذشت زمان را درک می‌کنیم جهتی از زمان که ما گذشته را به خاطر می‌آوریم نه آینده را.
اگر به کتاب‌هایی نظیر نظریه‌ی همه چیز علاقه دارید، می‌توانید با مراجعه به بخش معرفی برترین کتاب‌های دارای موضوعات علمی در وب‌سایت هر روز یک کتاب، با دیگر نمونه‌های این آثار آشنا شوید.
اگر به فیزیک و نجوم علاقه دارید حتماً باید این کتاب را مطالعه کنید. بی‌نظیر است. ممنون از شما به خاطر معرفی کتاب‌های خوب.