«جزیره‌ی خارک» با نام کامل «جزیره‌ی خارک: درّ یتیم خلیج فارس»اثری است از جلال آل احمد (نویسنده‌ی اهل تهران، از ۱۳۰۲ تا ۱۳۴۸) که در سال ۱۳۳۹ منتشر شده است. این کتاب سفرنامه‌ای از جلال آل احمد است که به توصیف جغرافیا، تاریخ، فرهنگ بومی و تحولات اجتماعی و اقتصادی جزیره‌ی خارک در پی ورود صنعت نفت می‌پردازد.
درباره‌ی جزیره‌ی خارک
کتاب جزیره‌ی خارک نوشته جلال آل احمد، یکی از آثار مهم سفرنامه‌ای این نویسنده است که در آن به بررسی وضعیت جزیره خارک و تحولات اجتماعی و فرهنگی آن پرداخته است. این کتاب با نگاهی دقیق به زندگی مردم بومی و مهاجران جزیره، تحولات ناشی از کشف و صادرات نفت و تأثیرات آن بر شیوه زندگی مردم جزیره را به تصویر می‌کشد. آل احمد در این اثر کوتاه، تصویری واقعی از جزیره و ساکنانش، با تأکید بر تغییراتی که در سایه توسعه صنعتی و نفتی به وقوع پیوسته، ارائه می‌دهد.
جزیره‌ی خارک به‌طور تاریخی محل تلاقی فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف بوده است. در گذشته، این جزیره مرکز دادوستد میان کشورهای آسیایی و سرزمین‌های اطراف دریای مدیترانه بود و آثار باستانی مختلفی مانند گورهای ماقبل تاریخ، قبرهای مسیحیان و زیارتگاه‌های اسلامی، شاهدی بر تاریخ چند هزار ساله این منطقه است. آل احمد در سفر خود به این جزیره، این آثار و نشانه‌های گذشته را با دقت ثبت کرده است.
کتاب در شش فصل اصلی به مسائل مختلفی مانند تاریخ جزیره، زندگی بومیان، تغییرات اجتماعی، و تحولات اقتصادی ناشی از صنعت نفت پرداخته است. در فصل‌های ابتدایی، آل احمد به توصیف جزیره و تاریخ آن پرداخته و سپس در فصول بعدی، وضعیت زندگی بومیان جزیره و مهاجران کارگری که به آنجا آمده‌اند را تحلیل می‌کند. این تغییرات که در نتیجه حضور شرکت‌های نفتی به وقوع پیوسته، سبب دگرگونی‌های فراوانی در ساختار اجتماعی و اقتصادی جزیره شده است.
یکی از جنبه‌های جالب کتاب، اشاره آل احمد به افول سنت‌ها و رسوم قدیمی مردم خارک است. این سنت‌ها به تدریج به‌دلیل نفوذ صنعت نفت و ورود کارگران و مهندسان خارجی از بین می‌روند. آل احمد در این بخش از کتاب، نگرانی خود را از از بین رفتن فرهنگ و تاریخ کهن جزیره ابراز می‌کند و این تغییرات را به‌عنوان جریانی حتمی در دوران مدرن می‌بیند.
در کتاب، همچنین به تغییرات در شیوه زندگی مردم جزیره پرداخته شده است. بومیان خارک که روزگاری در کنار دریا زندگی می‌کردند و به کشاورزی و صید ماهی می‌پرداختند، اکنون به کارگران نفت تبدیل شده‌اند. این تغییرات نه‌تنها در سبک زندگی آنها، بلکه در روابط اجتماعی و فرهنگی آنها نیز اثر گذاشته است. ورود مهندسان و کارگران خارجی به جزیره، که تعداد آنها به سرعت افزایش یافته است، باعث دگرگونی‌های بیشتری در جامعه محلی شده است.
آل احمد در بخش‌های مختلف کتاب، داستان‌هایی از زندگی مردم جزیره نقل می‌کند. این داستان‌ها، که به زبان محلی و با تأثیر از فرهنگ بومی جزیره روایت می‌شوند، تصویری از زندگی روزمره مردم به‌دست می‌دهند و در عین حال افسانه‌ها و باورهای قدیمی مردم جزیره را نیز به نمایش می‌گذارند.
در یکی از فصل‌های کتاب، آل احمد به بررسی آثار تاریخی جزیره می‌پردازد. او به گورهای سنگی متعلق به دوران هخامنشی، معبد نپتون و دخمه‌های مسیحی و قبرستان‌های مسلمانان اشاره می‌کند. این آثار گواهی بر تنوع مذهبی و فرهنگی جزیره در طول تاریخ است و آل احمد در توصیف این آثار با دقت و حساسیت خاصی عمل کرده است.
در کتاب همچنین به تأثیرات فرهنگی و طبیعی جزیره نیز پرداخته شده است. آل احمد به بررسی بادهای محلی، گیاهان، درختان خرما، انواع ماهی‌ها و حیوانات مختلف جزیره می‌پردازد. این بخش از کتاب علاوه بر معرفی جغرافیای طبیعی جزیره، تأثیرات این ویژگی‌ها را بر زندگی مردم جزیره نیز بررسی می‌کند.
در فصول پایانی کتاب، آل احمد به وضعیت اقتصادی و اجتماعی جزیره و تغییرات آن در عصر نفت می‌پردازد. او به بررسی وضعیت کارگران نفتی و شرایط زندگی آنها در جزیره خارک می‌پردازد و تلاش می‌کند تا تصویری واقعی از زندگی آنها ارائه دهد. این بخش از کتاب یکی از نقاط قوت آن به شمار می‌آید، زیرا آل احمد توانسته است به‌طور صادقانه و بی‌پرده وضعیت اجتماعی و اقتصادی جزیره را به تصویر بکشد.
در این اثر، آل احمد با نگاهی انتقادی به فرآیندهای صنعتی شدن و تأثیرات آن بر فرهنگ و زندگی مردم، از یک‌سو به لزوم توسعه و پیشرفت و از سوی دیگر به فاجعه‌ای که این تحولات برای فرهنگ‌های بومی به همراه دارند، اشاره کرده است. او در نهایت با تردیدهایی درباره آینده جزیره و از بین رفتن فرهنگ‌های سنتی آن به پایان می‌برد.
این کتاب نه‌تنها یک سفرنامه جغرافیایی و تاریخی است، بلکه به‌عنوان یک گزارش اجتماعی و فرهنگی، به بررسی تحولات جامعه‌ای می‌پردازد که در مواجهه با صنعت نفت، هویت و سنت‌های خود را از دست می‌دهد. آل احمد در این اثر، علاوه بر توصیف جزیره، به تحلیل چالش‌های اجتماعی و اقتصادی آن نیز پرداخته و تصویری عمیق از تغییرات دوران مدرن را ارائه می‌دهد.
جزیره خارک از آن دست آثار ادبی است که نگاهی جامع و انتقادی به تاریخ و فرهنگ یک منطقه خاص دارد و در عین حال، نگران از دست رفتن هویت‌های فرهنگی در اثر فرآیندهای مدرن است. آل احمد در این کتاب توانسته است هم از منظر جغرافیایی و هم از منظر فرهنگی، جزیره خارک را به‌عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران معرفی کند.
کتاب جزیره‌ی خارک در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۲۱ است.
خلاصه‌ی محتوای جزیره‌ی خارک
کتاب جزیره‌ی خارک نوشته جلال آل احمد، گزارشی از سفر کوتاه نویسنده به این جزیره در خلیج فارس است. در این کتاب، آل احمد به بررسی موقعیت جغرافیایی، فرهنگ محلی، تاریخ و تغییرات ناشی از اکتشافات نفت در منطقه می‌پردازد.
نویسنده در ابتدا به معرفی جزیره خارک و جایگاه تاریخی آن در تجارت بین آسیا و سرزمین‌های مدیترانه‌ای می‌پردازد. آثار باستانی مانند گورهای پیش از تاریخ، دخمه‌های مسیحی و زیارتگاه‌های اسلامی، نشان از قدمت و اهمیت این جزیره دارند.
در بخش‌هایی از کتاب، به زندگی روزمره بومیان و تحولات اقتصادی و اجتماعی جزیره پرداخته شده است. آل احمد نشان می‌دهد که چگونه فعالیت‌های شرکت‌های نفتی، ساختار سنتی زندگی در خارک را دستخوش تغییر کرده و برخی از مشاغل بومی را از میان برده است.
همچنین، نویسنده به تأثیر حضور مهندسان و متخصصان خارجی در جزیره اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که توسعه صنعتی چگونه موجب تغییر سبک زندگی و روابط اجتماعی میان بومیان و مهاجران شده است.
بخش مهمی از کتاب به آثار تاریخی جزیره اختصاص دارد. در این قسمت، نویسنده به بررسی قبرستان‌های کهن، معابد و نشانه‌های تمدن‌های گذشته در خارک می‌پردازد و اهمیت فرهنگی این آثار را برجسته می‌کند.
در فصل‌هایی از کتاب، آل احمد نگاهی به زبان، گویش‌ها، افسانه‌ها و سنت‌های محلی می‌اندازد و برخی از قصه‌های قدیمی جزیره را نقل می‌کند. این روایت‌ها نشان‌دهنده هویت فرهنگی و تاریخی ساکنان خارک هستند.
نویسنده در بخش پایانی، به آینده جزیره خارک پرداخته و تغییرات ناشی از توسعه اقتصادی و صنعتی را تحلیل می‌کند. او با لحنی انتقادی به پیامدهای این تحولات برای مردم بومی اشاره دارد و نسبت به از بین رفتن سنت‌ها و شیوه‌های زندگی کهن ابراز نگرانی می‌کند.
جزیره‌ی خارک نه تنها یک سفرنامه، بلکه گزارشی جامع از تاریخ، فرهنگ و تحولات اجتماعی این منطقه است که با نثری صریح و بی‌پرده، تصویری روشن از تغییرات جزیره در مواجهه با مدرنیته ارائه می‌دهد.
بخش‌هایی از جزیره‌ی خارک
به عنوان مقدمه آن که اسباب سفر را فراهم ساخت- روال سخن این دفتر – حکایت دردی با صاحب دلان. برای قلم زن این کلمات، در خرداد سال ۱۳۳۷، به دعوت کنسرسیوم بین المللی نفت، سفری به جزیره خارگ پیش آمد. فورا بیفزایم که وسیله این دعوت، دوست دیرینم ابراهیم گلستان بود؛ از صاحب منصبان آن روز دایره انتشارات شرکت نفت.
از این دوست تشکری ندارم جز این که معترف باشم اگر او نبود و چنان که کرد، اسباب آن سفر را فراهم نمی کرد، این دفتر به هم نمی رسید؛ که در اصل یادداشت هایی بود پراکنده و اکنون نیز که سر و سامانی یافته است، هنوز از اعوجاج فراوان پیراسته نیست. در آن سفر همه جا به محبت مرا پذیرفتند و از مهمان نوازی دقیقه ای فرو نگذاشتند و جسارت آمیز ترین توقعاتم را، از تهیه عکس گرفته تا گزارش رسمی زمین شناسان، بر آوردند.
جز آن دوست که جای خود دارد، دیگر کارکنان دوایر انتشارات و روابط عمومی آن شرکت محترم، چه در تهران و چه در آبادان و خارگ، هر یک نفس بزرگواری را در چشم این حقیر کشیدند، به حدی که جز شرمساری از هر یک ایشان تشکری ندارم. بنای آن چه در این دفتر می آید، بر آنچه در جزیره دیده ام نهاده شده است. نیز بر آن چه از آن گوشه دور افتاده این آب و خاک در اوراق کتاب های این سو و آن سوی عالم خوانده ام.
……………….
هواپیمای دو موتوره ای ما را از آبادان برداشت که از همه درزهای آن سیاهی و روغن بیرون زده بود و هم چنان که بر تک چرخ عقب خود لم داده بود و وارفته می نمود ، به سختی گمان می شد برد که قدرت پرش هم دارد . نه تشریفاتی و نه پلکانی ، پا در رکاب آن گذاشتم و از راهروش که همچون دالانی باریک و سربالا بود گذشتم . واقعاً قابل اطمینان نبود . به کوچک ترین بی احتیاطی سر می خوردی.
……………..
آنچه گـذشت- جز اغراقی که دربـاره مـدت توقـف زیر آب دارد و تـوجیه نـامعقولی که از تکوین مرواریـد کرده- بـا آنچه در روزگار ما درسواحل خلیـج جاری است، عجیب مطابقه دارد! و اما تکوین مرواریـد، که بر همه روشن است کوشـش امعاء مروارید است برای پوشاندن زبری و خشونت شنی یاسنگریزه‌ای که بلعیده است.
………………….
اما امروز بومیان خارک پیشه‌های قدیم را رها کرده‌اند یا کارگر نفت شده‌اند و یا راه مهاجرت پیش گرفته‌اند. گذشته از آن دیگر ساکنان خارک فقط بومیان جزیره نیستند، بلکه جماعتی از مهندسین و تکنیسین‌ها گذارشان بدانجا افتاده است. این چادرنشینان عهد نفت در اردوگاهی زندگی می‌کنند که هسته شهر صنعتی آینده خارک خواهد بود: ۷۰۰ نفرند پانصد نفر کارگر و بقیه مهندس و کارمند. صد نفرشان هلندی و انگلیسی و امریکایی هستند و بقیه ایرانی همه مرد
اگر به کتاب جزیره‌ی خارک علاقه دارید، بخش معرفی برترین آثار جلال آل احمد در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر آثار این نویسنده نیز آشنا می‌سازد.
13 بهمن 1403
جزیره‌ی خارک
«جزیره‌ی خارک» با نام کامل «جزیره‌ی خارک: درّ یتیم خلیج فارس»اثری است از جلال آل احمد (نویسنده‌ی اهل تهران، از ۱۳۰۲ تا ۱۳۴۸) که در سال ۱۳۳۹ منتشر شده است. این کتاب سفرنامه‌ای از جلال آل احمد است که به توصیف جغرافیا، تاریخ، فرهنگ بومی و تحولات اجتماعی و اقتصادی جزیره‌ی خارک در پی ورود صنعت نفت می‌پردازد.
درباره‌ی جزیره‌ی خارک
کتاب جزیره‌ی خارک نوشته جلال آل احمد، یکی از آثار مهم سفرنامه‌ای این نویسنده است که در آن به بررسی وضعیت جزیره خارک و تحولات اجتماعی و فرهنگی آن پرداخته است. این کتاب با نگاهی دقیق به زندگی مردم بومی و مهاجران جزیره، تحولات ناشی از کشف و صادرات نفت و تأثیرات آن بر شیوه زندگی مردم جزیره را به تصویر می‌کشد. آل احمد در این اثر کوتاه، تصویری واقعی از جزیره و ساکنانش، با تأکید بر تغییراتی که در سایه توسعه صنعتی و نفتی به وقوع پیوسته، ارائه می‌دهد.
جزیره‌ی خارک به‌طور تاریخی محل تلاقی فرهنگ‌ها و مذاهب مختلف بوده است. در گذشته، این جزیره مرکز دادوستد میان کشورهای آسیایی و سرزمین‌های اطراف دریای مدیترانه بود و آثار باستانی مختلفی مانند گورهای ماقبل تاریخ، قبرهای مسیحیان و زیارتگاه‌های اسلامی، شاهدی بر تاریخ چند هزار ساله این منطقه است. آل احمد در سفر خود به این جزیره، این آثار و نشانه‌های گذشته را با دقت ثبت کرده است.
کتاب در شش فصل اصلی به مسائل مختلفی مانند تاریخ جزیره، زندگی بومیان، تغییرات اجتماعی، و تحولات اقتصادی ناشی از صنعت نفت پرداخته است. در فصل‌های ابتدایی، آل احمد به توصیف جزیره و تاریخ آن پرداخته و سپس در فصول بعدی، وضعیت زندگی بومیان جزیره و مهاجران کارگری که به آنجا آمده‌اند را تحلیل می‌کند. این تغییرات که در نتیجه حضور شرکت‌های نفتی به وقوع پیوسته، سبب دگرگونی‌های فراوانی در ساختار اجتماعی و اقتصادی جزیره شده است.
یکی از جنبه‌های جالب کتاب، اشاره آل احمد به افول سنت‌ها و رسوم قدیمی مردم خارک است. این سنت‌ها به تدریج به‌دلیل نفوذ صنعت نفت و ورود کارگران و مهندسان خارجی از بین می‌روند. آل احمد در این بخش از کتاب، نگرانی خود را از از بین رفتن فرهنگ و تاریخ کهن جزیره ابراز می‌کند و این تغییرات را به‌عنوان جریانی حتمی در دوران مدرن می‌بیند.
در کتاب، همچنین به تغییرات در شیوه زندگی مردم جزیره پرداخته شده است. بومیان خارک که روزگاری در کنار دریا زندگی می‌کردند و به کشاورزی و صید ماهی می‌پرداختند، اکنون به کارگران نفت تبدیل شده‌اند. این تغییرات نه‌تنها در سبک زندگی آنها، بلکه در روابط اجتماعی و فرهنگی آنها نیز اثر گذاشته است. ورود مهندسان و کارگران خارجی به جزیره، که تعداد آنها به سرعت افزایش یافته است، باعث دگرگونی‌های بیشتری در جامعه محلی شده است.
آل احمد در بخش‌های مختلف کتاب، داستان‌هایی از زندگی مردم جزیره نقل می‌کند. این داستان‌ها، که به زبان محلی و با تأثیر از فرهنگ بومی جزیره روایت می‌شوند، تصویری از زندگی روزمره مردم به‌دست می‌دهند و در عین حال افسانه‌ها و باورهای قدیمی مردم جزیره را نیز به نمایش می‌گذارند.
در یکی از فصل‌های کتاب، آل احمد به بررسی آثار تاریخی جزیره می‌پردازد. او به گورهای سنگی متعلق به دوران هخامنشی، معبد نپتون و دخمه‌های مسیحی و قبرستان‌های مسلمانان اشاره می‌کند. این آثار گواهی بر تنوع مذهبی و فرهنگی جزیره در طول تاریخ است و آل احمد در توصیف این آثار با دقت و حساسیت خاصی عمل کرده است.
در کتاب همچنین به تأثیرات فرهنگی و طبیعی جزیره نیز پرداخته شده است. آل احمد به بررسی بادهای محلی، گیاهان، درختان خرما، انواع ماهی‌ها و حیوانات مختلف جزیره می‌پردازد. این بخش از کتاب علاوه بر معرفی جغرافیای طبیعی جزیره، تأثیرات این ویژگی‌ها را بر زندگی مردم جزیره نیز بررسی می‌کند.
در فصول پایانی کتاب، آل احمد به وضعیت اقتصادی و اجتماعی جزیره و تغییرات آن در عصر نفت می‌پردازد. او به بررسی وضعیت کارگران نفتی و شرایط زندگی آنها در جزیره خارک می‌پردازد و تلاش می‌کند تا تصویری واقعی از زندگی آنها ارائه دهد. این بخش از کتاب یکی از نقاط قوت آن به شمار می‌آید، زیرا آل احمد توانسته است به‌طور صادقانه و بی‌پرده وضعیت اجتماعی و اقتصادی جزیره را به تصویر بکشد.
در این اثر، آل احمد با نگاهی انتقادی به فرآیندهای صنعتی شدن و تأثیرات آن بر فرهنگ و زندگی مردم، از یک‌سو به لزوم توسعه و پیشرفت و از سوی دیگر به فاجعه‌ای که این تحولات برای فرهنگ‌های بومی به همراه دارند، اشاره کرده است. او در نهایت با تردیدهایی درباره آینده جزیره و از بین رفتن فرهنگ‌های سنتی آن به پایان می‌برد.
این کتاب نه‌تنها یک سفرنامه جغرافیایی و تاریخی است، بلکه به‌عنوان یک گزارش اجتماعی و فرهنگی، به بررسی تحولات جامعه‌ای می‌پردازد که در مواجهه با صنعت نفت، هویت و سنت‌های خود را از دست می‌دهد. آل احمد در این اثر، علاوه بر توصیف جزیره، به تحلیل چالش‌های اجتماعی و اقتصادی آن نیز پرداخته و تصویری عمیق از تغییرات دوران مدرن را ارائه می‌دهد.
جزیره خارک از آن دست آثار ادبی است که نگاهی جامع و انتقادی به تاریخ و فرهنگ یک منطقه خاص دارد و در عین حال، نگران از دست رفتن هویت‌های فرهنگی در اثر فرآیندهای مدرن است. آل احمد در این کتاب توانسته است هم از منظر جغرافیایی و هم از منظر فرهنگی، جزیره خارک را به‌عنوان یک نقطه عطف در تاریخ معاصر ایران معرفی کند.
کتاب جزیره‌ی خارک در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۳.۲۱ است.
خلاصه‌ی محتوای جزیره‌ی خارک
کتاب جزیره‌ی خارک نوشته جلال آل احمد، گزارشی از سفر کوتاه نویسنده به این جزیره در خلیج فارس است. در این کتاب، آل احمد به بررسی موقعیت جغرافیایی، فرهنگ محلی، تاریخ و تغییرات ناشی از اکتشافات نفت در منطقه می‌پردازد.
نویسنده در ابتدا به معرفی جزیره خارک و جایگاه تاریخی آن در تجارت بین آسیا و سرزمین‌های مدیترانه‌ای می‌پردازد. آثار باستانی مانند گورهای پیش از تاریخ، دخمه‌های مسیحی و زیارتگاه‌های اسلامی، نشان از قدمت و اهمیت این جزیره دارند.
در بخش‌هایی از کتاب، به زندگی روزمره بومیان و تحولات اقتصادی و اجتماعی جزیره پرداخته شده است. آل احمد نشان می‌دهد که چگونه فعالیت‌های شرکت‌های نفتی، ساختار سنتی زندگی در خارک را دستخوش تغییر کرده و برخی از مشاغل بومی را از میان برده است.
همچنین، نویسنده به تأثیر حضور مهندسان و متخصصان خارجی در جزیره اشاره می‌کند و نشان می‌دهد که توسعه صنعتی چگونه موجب تغییر سبک زندگی و روابط اجتماعی میان بومیان و مهاجران شده است.
بخش مهمی از کتاب به آثار تاریخی جزیره اختصاص دارد. در این قسمت، نویسنده به بررسی قبرستان‌های کهن، معابد و نشانه‌های تمدن‌های گذشته در خارک می‌پردازد و اهمیت فرهنگی این آثار را برجسته می‌کند.
در فصل‌هایی از کتاب، آل احمد نگاهی به زبان، گویش‌ها، افسانه‌ها و سنت‌های محلی می‌اندازد و برخی از قصه‌های قدیمی جزیره را نقل می‌کند. این روایت‌ها نشان‌دهنده هویت فرهنگی و تاریخی ساکنان خارک هستند.
نویسنده در بخش پایانی، به آینده جزیره خارک پرداخته و تغییرات ناشی از توسعه اقتصادی و صنعتی را تحلیل می‌کند. او با لحنی انتقادی به پیامدهای این تحولات برای مردم بومی اشاره دارد و نسبت به از بین رفتن سنت‌ها و شیوه‌های زندگی کهن ابراز نگرانی می‌کند.
جزیره‌ی خارک نه تنها یک سفرنامه، بلکه گزارشی جامع از تاریخ، فرهنگ و تحولات اجتماعی این منطقه است که با نثری صریح و بی‌پرده، تصویری روشن از تغییرات جزیره در مواجهه با مدرنیته ارائه می‌دهد.
بخش‌هایی از جزیره‌ی خارک
به عنوان مقدمه آن که اسباب سفر را فراهم ساخت- روال سخن این دفتر – حکایت دردی با صاحب دلان. برای قلم زن این کلمات، در خرداد سال ۱۳۳۷، به دعوت کنسرسیوم بین المللی نفت، سفری به جزیره خارگ پیش آمد. فورا بیفزایم که وسیله این دعوت، دوست دیرینم ابراهیم گلستان بود؛ از صاحب منصبان آن روز دایره انتشارات شرکت نفت.
از این دوست تشکری ندارم جز این که معترف باشم اگر او نبود و چنان که کرد، اسباب آن سفر را فراهم نمی کرد، این دفتر به هم نمی رسید؛ که در اصل یادداشت هایی بود پراکنده و اکنون نیز که سر و سامانی یافته است، هنوز از اعوجاج فراوان پیراسته نیست. در آن سفر همه جا به محبت مرا پذیرفتند و از مهمان نوازی دقیقه ای فرو نگذاشتند و جسارت آمیز ترین توقعاتم را، از تهیه عکس گرفته تا گزارش رسمی زمین شناسان، بر آوردند.
جز آن دوست که جای خود دارد، دیگر کارکنان دوایر انتشارات و روابط عمومی آن شرکت محترم، چه در تهران و چه در آبادان و خارگ، هر یک نفس بزرگواری را در چشم این حقیر کشیدند، به حدی که جز شرمساری از هر یک ایشان تشکری ندارم. بنای آن چه در این دفتر می آید، بر آنچه در جزیره دیده ام نهاده شده است. نیز بر آن چه از آن گوشه دور افتاده این آب و خاک در اوراق کتاب های این سو و آن سوی عالم خوانده ام.
……………….
هواپیمای دو موتوره ای ما را از آبادان برداشت که از همه درزهای آن سیاهی و روغن بیرون زده بود و هم چنان که بر تک چرخ عقب خود لم داده بود و وارفته می نمود ، به سختی گمان می شد برد که قدرت پرش هم دارد . نه تشریفاتی و نه پلکانی ، پا در رکاب آن گذاشتم و از راهروش که همچون دالانی باریک و سربالا بود گذشتم . واقعاً قابل اطمینان نبود . به کوچک ترین بی احتیاطی سر می خوردی.
……………..
آنچه گـذشت- جز اغراقی که دربـاره مـدت توقـف زیر آب دارد و تـوجیه نـامعقولی که از تکوین مرواریـد کرده- بـا آنچه در روزگار ما درسواحل خلیـج جاری است، عجیب مطابقه دارد! و اما تکوین مرواریـد، که بر همه روشن است کوشـش امعاء مروارید است برای پوشاندن زبری و خشونت شنی یاسنگریزه‌ای که بلعیده است.
………………….
اما امروز بومیان خارک پیشه‌های قدیم را رها کرده‌اند یا کارگر نفت شده‌اند و یا راه مهاجرت پیش گرفته‌اند. گذشته از آن دیگر ساکنان خارک فقط بومیان جزیره نیستند، بلکه جماعتی از مهندسین و تکنیسین‌ها گذارشان بدانجا افتاده است. این چادرنشینان عهد نفت در اردوگاهی زندگی می‌کنند که هسته شهر صنعتی آینده خارک خواهد بود: ۷۰۰ نفرند پانصد نفر کارگر و بقیه مهندس و کارمند. صد نفرشان هلندی و انگلیسی و امریکایی هستند و بقیه ایرانی همه مرد
اگر به کتاب جزیره‌ی خارک علاقه دارید، بخش معرفی برترین آثار جلال آل احمد در وب‌سایت هر روز یک کتاب، شما را با سایر آثار این نویسنده نیز آشنا می‌سازد.
کتاب‌های پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دسته‌ها: ادبیات ایران، تاریخ، جغرافیا، سفرنامه
۰ برچسب‌ها: ادبیات ایران، جلال آل احمد، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب