«بودنبروکها» با نام کامل «بودنبروکها: زوال یک خاندان» اثری است از توماس مان (نویسندهی آلمانی برندهی جایزهی نوبل ادبیات، از ۱۸۷۵ تا ۱۹۵۵) که در سال ۱۹۰۱ منتشر شده است. این کتاب به روایت ماجرای سقوط یک خانوادهی ثروتمند در طی چهار نسل میپردازد.
دربارهی بودنبروکها
«بودنبروکها: زوال یک خاندان» نوشته توماس مان، حماسه ای گسترده و چند نسلی است که ثروت و در نهایت افول یک خانواده تاجر ثروتمند در آلمان قرن نوزدهم را شرح می دهد. این رمان که در سال ۱۹۰۱ منتشر شد، زمانی که مان تنها ۲۶ سال داشت، جایگاه او را به عنوان یکی از برجسته ترین نویسندگان زمان خود تثبیت کرد و در نهایت جایزه نوبل ادبیات را در سال ۱۹۲۹ برای او به ارمغان آورد.
داستان این رمان در شهر لوبک در شمال آلمان می گذرد و چندین نسل از خانواده بودنبروک را در بر می گیرد. در دهه ۱۸۳۰ با یوهان بودنبروک، پدرسالاری که تجارت پر رونقی ایجاد کرده است، آغاز می شود.
خانه بزرگ خانواده نمادی از موقعیت و ثروت آنهاست و ارزش های یوهان از سخت کوشی، انضباط و وظیفه پایه و اساس استحکام خانواده را تشکیل می دهد. اما با گذشت زمان، ثروت یک بار ثابت خانواده تحت فشار مدرنیته و تغییر ارزشهای اجتماعی شروع به فرسایش میکند.
با پیشرفت رمان، مان ظهور و سقوط نسل های بعدی را با جزئیات خارق العاده ترسیم می کند. پسر یوهان، کنسول ژان بودنبروک، این تجارت را بر عهده می گیرد و میراث پدرش را ادامه می دهد.
ژان مردی مسئولیت پذیر و منظم است که عمیقاً متعهد به حفظ موقعیت خانواده در جامعه است. با این حال، تحت سرپرستی او، اولین نشانه های افول شروع به ظهور کرد. نسل بعدی، به رهبری فرزندان ژان، با فشارهای داخلی و خارجی فزاینده ای مواجه می شود که سقوط خانواده را تسریع می کند.
یکی از شخصیت های اصلی رمان توماس بودنبروک، پسر ارشد ژان و وارث مورد نظر خانواده است. توماس مظهر جاه طلبی و تمایل خانواده برای جایگاه اجتماعی است، اما بین وظیفه خود برای حفظ میراث خانوادگی و سرخوردگی شخصی خود درگیر است.
همانطور که او تلاش می کند تا بارهای تجارت خانوادگی را با آرزوهای خود متعادل کند، سلامتی و روحیه توماس شروع به وخامت می کند. ازدواج او با گردا، زنی زیبا اما گوشه گیر هلندی تبار، تنها به احساس انزوا و درگیری شخصی او می افزاید.
مان موضوع تضاد نسلی را از طریق تنش بین توماس و برادرش کریستین بررسی می کند. کریستین، برخلاف برادرش، شخصیتی بی قرار و غیرمسئول است که به تجارت خانوادگی بیعلاقه است و زیر بار مشکلات عجیب و غریب خود میرود.
ماهیت سرکش او نشان دهنده گسست از ارزش های سفت و سخت خانواده است و افول آینده را پیش بینی می کند. همانطور که رفتار کریستین به طور فزاینده ای نامنظم می شود، او منبع خجالت بودنبروک ها می شود و باعث بی ثباتی بیشتر خانواده می شود.
این رمان همچنین به زندگی خواهران توماس و کریستین، به ویژه تونی بودنبروک، که نقشی کلیدی در حماسه خانوادگی ایفا می کند، می پردازد. تونی، با اراده و سرزنده، با یک تاجر ثروتمند ازدواج می کند، اما ازدواج او در نهایت به شکست ختم می شود.
مبارزات شخصی او منعکس کننده زوال خانواده است، زیرا او بین وفاداری به میراث خانواده اش و میل خود برای خوشبختی سرگردان است. داستان او لایه دیگری به تصویر مان از پویایی های پیچیده در خانواده بودنبروک اضافه می کند.
موضوع مهم دیگر در بودنبروکها تنش بین سنت و مدرنیته است. بودنبروک ها نشان دهنده نظم قدیمی ارزش های بورژوایی هستند که در آن موفقیت بر پایه سخت کوشی، وفاداری خانوادگی و اعتبار اجتماعی بنا شده است.
با این حال، با پیشرفت قرن ۱۹، جهان اطراف آنها شروع به تغییر می کند. بی ثباتی اقتصادی، تغییرات سیاسی، و ظهور طبقات اجتماعی جدید، شیوه زندگی تثبیت شده خانواده را به چالش می کشد. مان به طرز ماهرانه ای نیروهای ظریف تغییر را که ثبات خانواده را تضعیف می کند و منجر به سقوط نهایی آنها می شود، به تصویر می کشد.
در قلب رمان، ایده زوال به عنوان نیرویی اجتناب ناپذیر است. مان خانواده بودنبروک را در دام میراث خود به تصویر می کشد که قادر به انطباق با دنیای در حال تغییر اطراف خود نیستند. هر نسلی به تدریج با ارزش هایی که زمانی موفقیت آنها را تعریف می کرد، بیگانه می شود.
سقوط آنها چشمگیر نیست، بلکه نتیجه فرسایش تدریجی است – هم ثروت و هم روح آنها. این رمان تأملی است در گذر زمان و اجتناب ناپذیری زوال، مضامینی که در سراسر آثار مان طنین انداز است.
استفاده مان از بینش روانشناختی به کشمکش های درونی شخصیت ها عمق می بخشد. او تنش بین خواستههای شخصی و تعهدات اجتماعی، تضادهای بین عقل و احساسات، و عوارض روانشناختی برآورده کردن انتظارات خانوادگی را بررسی میکند.
انحطاط بودنبروک ها نه تنها یک امر مادی بلکه یک گره گشایی معنوی و عاطفی است. کاوش مان در این مضامین به رمان کیفیتی جهانی میدهد و به آن اجازه میدهد تا به پرسشهای گستردهتری درباره وجود انسان صحبت کند.
اگرچه بودنبروکها ریشه در زمان و مکان خاصی دارد، اما مضامین آن بیزمان هستند. این رمان خانوادهای را که بین سنت و تغییر، موفقیت و شکست گیر کرده است، از نگرانیهای جهانی درباره هویت، میراث و فشارهای زندگی مدرن سخن میگوید. مشاهدات دقیق مان از پویایی اجتماعی زمان خود، همراه با درک عمیق او از روانشناسی فردی، رمان را به یک اثر ادبی عمیق و ماندگار تبدیل کرده است.
نوشته مان با ترکیبی از کنایه و همدلی مشخص می شود. او ظرایف زندگی شخصیت ها را با شوخ طبعی و طنز ظریف به تصویر می کشد و در عین حال آسیب پذیری ها و پیچیدگی های آنها را نیز آشکار می کند. نثر او ظریف و با جزئیات فراوان است و خواننده را در دنیای بودنبروک ها غوطه ور می کند و در عین حال فاصله ای انتقادی را حفظ می کند. توانایی مان در متعادل کردن این عناصر به رمان لحن متمایز آن میدهد و نقد اجتماعی را با حس عمیق شفقت انسانی ترکیب میکند.
در نهایت، بودنبروکها رمانی درباره شکنندگی دستاوردهای بشری است. این افول آهسته و غیرقابل جبران یک خانواده زمانی بزرگ را به تصویر می کشد و محدودیت های ثروت، موقعیت و جاه طلبی را در مواجهه با نیروهای تاریخی و اجتماعی بزرگتر برجسته می کند. از طریق داستان بودنبروک ها، مان مراقبه ای در مورد ماهیت گذرا موفقیت و گذر اجتناب ناپذیر زمان ارائه می دهد و خوانندگان را با حس مالیخولیایی و بینش عمیق نسبت به شرایط انسانی مواجه می کند.
این رمان نه تنها به خاطر نمایش پرجزئیاتش از زندگی بورژوازی قرن نوزدهم، بلکه به دلیل کاوش در نیروهایی که سرنوشت فردی و خانوادگی را شکل می دهند، یک دستاورد بزرگ در ادبیات جهان باقی مانده است. «بودنبروکها: زوال یک خاندان» به عنوان یک شاهکار داستانی واقع گرایانه، اثری با بینش عمیق در مورد پیچیدگی های زندگی انسان و ماهیت اجتناب ناپذیر تغییر است.
رمان بودنبروکها در وبسایت goodreads دارای امتیاز ۴.۱۹ با بیش از ۳۱ هزار رای و ۲۰۰۰ نقد و نظر است. این کتاب در ایران با ترجمههایی از علی اصغر حداد و مینا سرابی به بازار عرضه شده است.
داستان بودنبروکها
در سال ۱۸۳۵، بودنبروکهای ثروتمند و محترم، خانواده ای از تاجران غلات، دوستان و بستگان خود را برای صرف شام در خانه جدیدشان در لوبک دعوت کردند. خانواده متشکل از پدرسالار یوهان بودنبروک جونیور و همسرش آنتوانت است.
پسر آنها یوهان سوم («ژان») و همسرش الیزابت، و سه فرزند دومی در سن مدرسه، پسران توماس و کریستین، و دختر آنتونی («تونی»).
آنها چندین خدمتکار دارند که مهمترین آنها ایدا یونگمن است که وظیفه آنها مراقبت از کودکان است. در طول غروب، نامه ای از گاتهولد، پسر جدا شده یوهان بزرگ و برادر ناتنی کوچکتر، می رسد. یوهان بزرگ با انتخاب های زندگی گوتولد مخالفت می کند و نامه را نادیده می گیرد. یوهان سوم و الیزابت بعداً صاحب دختر دیگری به نام کلارا شدند.
وقتی بچه ها بزرگتر می شوند، شخصیت آنها شروع به نشان دادن می کند. به نظر می رسد توماس سخت کوش و کوشا روزی کسب و کار را به ارث خواهد برد. در مقابل، کریستین بیشتر به سرگرمی و اوقات فراغت علاقه دارد. تونی کاملاً مغرور شده است و از پیشرفت پسر یک خانواده دیگر، هرمان هاگنستروم، خودداری می کند.
هرمان به آن توجهی نمیکند، اما تونی تا آخر عمر از او کینه دارد. یوهان بزرگ و آنتوانت می میرند و یوهان کوچکتر تجارت را بر عهده می گیرد و سهم عادلانه ای از ارث خود را به گوتولد می دهد. با این حال، برادران ناتنی هرگز به هم نزدیک نخواهند شد، و سه دختر گاتلد همچنان از خانواده یوهان رنجیده و از بدبختی خود در سالهای آینده لذت میبرند.
توماس برای تحصیل به آمستردام می رود، در حالی که تونی به مدرسه شبانه روزی می رود. پس از اتمام مدرسه، تونی با معلم سابقش، ترز «سسمی» ویچبرودت، دوست مادام العمر باقی می ماند.
یک تاجر بداخلاق به نام بندیکس گرونلیچ از هامبورگ خود را به خانواده معرفی می کند و تونی از دیدن او بدش می آید. برای دوری از او، او تعطیلات خود را در تراومونده، یک تفرجگاه بالتیک در شمال شرقی لوبک میگذراند و در آنجا با مورتن شوارتسکف، دانشجوی پزشکی که علاقهای عاشقانه به او دارد، ملاقات میکند.
با این حال، در پایان، او در برابر فشار پدرش تسلیم شد و بر خلاف قضاوت بهترش، در سال ۱۸۴۶ با گرونلیچ ازدواج کرد. او دختری به نام اریکا به دنیا آورد. با این حال، بعداً مشخص شد که گرونلیچ کتابهایش را میپخت تا بدهیهای پرداختناپذیر را پنهان کند و تنها به این امید که یوهان او را نجات دهد با تونی ازدواج کرده بود.
یوهان قبول نمی کند و تونی و اریکا را با خود به خانه می برد. گرونلیچ ورشکست می شود و تونی در سال ۱۸۵۰ از او طلاق می گیرد.
کریستین سفر را آغاز می کند و تا والپارایسو، شیلی می رود. در همان زمان، توماس به خانه می آید و یوهان او را به کار می اندازد. در جریان ناآرامیهای سال ۱۸۴۸، یوهان میتواند با یک سخنرانی گروهی خشمگین را آرام کند.
او و الیزابت در سال های گرگ و میش خود به طور فزاینده ای مذهبی می شوند. یوهان در سال ۱۸۵۵ می میرد و توماس این تجارت را بر عهده می گیرد. کریستین به خانه میآید و ابتدا برای برادرش کار میکند، اما نه علاقه و نه استعداد تجارت را دارد. او از بیماری های عجیب و غریب شکایت می کند و به عنوان یک احمق، مست، زن زن، و قصه گو شهرت پیدا می کند.
توماس که برادرش را تحقیر می کند، او را می فرستد تا از آبروی خود و تجارتش محافظت کند. بعداً، توماس با گردا آرنولدسن، دختر یک تاجر ثروتمند آمستردام، هنرپیشه ویولن و همکلاسی سابق تونی ازدواج کرد.
کلارا با سیورت تیبورتیوس، کشیش ریگا ازدواج می کند، اما بدون هیچ مشکلی بر اثر بیماری سل می میرد. تونی با شوهر دومش آلویس پرماندر که یک تاجر استانی اما صادق از مونیخ است ازدواج می کند. با این حال، هنگامی که او جهیزیه او را در دست دارد، پول را سرمایه گذاری می کند و بازنشسته می شود و قصد دارد از سود و سود سهام خود زندگی کند، در حالی که روزهای خود را در بار محلی خود می گذراند.
تونی در مونیخ ناراضی است، جایی که نام خانوادگی او هیچ کس را تحت تأثیر قرار نمی دهد، جایی که غذاهای دریایی مورد علاقه او در روزهای قبل از سرد شدن به هیچ قیمتی در دسترس نیستند، جایی که حتی گویش آن به طرز محسوسی با لهجه او متفاوت است. او یک بچه دیگر به دنیا می آورد، اما در همان روزی که به دنیا می آید می میرد و دلش شکسته است.
تونی بعداً پرماندر را ترک میکند، زیرا متوجه میشود که او مستانه تلاش میکند به خدمتکار دست بزند. او و اریکا به لوبک بازگشتند. با کمال تعجب، پرماندر نامه ای به او می نویسد و از رفتارش عذرخواهی می کند، موافقت می کند که طلاق را به چالش نکشد و مهریه را برگرداند.
در اوایل دهه ۱۸۶۰، توماس پدر و سناتور شد. او یک عمارت خودنمایی میسازد و به زودی پشیمان میشود، زیرا نگهداری از خانه جدید ثابت میکند که هزینه و زمان زیادی برای او صرف میکند. خانه قدیمی که اکنون برای تعداد افرادی که در آن زندگی می کنند بسیار بزرگ است، خراب می شود.
توماس در کسب و کار خود دچار شکست ها و زیان های زیادی می شود. سخت کوشی او کسب و کار را سرپا نگه می دارد، اما به وضوح از او رنج می برد. توماس یک مهمانی برای جشن صدمین سالگرد کسب و کار در سال ۱۸۶۸ برگزار می کند، که طی آن خبری دریافت می کند که یکی از معاملات پرخطر تجاری او منجر به ضرر دیگری شده است.
اریکا که اکنون بزرگ شده است، با هوگو واینشنک، مدیر یک شرکت بیمه آتش سوزی ازدواج می کند و دختری به نام الیزابت به دنیا می آورد. واینچنک به دلیل کلاهبرداری بیمه دستگیر و روانه زندان می شود. پسر توماس، یوهان چهارم («هانو»)، به صورت بیمار ضعیف به دنیا میآید.
او گوشه گیر و مالیخولیایی است، به راحتی ناراحت می شود و اغلب توسط سایر کودکان مورد آزار و اذیت قرار می گیرد. تنها دوست او، کای مولن، یک کنت جوان ژولیده، بازمانده اشراف قرون وسطایی است که با پدر عجیب و غریب خود در خارج از لوبک زندگی می کند.
یوهان در مدرسه ضعیف عمل می کند، اما استعدادی برای موسیقی کشف می کند که به وضوح از مادرش به ارث رسیده است. این به او کمک می کند تا با عمویش کریستین پیوند برقرار کند، اما توماس از پسرش ناامید می شود.
در سال ۱۸۷۱، الیزابت بزرگ بر اثر ذات الریه درگذشت. تونی، اریکا و الیزابت کوچولو متأسفانه از خانه قدیمی خود بیرون میروند، خانهای که با قیمتی ناامیدکننده به هرمان هاگنستروم فروخته میشود، که اکنون خود یک تاجر موفق است.
کریستین تمایل خود را برای ازدواج با آلین، زنی با اخلاق مشکوک با سه فرزند نامشروع، که ممکن است یکی از آنها مسیحی باشد یا نباشد، ابراز می کند. توماس که ارث مادرشان را کنترل می کند، او را منع می کند. توماس یوهان را برای بهبود سلامتی خود به تراومونده می فرستد.
یوهان عاشق آرامش و تنهایی استراحتگاه است، اما قوی تر از قبل به خانه باز نمی گردد. واینشنک از زندان آزاد می شود، مردی بدنام و شکسته. او به زودی همسر و دخترش را رها می کند و آلمان را ترک می کند و دیگر برنمی گردد.
توماس، که بهطور فزایندهای افسرده میشود و از خواستههایش برای ادامه کسبوکار متزلزلش خسته میشود، زمان و توجه بیشتری را به ظاهرش اختصاص میدهد و شروع به شک میکند که همسرش ممکن است به او خیانت کند.
در سال ۱۸۷۴، او با کریستین و چند تن از دوستان قدیمیاش تعطیلات خود را به تراومونده میرود، جایی که آنها درباره زندگی، مذهب، تجارت و اتحاد آلمان بحث میکنند. در سال ۱۸۷۵، او پس از مراجعه به دندانپزشک خود از بین می رود و می میرد.
ناامیدی کامل و بی اعتمادی او به پسر و وارث یگانه اش در وصیت نامه اش آشکار است که در آن دستور داده است تا تجارتش منحل شود. تمام داراییها، از جمله عمارت، به قیمتهای ناگوار فروخته میشود و بنده وفادار آیدا از کار برکنار میشود.
کریستین کنترل سهم خود از ارث پدرش را به دست میآورد و سپس با آلین ازدواج میکند، اما بیماریها و رفتارهای عجیب او باعث میشود او را در یک دیوانهخانه بستری کنند و آلین را آزاد بگذارند تا پول کریستین را از بین ببرد. یوهان هنوز از مدرسه متنفر است و کلاس های خود را فقط با تقلب می گذراند.
سلامتی و قواعد او هنوز ضعیف است و گفته می شود که او ممکن است همجنس گرا باشد. به جز دوستش کنت کای، همه افراد خارج از خانواده او حتی کشیش او را تحقیر می کنند. در سال ۱۸۷۷، او به تب حصبه بیمار می شود و به زودی می میرد.
مادر او، گردا، به خانه در آمستردام برمیگردد و تونی تلخ، دخترش اریکا و نوهاش الیزابت (که پسرعموی خواندهشان تیلدا و سه دختر گوتولد در جدول همراهی میشوند) بهعنوان تنها بازماندههای خانواده بودنبروک که زمانی مغرور بودند، باقی میماند. ترز وایچبرود، سالخورده و ناتوان تر، هرگونه دوستی یا حمایت اخلاقی را ارائه دهد.
آنها در مواجهه با فقر، به اعتقاد متزلزل خود مبنی بر اینکه ممکن است در زندگی پس از مرگ به خانواده خود بپیوندند، می چسبند، تزلزلی که دقیقاً خانم ویچبرودت خمیده و کوچولو سعی می کند با آخرین سخنان تشویق کننده خود از بین ببرد.
بخشهایی از بودنبروکها
مرگ یک نعمت بود، آن قدر شگرف، آن قدر عمیق که فقط در آن لحظات می توانستیم درکش کنیم، مثل همین لحظه ی کنونی که [مرگمان]به تعویق افتاده است.
…………………..
چه موج های بلندی. ببین چه طور در زنجیره ای بی پایان یکی بعد از دیگری بیهوده و عبث پیش می آیند و سر به ساحل می کوبند. با این همه، مثل هر چیز ساده و ضروری ای آرامش بخش و تسلا دهنده اند. در این چند روز من دلبسته ی دریا شده ام.
…………………..
شاید به دلیل دوری راه بود که بیشتر ها کوهستان را ترجیح می دادم. حالا دیگر شوق کوهستان در دلم نیست. به گمانم در کوهستان بترسم و خجل بشوم. کوهستان بیش از اندازه خودکامه، بی نظم و متنوع است. شک ندارم که در کوهستان احساس حقارت می کنم. راستی کسانی که یکنواختی دریا را ترجیح می دهند، چه کسانی هستند؟
…………………..
در خیابان مِنگ، در طبقهی اول خانهی بزرگی که تجارتخانهی «بودنبروک» بهتازگی خریداری کرده و خانواده اخیرآ در آن ساکن شده بود، توی اتاقِ «چشمانداز» نشسته بودند. بر روکش ضخیم و نرم دیوارهای اتاق که به اندازهی جدارهای نازک با دیوار فاصله داشت، دورنماهای گستردهای نقش بسته بود:
مناظری همه به رنگهای لطیف، هماهنگ با فرشهای ظریفی که کف اتاق را میپوشاند، چشماندازهای روستایی، آنگونه که در قرن هجده خواهان داشت، تصاویری از موکاران شاد و سرخوش، برزگرانی کوشا، زنان گلهبانی که موهای خود را با روبان به زیبایی آراسته بودند و کنار برکههای آیینهگون برههایی نوپا را در دامان گرفته و یا با چوپانانی مهربان مغازله میکردند.
اغلب بر این تصاویر، غروبی طلایی سایه افکنده بود که با روکش زردرنگ مبلهای سفید و حریرین پردههای زرینِ آویخته بر دو پنجرهی اتاق هماهنگی داشت.
در مقایسه با وسعت اتاق، مقدار اثاثه چندان زیاد نبود. میز گردی که پایههای نازک و کشیدهی آن را با آب طلا مختصر تزیینی کرده بودند، نه در برابر کاناپه، که کنار دیوار روبهرو، در برابر هارمونیوم کوچکی قرار داشت که روی سرپوش آن یک جافلوتی دیده میشد.
گذشته از صندلیهای زمختی که بهطور منظم دور تا دور اتاق چیده شده بود، تنها یک میز کوچک خیاطی کنار پنجره و میز تحریر ظریف و منبتکاریشدهای روبهروی کاناپه قرار داشت و سطح آن پُر از خردهریزهای گوناگون بود.
روبهروی پنجره، دری شیشهای رو به فضای نیمهتاریک تالاری ستوندار باز میشد. چاردری بلند و سفید رنگ سالن غذاخوری از دیدگاه واردشوندگان، در سمت چپ قرار داشت. در دل دیوار اتاق، درون غرفهای هلالیشکل، آنسوی نردهای آهنی و بسیار شکیل، آتش بخاری جرقجرقکنان میسوخت.
نیمههای ماه اکتبر بود. بیرون خانه، آنسوی خیابان، گرداگرد صحن کلیسای مریم مقدس، برگ زیرفونهای کوچک رنگ باخته بود و در زوایای گوتیک و پُرابهت کلیسا، باد صفیر میکشید و بارانی سرد و ریز فرو میبارید. از این رو بهخاطر مادام بودنبروک مادر، از هماکنون پنجرههای دوجداره را کار گذاشته بودند.
پنجشنبه بود و در چنین روزی افراد خانواده بهطور منظم هر یک هفته در میان، گرد هم میآمدند. اما در این روز، گذشته از خویشاوندانی که در شهر ساکن بودند، چند تن از دوستان نزدیک هم به غذایی مختصر دعوت شده بودند و اکنون که ساعت حدود چهار بود میزبانان در تاریکروشنای غروب ورود مهمانان را انتظار میکشیدند.
آنتونی خردسال در سورتمهرانی خود چندان به اخلال پدربزرگ اعتنا نکرد. فقط کمی چهره درهم کشید و لب بالایی خود را که خودبهخود کمی بهجلو تمایل داشت هر چه بیشتر بهروی لب پایینی سُراند. اکنون به پای «کوه اورشلیم» رسیده بود. اما ناتوان از این که سیر پُرشتاب خود را پایان دهد، از نقطهی پایان هم فراتر شتافت.
گفت: «آمین. پدربزرگ، من چیزی یاد گرفتهام!»
اگر به کتاب بودنبروکها علاقه دارید، میتوانید در بخش معرفی برترین آثار توماس مان در وبسایت هر روز یک کتاب، با دیگر آثار این نویسنده نیز آشنا شوید.
7 شهریور 1403
بودنبروکها
«بودنبروکها» با نام کامل «بودنبروکها: زوال یک خاندان» اثری است از توماس مان (نویسندهی آلمانی برندهی جایزهی نوبل ادبیات، از ۱۸۷۵ تا ۱۹۵۵) که در سال ۱۹۰۱ منتشر شده است. این کتاب به روایت ماجرای سقوط یک خانوادهی ثروتمند در طی چهار نسل میپردازد.
دربارهی بودنبروکها
«بودنبروکها: زوال یک خاندان» نوشته توماس مان، حماسه ای گسترده و چند نسلی است که ثروت و در نهایت افول یک خانواده تاجر ثروتمند در آلمان قرن نوزدهم را شرح می دهد. این رمان که در سال ۱۹۰۱ منتشر شد، زمانی که مان تنها ۲۶ سال داشت، جایگاه او را به عنوان یکی از برجسته ترین نویسندگان زمان خود تثبیت کرد و در نهایت جایزه نوبل ادبیات را در سال ۱۹۲۹ برای او به ارمغان آورد.
داستان این رمان در شهر لوبک در شمال آلمان می گذرد و چندین نسل از خانواده بودنبروک را در بر می گیرد. در دهه ۱۸۳۰ با یوهان بودنبروک، پدرسالاری که تجارت پر رونقی ایجاد کرده است، آغاز می شود.
خانه بزرگ خانواده نمادی از موقعیت و ثروت آنهاست و ارزش های یوهان از سخت کوشی، انضباط و وظیفه پایه و اساس استحکام خانواده را تشکیل می دهد. اما با گذشت زمان، ثروت یک بار ثابت خانواده تحت فشار مدرنیته و تغییر ارزشهای اجتماعی شروع به فرسایش میکند.
با پیشرفت رمان، مان ظهور و سقوط نسل های بعدی را با جزئیات خارق العاده ترسیم می کند. پسر یوهان، کنسول ژان بودنبروک، این تجارت را بر عهده می گیرد و میراث پدرش را ادامه می دهد.
ژان مردی مسئولیت پذیر و منظم است که عمیقاً متعهد به حفظ موقعیت خانواده در جامعه است. با این حال، تحت سرپرستی او، اولین نشانه های افول شروع به ظهور کرد. نسل بعدی، به رهبری فرزندان ژان، با فشارهای داخلی و خارجی فزاینده ای مواجه می شود که سقوط خانواده را تسریع می کند.
یکی از شخصیت های اصلی رمان توماس بودنبروک، پسر ارشد ژان و وارث مورد نظر خانواده است. توماس مظهر جاه طلبی و تمایل خانواده برای جایگاه اجتماعی است، اما بین وظیفه خود برای حفظ میراث خانوادگی و سرخوردگی شخصی خود درگیر است.
همانطور که او تلاش می کند تا بارهای تجارت خانوادگی را با آرزوهای خود متعادل کند، سلامتی و روحیه توماس شروع به وخامت می کند. ازدواج او با گردا، زنی زیبا اما گوشه گیر هلندی تبار، تنها به احساس انزوا و درگیری شخصی او می افزاید.
مان موضوع تضاد نسلی را از طریق تنش بین توماس و برادرش کریستین بررسی می کند. کریستین، برخلاف برادرش، شخصیتی بی قرار و غیرمسئول است که به تجارت خانوادگی بیعلاقه است و زیر بار مشکلات عجیب و غریب خود میرود.
ماهیت سرکش او نشان دهنده گسست از ارزش های سفت و سخت خانواده است و افول آینده را پیش بینی می کند. همانطور که رفتار کریستین به طور فزاینده ای نامنظم می شود، او منبع خجالت بودنبروک ها می شود و باعث بی ثباتی بیشتر خانواده می شود.
این رمان همچنین به زندگی خواهران توماس و کریستین، به ویژه تونی بودنبروک، که نقشی کلیدی در حماسه خانوادگی ایفا می کند، می پردازد. تونی، با اراده و سرزنده، با یک تاجر ثروتمند ازدواج می کند، اما ازدواج او در نهایت به شکست ختم می شود.
مبارزات شخصی او منعکس کننده زوال خانواده است، زیرا او بین وفاداری به میراث خانواده اش و میل خود برای خوشبختی سرگردان است. داستان او لایه دیگری به تصویر مان از پویایی های پیچیده در خانواده بودنبروک اضافه می کند.
موضوع مهم دیگر در بودنبروکها تنش بین سنت و مدرنیته است. بودنبروک ها نشان دهنده نظم قدیمی ارزش های بورژوایی هستند که در آن موفقیت بر پایه سخت کوشی، وفاداری خانوادگی و اعتبار اجتماعی بنا شده است.
با این حال، با پیشرفت قرن ۱۹، جهان اطراف آنها شروع به تغییر می کند. بی ثباتی اقتصادی، تغییرات سیاسی، و ظهور طبقات اجتماعی جدید، شیوه زندگی تثبیت شده خانواده را به چالش می کشد. مان به طرز ماهرانه ای نیروهای ظریف تغییر را که ثبات خانواده را تضعیف می کند و منجر به سقوط نهایی آنها می شود، به تصویر می کشد.
در قلب رمان، ایده زوال به عنوان نیرویی اجتناب ناپذیر است. مان خانواده بودنبروک را در دام میراث خود به تصویر می کشد که قادر به انطباق با دنیای در حال تغییر اطراف خود نیستند. هر نسلی به تدریج با ارزش هایی که زمانی موفقیت آنها را تعریف می کرد، بیگانه می شود.
سقوط آنها چشمگیر نیست، بلکه نتیجه فرسایش تدریجی است – هم ثروت و هم روح آنها. این رمان تأملی است در گذر زمان و اجتناب ناپذیری زوال، مضامینی که در سراسر آثار مان طنین انداز است.
استفاده مان از بینش روانشناختی به کشمکش های درونی شخصیت ها عمق می بخشد. او تنش بین خواستههای شخصی و تعهدات اجتماعی، تضادهای بین عقل و احساسات، و عوارض روانشناختی برآورده کردن انتظارات خانوادگی را بررسی میکند.
انحطاط بودنبروک ها نه تنها یک امر مادی بلکه یک گره گشایی معنوی و عاطفی است. کاوش مان در این مضامین به رمان کیفیتی جهانی میدهد و به آن اجازه میدهد تا به پرسشهای گستردهتری درباره وجود انسان صحبت کند.
اگرچه بودنبروکها ریشه در زمان و مکان خاصی دارد، اما مضامین آن بیزمان هستند. این رمان خانوادهای را که بین سنت و تغییر، موفقیت و شکست گیر کرده است، از نگرانیهای جهانی درباره هویت، میراث و فشارهای زندگی مدرن سخن میگوید. مشاهدات دقیق مان از پویایی اجتماعی زمان خود، همراه با درک عمیق او از روانشناسی فردی، رمان را به یک اثر ادبی عمیق و ماندگار تبدیل کرده است.
نوشته مان با ترکیبی از کنایه و همدلی مشخص می شود. او ظرایف زندگی شخصیت ها را با شوخ طبعی و طنز ظریف به تصویر می کشد و در عین حال آسیب پذیری ها و پیچیدگی های آنها را نیز آشکار می کند. نثر او ظریف و با جزئیات فراوان است و خواننده را در دنیای بودنبروک ها غوطه ور می کند و در عین حال فاصله ای انتقادی را حفظ می کند. توانایی مان در متعادل کردن این عناصر به رمان لحن متمایز آن میدهد و نقد اجتماعی را با حس عمیق شفقت انسانی ترکیب میکند.
در نهایت، بودنبروکها رمانی درباره شکنندگی دستاوردهای بشری است. این افول آهسته و غیرقابل جبران یک خانواده زمانی بزرگ را به تصویر می کشد و محدودیت های ثروت، موقعیت و جاه طلبی را در مواجهه با نیروهای تاریخی و اجتماعی بزرگتر برجسته می کند. از طریق داستان بودنبروک ها، مان مراقبه ای در مورد ماهیت گذرا موفقیت و گذر اجتناب ناپذیر زمان ارائه می دهد و خوانندگان را با حس مالیخولیایی و بینش عمیق نسبت به شرایط انسانی مواجه می کند.
این رمان نه تنها به خاطر نمایش پرجزئیاتش از زندگی بورژوازی قرن نوزدهم، بلکه به دلیل کاوش در نیروهایی که سرنوشت فردی و خانوادگی را شکل می دهند، یک دستاورد بزرگ در ادبیات جهان باقی مانده است. «بودنبروکها: زوال یک خاندان» به عنوان یک شاهکار داستانی واقع گرایانه، اثری با بینش عمیق در مورد پیچیدگی های زندگی انسان و ماهیت اجتناب ناپذیر تغییر است.
رمان بودنبروکها در وبسایت goodreads دارای امتیاز ۴.۱۹ با بیش از ۳۱ هزار رای و ۲۰۰۰ نقد و نظر است. این کتاب در ایران با ترجمههایی از علی اصغر حداد و مینا سرابی به بازار عرضه شده است.
داستان بودنبروکها
در سال ۱۸۳۵، بودنبروکهای ثروتمند و محترم، خانواده ای از تاجران غلات، دوستان و بستگان خود را برای صرف شام در خانه جدیدشان در لوبک دعوت کردند. خانواده متشکل از پدرسالار یوهان بودنبروک جونیور و همسرش آنتوانت است.
پسر آنها یوهان سوم («ژان») و همسرش الیزابت، و سه فرزند دومی در سن مدرسه، پسران توماس و کریستین، و دختر آنتونی («تونی»).
آنها چندین خدمتکار دارند که مهمترین آنها ایدا یونگمن است که وظیفه آنها مراقبت از کودکان است. در طول غروب، نامه ای از گاتهولد، پسر جدا شده یوهان بزرگ و برادر ناتنی کوچکتر، می رسد. یوهان بزرگ با انتخاب های زندگی گوتولد مخالفت می کند و نامه را نادیده می گیرد. یوهان سوم و الیزابت بعداً صاحب دختر دیگری به نام کلارا شدند.
وقتی بچه ها بزرگتر می شوند، شخصیت آنها شروع به نشان دادن می کند. به نظر می رسد توماس سخت کوش و کوشا روزی کسب و کار را به ارث خواهد برد. در مقابل، کریستین بیشتر به سرگرمی و اوقات فراغت علاقه دارد. تونی کاملاً مغرور شده است و از پیشرفت پسر یک خانواده دیگر، هرمان هاگنستروم، خودداری می کند.
هرمان به آن توجهی نمیکند، اما تونی تا آخر عمر از او کینه دارد. یوهان بزرگ و آنتوانت می میرند و یوهان کوچکتر تجارت را بر عهده می گیرد و سهم عادلانه ای از ارث خود را به گوتولد می دهد. با این حال، برادران ناتنی هرگز به هم نزدیک نخواهند شد، و سه دختر گاتلد همچنان از خانواده یوهان رنجیده و از بدبختی خود در سالهای آینده لذت میبرند.
توماس برای تحصیل به آمستردام می رود، در حالی که تونی به مدرسه شبانه روزی می رود. پس از اتمام مدرسه، تونی با معلم سابقش، ترز «سسمی» ویچبرودت، دوست مادام العمر باقی می ماند.
یک تاجر بداخلاق به نام بندیکس گرونلیچ از هامبورگ خود را به خانواده معرفی می کند و تونی از دیدن او بدش می آید. برای دوری از او، او تعطیلات خود را در تراومونده، یک تفرجگاه بالتیک در شمال شرقی لوبک میگذراند و در آنجا با مورتن شوارتسکف، دانشجوی پزشکی که علاقهای عاشقانه به او دارد، ملاقات میکند.
با این حال، در پایان، او در برابر فشار پدرش تسلیم شد و بر خلاف قضاوت بهترش، در سال ۱۸۴۶ با گرونلیچ ازدواج کرد. او دختری به نام اریکا به دنیا آورد. با این حال، بعداً مشخص شد که گرونلیچ کتابهایش را میپخت تا بدهیهای پرداختناپذیر را پنهان کند و تنها به این امید که یوهان او را نجات دهد با تونی ازدواج کرده بود.
یوهان قبول نمی کند و تونی و اریکا را با خود به خانه می برد. گرونلیچ ورشکست می شود و تونی در سال ۱۸۵۰ از او طلاق می گیرد.
کریستین سفر را آغاز می کند و تا والپارایسو، شیلی می رود. در همان زمان، توماس به خانه می آید و یوهان او را به کار می اندازد. در جریان ناآرامیهای سال ۱۸۴۸، یوهان میتواند با یک سخنرانی گروهی خشمگین را آرام کند.
او و الیزابت در سال های گرگ و میش خود به طور فزاینده ای مذهبی می شوند. یوهان در سال ۱۸۵۵ می میرد و توماس این تجارت را بر عهده می گیرد. کریستین به خانه میآید و ابتدا برای برادرش کار میکند، اما نه علاقه و نه استعداد تجارت را دارد. او از بیماری های عجیب و غریب شکایت می کند و به عنوان یک احمق، مست، زن زن، و قصه گو شهرت پیدا می کند.
توماس که برادرش را تحقیر می کند، او را می فرستد تا از آبروی خود و تجارتش محافظت کند. بعداً، توماس با گردا آرنولدسن، دختر یک تاجر ثروتمند آمستردام، هنرپیشه ویولن و همکلاسی سابق تونی ازدواج کرد.
کلارا با سیورت تیبورتیوس، کشیش ریگا ازدواج می کند، اما بدون هیچ مشکلی بر اثر بیماری سل می میرد. تونی با شوهر دومش آلویس پرماندر که یک تاجر استانی اما صادق از مونیخ است ازدواج می کند. با این حال، هنگامی که او جهیزیه او را در دست دارد، پول را سرمایه گذاری می کند و بازنشسته می شود و قصد دارد از سود و سود سهام خود زندگی کند، در حالی که روزهای خود را در بار محلی خود می گذراند.
تونی در مونیخ ناراضی است، جایی که نام خانوادگی او هیچ کس را تحت تأثیر قرار نمی دهد، جایی که غذاهای دریایی مورد علاقه او در روزهای قبل از سرد شدن به هیچ قیمتی در دسترس نیستند، جایی که حتی گویش آن به طرز محسوسی با لهجه او متفاوت است. او یک بچه دیگر به دنیا می آورد، اما در همان روزی که به دنیا می آید می میرد و دلش شکسته است.
تونی بعداً پرماندر را ترک میکند، زیرا متوجه میشود که او مستانه تلاش میکند به خدمتکار دست بزند. او و اریکا به لوبک بازگشتند. با کمال تعجب، پرماندر نامه ای به او می نویسد و از رفتارش عذرخواهی می کند، موافقت می کند که طلاق را به چالش نکشد و مهریه را برگرداند.
در اوایل دهه ۱۸۶۰، توماس پدر و سناتور شد. او یک عمارت خودنمایی میسازد و به زودی پشیمان میشود، زیرا نگهداری از خانه جدید ثابت میکند که هزینه و زمان زیادی برای او صرف میکند. خانه قدیمی که اکنون برای تعداد افرادی که در آن زندگی می کنند بسیار بزرگ است، خراب می شود.
توماس در کسب و کار خود دچار شکست ها و زیان های زیادی می شود. سخت کوشی او کسب و کار را سرپا نگه می دارد، اما به وضوح از او رنج می برد. توماس یک مهمانی برای جشن صدمین سالگرد کسب و کار در سال ۱۸۶۸ برگزار می کند، که طی آن خبری دریافت می کند که یکی از معاملات پرخطر تجاری او منجر به ضرر دیگری شده است.
اریکا که اکنون بزرگ شده است، با هوگو واینشنک، مدیر یک شرکت بیمه آتش سوزی ازدواج می کند و دختری به نام الیزابت به دنیا می آورد. واینچنک به دلیل کلاهبرداری بیمه دستگیر و روانه زندان می شود. پسر توماس، یوهان چهارم («هانو»)، به صورت بیمار ضعیف به دنیا میآید.
او گوشه گیر و مالیخولیایی است، به راحتی ناراحت می شود و اغلب توسط سایر کودکان مورد آزار و اذیت قرار می گیرد. تنها دوست او، کای مولن، یک کنت جوان ژولیده، بازمانده اشراف قرون وسطایی است که با پدر عجیب و غریب خود در خارج از لوبک زندگی می کند.
یوهان در مدرسه ضعیف عمل می کند، اما استعدادی برای موسیقی کشف می کند که به وضوح از مادرش به ارث رسیده است. این به او کمک می کند تا با عمویش کریستین پیوند برقرار کند، اما توماس از پسرش ناامید می شود.
در سال ۱۸۷۱، الیزابت بزرگ بر اثر ذات الریه درگذشت. تونی، اریکا و الیزابت کوچولو متأسفانه از خانه قدیمی خود بیرون میروند، خانهای که با قیمتی ناامیدکننده به هرمان هاگنستروم فروخته میشود، که اکنون خود یک تاجر موفق است.
کریستین تمایل خود را برای ازدواج با آلین، زنی با اخلاق مشکوک با سه فرزند نامشروع، که ممکن است یکی از آنها مسیحی باشد یا نباشد، ابراز می کند. توماس که ارث مادرشان را کنترل می کند، او را منع می کند. توماس یوهان را برای بهبود سلامتی خود به تراومونده می فرستد.
یوهان عاشق آرامش و تنهایی استراحتگاه است، اما قوی تر از قبل به خانه باز نمی گردد. واینشنک از زندان آزاد می شود، مردی بدنام و شکسته. او به زودی همسر و دخترش را رها می کند و آلمان را ترک می کند و دیگر برنمی گردد.
توماس، که بهطور فزایندهای افسرده میشود و از خواستههایش برای ادامه کسبوکار متزلزلش خسته میشود، زمان و توجه بیشتری را به ظاهرش اختصاص میدهد و شروع به شک میکند که همسرش ممکن است به او خیانت کند.
در سال ۱۸۷۴، او با کریستین و چند تن از دوستان قدیمیاش تعطیلات خود را به تراومونده میرود، جایی که آنها درباره زندگی، مذهب، تجارت و اتحاد آلمان بحث میکنند. در سال ۱۸۷۵، او پس از مراجعه به دندانپزشک خود از بین می رود و می میرد.
ناامیدی کامل و بی اعتمادی او به پسر و وارث یگانه اش در وصیت نامه اش آشکار است که در آن دستور داده است تا تجارتش منحل شود. تمام داراییها، از جمله عمارت، به قیمتهای ناگوار فروخته میشود و بنده وفادار آیدا از کار برکنار میشود.
کریستین کنترل سهم خود از ارث پدرش را به دست میآورد و سپس با آلین ازدواج میکند، اما بیماریها و رفتارهای عجیب او باعث میشود او را در یک دیوانهخانه بستری کنند و آلین را آزاد بگذارند تا پول کریستین را از بین ببرد. یوهان هنوز از مدرسه متنفر است و کلاس های خود را فقط با تقلب می گذراند.
سلامتی و قواعد او هنوز ضعیف است و گفته می شود که او ممکن است همجنس گرا باشد. به جز دوستش کنت کای، همه افراد خارج از خانواده او حتی کشیش او را تحقیر می کنند. در سال ۱۸۷۷، او به تب حصبه بیمار می شود و به زودی می میرد.
مادر او، گردا، به خانه در آمستردام برمیگردد و تونی تلخ، دخترش اریکا و نوهاش الیزابت (که پسرعموی خواندهشان تیلدا و سه دختر گوتولد در جدول همراهی میشوند) بهعنوان تنها بازماندههای خانواده بودنبروک که زمانی مغرور بودند، باقی میماند. ترز وایچبرود، سالخورده و ناتوان تر، هرگونه دوستی یا حمایت اخلاقی را ارائه دهد.
آنها در مواجهه با فقر، به اعتقاد متزلزل خود مبنی بر اینکه ممکن است در زندگی پس از مرگ به خانواده خود بپیوندند، می چسبند، تزلزلی که دقیقاً خانم ویچبرودت خمیده و کوچولو سعی می کند با آخرین سخنان تشویق کننده خود از بین ببرد.
بخشهایی از بودنبروکها
مرگ یک نعمت بود، آن قدر شگرف، آن قدر عمیق که فقط در آن لحظات می توانستیم درکش کنیم، مثل همین لحظه ی کنونی که [مرگمان]به تعویق افتاده است.
…………………..
چه موج های بلندی. ببین چه طور در زنجیره ای بی پایان یکی بعد از دیگری بیهوده و عبث پیش می آیند و سر به ساحل می کوبند. با این همه، مثل هر چیز ساده و ضروری ای آرامش بخش و تسلا دهنده اند. در این چند روز من دلبسته ی دریا شده ام.
…………………..
شاید به دلیل دوری راه بود که بیشتر ها کوهستان را ترجیح می دادم. حالا دیگر شوق کوهستان در دلم نیست. به گمانم در کوهستان بترسم و خجل بشوم. کوهستان بیش از اندازه خودکامه، بی نظم و متنوع است. شک ندارم که در کوهستان احساس حقارت می کنم. راستی کسانی که یکنواختی دریا را ترجیح می دهند، چه کسانی هستند؟
…………………..
در خیابان مِنگ، در طبقهی اول خانهی بزرگی که تجارتخانهی «بودنبروک» بهتازگی خریداری کرده و خانواده اخیرآ در آن ساکن شده بود، توی اتاقِ «چشمانداز» نشسته بودند. بر روکش ضخیم و نرم دیوارهای اتاق که به اندازهی جدارهای نازک با دیوار فاصله داشت، دورنماهای گستردهای نقش بسته بود:
مناظری همه به رنگهای لطیف، هماهنگ با فرشهای ظریفی که کف اتاق را میپوشاند، چشماندازهای روستایی، آنگونه که در قرن هجده خواهان داشت، تصاویری از موکاران شاد و سرخوش، برزگرانی کوشا، زنان گلهبانی که موهای خود را با روبان به زیبایی آراسته بودند و کنار برکههای آیینهگون برههایی نوپا را در دامان گرفته و یا با چوپانانی مهربان مغازله میکردند.
اغلب بر این تصاویر، غروبی طلایی سایه افکنده بود که با روکش زردرنگ مبلهای سفید و حریرین پردههای زرینِ آویخته بر دو پنجرهی اتاق هماهنگی داشت.
در مقایسه با وسعت اتاق، مقدار اثاثه چندان زیاد نبود. میز گردی که پایههای نازک و کشیدهی آن را با آب طلا مختصر تزیینی کرده بودند، نه در برابر کاناپه، که کنار دیوار روبهرو، در برابر هارمونیوم کوچکی قرار داشت که روی سرپوش آن یک جافلوتی دیده میشد.
گذشته از صندلیهای زمختی که بهطور منظم دور تا دور اتاق چیده شده بود، تنها یک میز کوچک خیاطی کنار پنجره و میز تحریر ظریف و منبتکاریشدهای روبهروی کاناپه قرار داشت و سطح آن پُر از خردهریزهای گوناگون بود.
روبهروی پنجره، دری شیشهای رو به فضای نیمهتاریک تالاری ستوندار باز میشد. چاردری بلند و سفید رنگ سالن غذاخوری از دیدگاه واردشوندگان، در سمت چپ قرار داشت. در دل دیوار اتاق، درون غرفهای هلالیشکل، آنسوی نردهای آهنی و بسیار شکیل، آتش بخاری جرقجرقکنان میسوخت.
نیمههای ماه اکتبر بود. بیرون خانه، آنسوی خیابان، گرداگرد صحن کلیسای مریم مقدس، برگ زیرفونهای کوچک رنگ باخته بود و در زوایای گوتیک و پُرابهت کلیسا، باد صفیر میکشید و بارانی سرد و ریز فرو میبارید. از این رو بهخاطر مادام بودنبروک مادر، از هماکنون پنجرههای دوجداره را کار گذاشته بودند.
پنجشنبه بود و در چنین روزی افراد خانواده بهطور منظم هر یک هفته در میان، گرد هم میآمدند. اما در این روز، گذشته از خویشاوندانی که در شهر ساکن بودند، چند تن از دوستان نزدیک هم به غذایی مختصر دعوت شده بودند و اکنون که ساعت حدود چهار بود میزبانان در تاریکروشنای غروب ورود مهمانان را انتظار میکشیدند.
آنتونی خردسال در سورتمهرانی خود چندان به اخلال پدربزرگ اعتنا نکرد. فقط کمی چهره درهم کشید و لب بالایی خود را که خودبهخود کمی بهجلو تمایل داشت هر چه بیشتر بهروی لب پایینی سُراند. اکنون به پای «کوه اورشلیم» رسیده بود. اما ناتوان از این که سیر پُرشتاب خود را پایان دهد، از نقطهی پایان هم فراتر شتافت.
گفت: «آمین. پدربزرگ، من چیزی یاد گرفتهام!»
اگر به کتاب بودنبروکها علاقه دارید، میتوانید در بخش معرفی برترین آثار توماس مان در وبسایت هر روز یک کتاب، با دیگر آثار این نویسنده نیز آشنا شوید.
کتابهای پیشنهادی:
توسط: علی معاصر
دستهها: اجتماعی، ادبیات جهان، داستان تاریخی، داستان خارجی، رمان
۰ برچسبها: ادبیات جهان، توماس مان، معرفی کتاب، هر روز یک کتاب