سال‌های ابری

«سال‌های ابری» اثری است از علی‌اشرف درویشیان (نویسنده‌ی زاده‌ی کرمانشاه، از ۱۳۲۰ تا ۱۳۹۶) که در سال ۱۳۷۰ در ۴ جلد منتشر شده است. این کتاب به روایت زندگی پسربچه‌ای از یک خانواده‌ی فقیر در فاصه‌ی سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ می‌پردازد.

درباره‌ی سال‌های ابری

سال‌های ابری اثر علی‌اشرف درویشیان نویسنده معاصر  ایران، یک رمانِ چند جلدی در سبک رئالیسم اجتماعی است. داستان آن بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۵۷ روایت می‌شود. نخستین چاپ این اثر سال ۱۳۷۰ (در ۴ جلد) در نشر اسپرک منتشر شد و چاپ‌های بعدی این اثر را نشر چشمه (در ۲ جلد) منتشر کرده‌است. سیزدهمین چاپ اثر سال ۱۳۹۹ منتشر شده‌است. رمان سال‌های ابری بارها موضوع پژوهش‌های دانشگاهی بوده‌است.

قهرمان داستان شریف کودکی است که در خانواده‌ی فقیر، سنتی زندگی میکند و داستان تا حدود چهل سالگی اش را روایت میکند.شریف فرزند نخست است و رمان از لحظه تولد فرزند سوم توس او روایت میشود. شریف با مشاهده و تجربه رنج و درد در زندگب به فردی انقلابی تبدیل میشود که متاثر از شخصی به نام آقا مرتضی سعی میکند با حکومت محمدرضا شاه پهلوی به مبارزه بپردازد.

درونمایه رمان سال های ابری سیاسی است با نگاه ریزبینامه نویسنده به اوضاع اجتماعی ایران. داستان کتاب بسیار به داستان تجربی زندگی نویسنده نزدیک است و همین دلیل به اصالت واقعگرایی رمان اضافه میکند. در رمان با گذار به دوره ای جدید از داستان و افزایش سن راوی، زبان راوی نیز تغییر میکند به علاوه کاربرد زیاد و دلنشین ضرب المثل‌ها در این داستان از خصیصه‌های مهم زبان این اثر است.
فضای این رمان همچون دیگر آثار درویشیان فضای بسیار واقعی و ملموس است .یکی از فصل های کتاب به نام نمیگذرد فصلی است که قهرمان داستان درون زندان سیاسی زندانی شده است این فصل بسیار تاثیرگذار و غمگین است و به معنای واقعی «نمیگذرد».

در حقیقت، این کتاب همچنین اتوبیوگرافی علی‌اشرف درویشیان نیز به‌شمار می‌آید. شخصیت های مهم داستان عبارتند از  شریف (جوان مبارز)، حامد (دایی بزرگ شریف)،  سلیم (دایی کوچک شریف)، بی بی (مادربزرگ شریف) و آقا مرتضی (کارگر چاپخانه). این رمان با زاویه دید درونی به شیوه راوی – قهرمان روایت می شود.

کتاب «سال‌های ابری» در وب‌سایت goodreads دارای امتیاز ۴.۱۸ با بیش از ۳۶۰ رای و ۵۰ نقد و نظر است.

داستان سال‌های ابری

قهرمان اصلی این داستان شریف داوریشه، پسربچه‌ای سه، چهار ساله است که در خانواده‌ی فقیر، سنتی و خرافاتی زندگی می‌کند و رمان تا حدود چهل سالگی وی را روایت می‌کند. شریف داوریشه فرزند اول خانواده است که روایت خود را از تولد فرزند سوم خانواده و تلاش مادرش در به دنیا آوردن وی آغاز می‌کند. شریف به تدریج با مشاهده‌ی ظلم و ستمی که بر اطرافیان و جامعه‌اش وارد می‌شود، و تحت تأثیر «آقا مرتضی» و دایی‌اش به فردی انقلابی تبدیل می‌شود و با حکومت محمدرضا پهلوی به مبارزه برمی‌خیزد.

شریف با سختی به تحصیل می‌پردازد و وارد دانشسرای عالی می‌شود و پس به عنوان معلم به روستاهای گیلانغرب می‌رود. در آنجا در برابر بی‌عدالتی و ستمی که بر روستاییان کرد روا داشته می‌شود، به اعتراض برمی‌خیزد و همین منجر به زندانی شدن وی می‌شود. وی چندین بار به زندان می‌افتد و به‌طور موقت آزاد می‌شود. پایان‌بندی داستان در آبان ۱۳۵۷ و آزادی زندانیان سیاسی که شریف نیز در داخل آن‌هاست رقم می‌خورد. این اثر، درونمایه‌ای سیاسی دارد و در عین حال رمانی اجتماعی است.

بخشی از سال‌های ابری

دلهره شنبه در دلم است آن همه مشق و جدول ضرب و معلم نامهربان که مساله‌هایی سخت می‌گوید. از تاجرهای فرش فروش، روغن فروش و پارچه فروش. هیچ وقت نمی‌گوید حمالی بود که فلان مقدار بار برداشت. زن رختشویی بود که روزی چند تشت رخت می‌شست. همیشه می‌گوید تاجری بود که … روغن فروشی بود که … آهن فروشی بود که … برنج و گندم فروشی بود که … اگر از بیچاره‌ها مساله بگوید ساده‌تر است. چون بیچاره ها پول و دارایی شان کم است و مساله‌شان زود حل می‌شود. ما چه گناهی کرده‌ایم که پول به کاغذ و مداد بدهیم و سود و زیان پولدارها را مفتکی براشان حل بکنیم.

تاریخ مبارزات مردم ما همه‌اش بریده‌بریده است و تشکیل شده از یک سلسله قطع رابطه. ما با انقلاب مشروطه چه رابطه‌ای داریم؟ از قیام‌های قبل از مشروطه چه می‌دانیم؟ پس از مرداد سی ‌و ‌دو چه اندازه از تجربه‌هایی را که با خون و زندان و شکنجه به دست آمده، نگهداشته‌ایم؟ همیشه پا در هوا بوده‌ایم. بدون تکیه‌گاه، بدون آگاهی از گذشته.

 

چنانچه به این کتاب علاقه دارید، می‌توانید در بخش‌های معرفی برترین کتاب‌های سیاسی، معرفی بهترین آثار دارای مضامین اجتماعی و معرفی داستان‌های معاصر، نمونه‌های بیشتری از این نوع آثار را بیابید.